همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

2 دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران؛ گروه بیوانفورماتیک، دانشگاه زابل، زابل، ایران

3 استادیار، گروه گیاهان دارویی، دانشکده علوم زیست محیطی و کشاورزی پایدار، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

4 دانشیار، گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

کنگر‌فرنگی (Cynara scolymus L.) به‌عنوان یک گیاه دارویی دارای ارزش اقتصادی، با سطح گسترده‌ای از زمین‌های کم آب و شور روبرو می‌باشد. بنابراین شناسایی روش مناسب کشت بافت برای این گیاه، می‌تواند به‌منظور گزینش ارقام متحمل به شوری مفید باشد. این پژوهش با هدف شناسایی ریزنمونه و روش مناسب برای کشت بافت این گیاه به‌عنوان گام اول در پژوهش‌های آینده به‌منظور تولید ارقام مقاوم به شوری کنگر‌فرنگی انجام شد. در این پژوهش، ابتدا اقدام به تهیه گیاهچه‌های سترون از بذرهای گیاه گردید. سپس مریستم انتهایی به‌عنوان ریزنمونه مناسب طی یک پیش آزمایش، انتخاب و ارزیابی درون شیشه‌ای برای تحمل به شوری با پنج غلظت مختلف کلرید‌سدیم (صفر، 20، 40، 60 و 80 میلی‌مولار) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. این آزمایش در مرکز پژوهشی گیاهان دارویی دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال 1396 انجام شد. شوری باعث کاهش برخی از خصوصیات مورفولوژیکی (طول ساقه، طول ریشه، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه) گیاهچه‌های رشد کرده از ریزنمونه مریستم انتهایی گردید. با افزایش غلظت کلرید‌سدیم به 60 و 80 میلی‌مولار، میزان قندهای محلول و پرولین روند افزایشی نشان داد. کمترین میزان قندهای محلول (33 میلی‌گرم بر گرم وزن خشک) و پرولین (50 میکرومول) مربوط به غلظت‌های صفر و 20 میلی‌مولار کلرید‌سدیم بود. نتایج حکایت از آن دارد که این گیاه نسبت به سطوح مختلف شوری حساس می‌باشد، هرچند که تا حدودی نسبت به سطوح کم و متوسط شوری مقاومت نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

- Alamanni, M. and Cossu, M., 2003. Antioxidant activity of the extracts of the edible part of artichoke (Cynara scolymus L.) var. spinoso sardo. Italian Journal of Food Science, 15(2): 187-195.
- Alizadeh, M., Singh, S., Patel, V., Bhattacharya, R. and Yadav, B., 2010. In vitro responses of grape rootstocks to NaCl. Biologia Plantarum, 54(2): 381-385.
- Bates, L.S., Waldren, R.P. and Teare, I., 1973. Rapid determination of free proline for water-stress studies. Plant and soil, 39(1): 205-207.
- Castañeda, C.S., Almanza-Merchán, P.J., Pinzón, E.H., Cely, G.E. and Serrano, P.A., 2018. Estimación de la concentración de clorofila mediante métodos no destructivos en vid (Vitis vinifera L.) cv. Riesling Becker. Revista Colombiana de Ciencias Hortícolas, 12(2): 329-337.
- Ceccarelli, N., Curadi, M., Picciarelli, P., Martelloni, L., Sbrana, C. and Giovannetti, M., 2010. Globe artichoke as a functional food. Mediterranean Journal of Nutrition and Metabolism, 3(3): 197-201.
- Das, P. and Majumder, A.L., 2019. Transcriptome analysis of grapevine under salinity and identification of key genes responsible for salt tolerance. Functional and Integrative Genomics, 19(1): 61-73.
- Djibril, S., Mohamed, O.K., Diaga, D., Diégane, D., Abaye, B., Maurice, S. and Alain, B., 2005. Growth and development of date palm (Phoenix dactylifera L.) seedlings under drought and salinity stresses. African Journal of Biotechnology, 4(9): 968-972.
- Epron, D., Toussaint, M.L. and Badot, P.M., 1999. Effects of sodium chloride salinity on root growth and respiration in oak seedlings. Annals of Forest Science, 56(1): 41-47.
- Erturk, U., Sivritepe, N., Yerlikaya, C., Bor, M., Ozdemir, F. and Turkan, I., 2007. Responses of the cherry rootstock to salinity in vitro. Biologia Plantarum, 51(3): 597-600.
- Gill, S.S. and Tuteja, N., 2010. Reactive oxygen species and antioxidant machinery in abiotic stress tolerance in crop plants. Plant physiology and biochemistry, 48(12): 909-930.
- Hasan, S.M.Z., and Abdullah, N.S. 2007. Effect of salinity on growth, proline accumulation and malate content of pineapple (Ananas comosus (L.) Mertil.) under tissue culture condition. Malaysian Applied Biology, 36(2): 57-63.
- Hauser, F. and Horie, T., 2010. A conserved primary salt tolerance mechanism mediated by HKT transporters: a mechanism for sodium exclusion and maintenance of high K+/Na+ ratio in leaves during salinity stress. Plant, Cell and Environment, 33(4): 552-565.
- Jamil, M., Bashir, S., Anwar, S., Bibi, S., Bangash, A., Ullah, F. and Rha, E.S., 2012. Effect of salinity on physiological and biochemical characteristics of different varieties of rice. Pakistan Journal of Botany, 44(2): 7-13.
- Katsuhara, M., Hanba, Y.T., Shiratake, K. and Maeshima, M., 2008. Expanding roles of plant aquaporins in plasma membranes and cell organelles. Functional Plant Biology, 35(1): 1-14.
- Kerepesi, I. and Galiba, G., 2000. Osmotic and salt stress-induced alteration in soluble carbohydrate content in wheat seedlings. Crop Science, 40(2): 482-487.
- Khan, M.N., Siddiqui, M.H., Mohammad, F., Khan, M. and Naeem, M., 2007. Salinity induced changes in growth, enzyme activities, photosynthesis, proline accumulation and yield in linseed genotypes. World Journal of Agricultural Sciences, 3(5): 685-695.
- Kochert, G., 1978. Carbohydrate determination by the phenol-sulfuric acid method: 95-97. In: Hellebust, J.A. and Craigie, J.S., (Eds.). Handbook of Phycological Methods: Physiological and Biochemical Methods. Cambridge University Press, 528p.
- Kumar, S., Saxena, S., Mistry, J., Fougat, R., Solanki, R. and Sharma, R., 2015. Understanding Cuminum cyminum: An important seed spice crop of arid and semi arid regions. International Journal of Seed Spices, 5(2): 1-19.
- Li, H., Xia, N., Brausch, I., Yao, Y. and Förstermann, U., 2004. Flavonoids from artichoke (Cynara scolymus L.) up-regulate endothelial-type nitric-oxide synthase gene expression in human endothelial cells. Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics, 310(3): 926-932.
- Lokhande, V.H., Nikam, T.D. and Penna, S., 2010. Biochemical, physiological and growth changes in response to salinity in callus cultures of Sesuvium portulacastrum L. Plant Cell, Tissue and Organ Culture (PCTOC), 102(1): 17-25.
- Molassiotis, A., Sotiropoulos, T., Tanou, G., Kofidis, G., Diamantidis, G. and Therios, E., 2006. Antioxidant and anatomical responses in shoot culture of the apple rootstock MM 106 treated with NaCl, KCl, mannitol or sorbitol. Biologia Plantarum, 50(3): 331-338.
- Munns, R. and Tester, M., 2008. Mechanisms of salinity tolerance. Annual Review of Plant Biology, 59: 651-681.
- Murkute, A.A., Sharma, S. and Singh, S.K., 2010. Biochemical alterations in foliar tissues of citrus genotypes screened in vitro for salinity tolerance. Journal of Plant Biochemistry and Biotechnology, 19(2): 203-208.
- Noorbakhsh samani, M. and Mohamadkhani, A., 2014. Investigation of the effect of Nacl induced salinity stress on germination and seedling growth of Ferula assa-foetida L. Second National Conference of Medicinal Plants and Sustainable Agriculture, Hamedan, Iran, 23 August: 1-8.
- Pandey, M. and Chikara, S.K., 2014. In vitro regeneration and effect of abiotic stress on physiology and biochemical content of Stevia rebaudiana ‘Bertoni’. Journal of Plant Science and Research, 1(3): 01-09.
- Sotiropoulos, T., 2007. Effect of NaCl and CaCl2 on growth and contents of minerals, chlorophyll, proline and sugars in the apple rootstock M 4 cultured in vitro. Biologia Plantarum, 51(1): 177-180.
- Summart, J., Thanonkeo, P., Panichajakul, S., Prathepha, P. and McManus, M., 2010. Effect of salt stress on growth, inorganic ion and proline accumulation in Thai aromatic rice, Khao Dawk Mali 105, callus culture. African Journal of Biotechnology, 9(2): 145-152.
- Zeng, J., Chen, A., Li, D., Yi, B. and Wu, W., 2013. Effects of salt stress on the growth, physiological responses, and glycoside contents of Stevia rebaudiana Bertoni. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 61(24): 5720-5726.