نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، بخش تحقیقات گیاهان دارویی و محصولات فرعی
چکیده
گیاه پنج انگشت Vitex Pseudo - negundo یکی از انواع گیاهان دارویی است که در بستر رودخانه های مناطق جنوبی ایران همراه با درختچه های گز و خرزهره به صورت اجتماع گیاهی دیده می شود. رایحه ادویه ای و خوشایندی از این گیاه به خصوص در مرحله گلدهی به مشام می رسد. خواص دارویی متفاوت این گیاه نظیر فعالیت ضد باکتری برخی ترکیبهای موجود در اسانس، اثرات ضد هورمون آندروژن ترکیبهایی مانند aucubin و Casticin، بهبود دسته ای از ناراحتیهای گوارشی و همچنین فعالیت شبه هورمونی ترکیبهای iridoids و ecdysteroids سبب توجه بیشتر محققان به این گیاه شده است.
رویش فراوان و خودروی گیاه پنج انگشت در ایران لزوم بررسی و تحقیق بر روی این گیاه را ایجاب می کند. بدین جهت گیاه پنج انگشت در طی فصل بهار از استان فارس جمع آوری و از برگ و میوه آن به صورت مجزا، به روش تقطیر با آب و بخار آب اسانس گیری شد. ترکیبهای موجود در اسانس با دستگاه گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی مورد شناسایی قرار گرفته است. از میان ترکیبهای شناسایی شده آلفا ترپننیل استات (23.6%)، آلفا - پینن (18.2%) و بتا-کاریوفیلن (17%) بیشترین مقدار را در میوه و ترکیبهای بتا-کاریوفیلن (29.7%)، آلفا-پینن (15.2%) ولیمونن + سینئول (8.4%) بخش عمده اسانس را در برگ تشکیل می دهند.
کلیدواژه‌ها
)