همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد مرتع‌داری، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌غربی، ارومیه، ایران

3 دانشیار، گروه جنگل‌داری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

4 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.35.240.94.2.1575.1607

بررسی ویژگی‌های رویشگاهی گیاهان دارویی و برآورد مقدار تولید آنها از ملزومات اساسی به‌منظور طراحی سند چشم‌انداز بهره‌برداری از محصولات فرعی است. گونه ثعلب (Orchis palustris Jacq.) یکی از گونه‌های دارویی مهم و با ارزش اقتصادی بالا است که در چمنزارهای منطقه ترگور ارومیه پراکنش چشمگیری دارد. از این‌رو، از بین محدوده‌های پراکنش چمنزار، شش محدوده که پراکنش گونه ثعلب در آنها از وضعیت یکنواخت‌تری برخوردار و دسترسی به آنها آسان‌تر بود، انتخاب گردید. در هر یک از محدوده‌ها با کاربرد 60 پلات 60×25 سانتی‌متر مربعی که به‌طور تصادفی در داخل 10 قاب 1 × 10 متر مربعی استقرار داشتند، تعداد پایه‌های ثعلب شمارش و صفات گیاهی شامل درصد پوشش تاجی، ارتفاع و مقدار تولید غده ثعلب اندازه‌گیری شد. همچنین در هر یک از مکان‌ها، سه نمونه مرکب خاک به‌صورت تصادفی تا عمق ریشه‌دوانی گونه‌های غالب برداشت و خصوصیات خاک شامل شن، سیلت، رس، اسیدیته، هدایت الکتریکی، ماده آلی و ازت کل اندازه‌گیری شد. عمق آب زیرزمینی هر یک از رویشگاه‌ها، به‌عنوان معیاری از سطح رطوبتی و ارتفاع از سطح دریا برای آنالیز ارتباط خصوصیات رویشگاهی با صفات گیاهی مورد توجه قرار گرفت. بدین‌منظور با توجه به طول گرادیان محاسبه ‌شده، از روش آنالیز افزونگی (RDA) به‌عنوان روش خطی استفاده شد. نتایج آنالیز افزونگی نشان داد که صفات گیاهی و به‌ویژه وزن غده ثعلب، تحت تأثیر مستقیم مقدار ماده آلی، ازت کل و درصد رس رویشگاه‌ها می‌باشد. صفات مذکور با ارتفاع رویشگاه‌ها، عمق آب زیرزمینی و اسیدیته خاک ارتباط عکس دارند. در مجموع، گونه ثعلب رویشگاه‌های کم ارتفاع مانند دشت‌های آبرفتی با خاک‌های حاصلخیز، اسیدیته خنثی، بافت سنگین و آب زیرزمینی بالا را نسبت به دیگر مکان‌ها بیشتر ترجیح می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

- Abdollahi, J. and Naderi, H., 2012. Soil and topographical variation influencing the growing factors of Artemisia sieberi in steppic rangeland, Nodoushan-Yazd. Watershed Management Research (Pajouhesh & Sazandegi), 97: 52-62.
- Akbarloo, M., Sepehri, A., Ejtehadi, H. and Mesdaghi, M., 2009. The role of various exploitation methods in the production of mountain meadows in the West Azerbaijan. Journal of Rangeland, 3(1): 17-28.
- Ardekani, M.R., 2003. General Ecology. University of Tehran Press, 340p.
- Arzani, H. and Abedi, M., 2015. Rangeland Assessment (Vegetation Measurement). University of Tehran Press, 304p.
- Bagheri, S., Jafari, M., Tavili, A., Abasi, H.R. and Moeini, A., 2013. Effects of soil charactrestics on available soil nutrients and Bromus tomentellus forage production. Journal of Rangeland, 7(2): 134-143.
- Bertolini, V. and Damon, A., 2009. Distribution and ecological patterns of orchids in Monte Pellegrino Reserve.Biodiversity Journal, 3(4): 375-384.
- Bogarín, D. and Pupulin, F., 2013. Orchids without borders: studying the hotspot of Costarica and Panama. Lankestriana, 13: 13-26.
- Brouwer, R., 1962. Nutritive influences on the distribution of dry matter in the plant. Netherlands Journal of Agriculture Science, 10: 361-376.
- Carter, M.R. and Gregorich, E.G., 2008. Soil Sampling and Methods of Analysis. Canadian Society of Soil Science, Taylor & Francis Group, 1262p.
- Chris, M. and Huxley, C., 2011. The Orchids of Lough Carra: The current status and distribution of orchids around Lough Carra. the National Parks and Wildlife Service (http://loughcarra.org/wp-content/uploads/2017/05/orchid_report.pdf).
- Dogan, M. and Kayacier, A., 2004. Rheological properties of reconstituted hot salep beverage. International Journal of Food Properties, 7: 683-691.
- Dressler, R.L., 1993. Field Guide to the Orchids of Costa Rica and Panama. Cornell University Press, 374p.
- Elyas Azar, Kh., 1990. Soil Science. University of Urmia Press, 396p.
- Jabeen, T. and Ahmad, S.S., 2009. Multivariate analysis of environmental and vegetation data of Ayub National Park Rawalpindi. Soil & Environmental, 28(2): 106-112.
- Johns, C.S., 1995. Does shade prolong juvenile development: a morphological analysis of leaf shape changes in Cucurbita argyrosperma subsp. sororia (Cucurbitaceae). American Journal of Botany. 82(3): 346-359.
- Jongman, R.H.G., Ter Braak, C.J.F. and Van Tongeren, O.F.R., 1995. Data Analysis in Community and Landscape Ecology. Cambridge University Press, Cambridge, England, 324p.
- Kattge, J., Diaz, S., Lavorel, S., Prentice, I., Leadley, P., Bonisch, G., Garnier, E., Westoby, M., Reich, P.B. and Wright, I., 2011. Try-a global database of plant traits. Global Change Biology, 17(9): 2905-2935.
- Kaya, S. and Tekin, A.R., 2001. The effect of salepcontent on the rheological characteristics of a typical ice cream mix. Journal of Food Engineering, 47: 59-62.
- Mohammadi, Gh. and Aliha, M., 1999. Notes about the Ferula gummosa. Publications of Forest and Rangeland Research Institute, 56: 24p.
- Motamedi, J., Abdolslizadeh, Z. and Sheidaei Karkaj, E., 2016. Field and laboratory methods for grassland and animal production research. University of Urmia Press, 529p.
- Motamedi, J., Alijanpour, A. and Banej Shafie, A., 2017. Report of comprehensive project of recognition and utilization of by-products of rangelands and forests of West Azerbaijan province. Vice Research of Urmia University, 150p.
- Omidbaigi, R. 1995. Approaches to Production and Processing of Medicinal Plants (Vol. 1). Fekre-Rooz Press, 286p.
- Poorter, H. and Nagel, O., 2000. The role of biomass allocation in the growth response of plants to different levels of light CO2, nutrients and water: A quantitative review. Australian Journal of Botanical, 27: 595-607.
- Poorter, H., Niklas, K.J. and Reich, P.B., 2012. Biomass allocation to leaves, stems and roots: meta-analyses of interspecific variation and environmental control. New Phytologist, 193: 30-50.
- Salgado Garciglia, R., 2012. Distribution and abundance of terrestrial orchids of the genus Bletiain sites with different degrees of disturbance, in the Cupatitzio Natural Reserve, México. International Journal of Biodiversity and Conservation, 4(8): 316-325.
-Shahsavari, A., 2008. Flora of Iran: No. 57 (Orchidaceae). Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, 85p.
- Tahmasebi, P., 2011. Ordination (Multivariate Analysis in Science and Natural Resources). Shahrekord University Press, 184p.
- Tilman, D., 1988. Plant Strategies and the Dynamics and Structure of Plant Communities. Princeton University Press,360p.
- Tisdall, J.M. and Oades, M., 1982. Organic matter and water stable aggregates in soils. Journal of Soil Sicence, 33: 141-163.
- Zhang, Z., 2015. Distribution and conservation of orchid species richness in China. Biological Conservation, 181: 64-67.