نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیأت علمی موسسه تحقیات جنگلها و مراتع
2 عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت معلم و دانشگاه آزاد اسلامی
3 کارشناس ارشد علوم گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی
چکیده
گیاه رازیانه که در صنایع مختلف دارویی, غذایی, بهداشتی وآرایشی کاربردهای فراوانی دارد, جهت بررسی مواد موثر موجود در اسانس ,گیاه در زمانهای مختلف جمع آوری شده و اقدام به استخراج اسانس از اندامهای مختلف گردید.در مرحله اول اسانس برگ وساقه قبل از گلدهی گیاه , در مرحله دوم اسانس برگ, ساقه وگل در زمان گلدهی گیاه ودر نهایت در زمان رسیدن میوه (بذر) اسانس از ساقه وبذر گیاه با استفاده از دستگاه تقطیر با آب و بخار آب (Kaiser) استخراج گردیدند و به کمک دستگاههای GC و GC/MS مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفتند.
بازده اسانس در اندامهای مختلف گیاه عبارت بودند از : بذر (2.5%) ,گل (2.8%), برگ درزمان قبل گلدهی و زمان گلدهی به ترتیب (1.08% و 1.20% ) و ساقه در زمان قبل از گلدهی, زمان گلدهی و زمان رسیدن بذر (0.26%-0.47%-42.0%). ترکیبهای عمده اسانس گل و بذر، ترانس آنتول (84.1%-68.4%)، فنچون
(7.7%-4.6%)، استراگول (3.5%-2.5%) و لیمونن + 1و8 سینئول (3.9%-19.3%) بودند و مقدار آنها در ساقه و برگ به مرحله رویشی گیاه بستگی داشت. ترکیبهای شاخص برگ در مرحله قبل از گلدهی و گلدهی به ترتیب عبارتند از: ترانس آنتول (28.3%-58.6%)، فنچون (2.5% - 2.9%)، استراگول (1%-1.7%) و لیمونن + 1و8 سینئول (58.5%-27.1%). مقدار این ترکیبها در ساقه در زمان قبل از گلدهی، زمان گلدهی و زمان رسیدن بذر به ترتیب عبارتند از: ترانس آنتول (0.3% و 44.2% و 78%)، فنچون (0.3% و 1.8% و 2.5%)، استراگول (0.6% و2.1% و 1.7%) و لیمونن + 1و 8 سینئول (56.5% و 23.6% و 4.6%). با افزایش سن برگ و ساقه میزان ترانس آنتول کاهش و لیمونن افزایش یافت.
کلیدواژه‌ها
)