همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

عضو هیئت علمی‌مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران

چکیده

ریشه گیاه شیرین‌بیان (Glycyrrhizia glabra L.) به طور عام لیکوریس نامیده می‌شود که به عنوان عامل شیرین‌کننده و بیش از دو هزار سال کاربرد دارویی داشته است. لیکوریس دارای پنج حلقه ساپونین تری‌ترپن به نام اسید گلیسیریزینیک است. این ترکیب متعلق به مشتقات بتا-آمیرین(b-amyrin) می‌باشد. شیرین‌بیان به خاطر مزه شیرین آن به عنوان عامل ضد التهاب، آلرژی و زخم شناخته شده است. تا کنون جهت ارزیابی مقدار گلیسیریزین در ریشه گیاه شیرین‌بیان و عصاره‌های حاصل از آن از روشهای مختلفی استفاده شده است، که تماماً غیر اختصاصی و متکی به روشهای غیر مستقیم می‌باشند.
در این تحقیق جهت تشخیص مقدار گلیسیریزین در نمونه‌های ریشه شیرین‌بیان، از روش (بدون هیدرولیز ماده) یعنی با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) صورت گرفته است. در این روش جداسازی گلیسیریزین از دیگر اجزای موجود در عصاره ریشه گیاه با استفاده از مرحله معکوس صورت گرفت، که نتایج رضایت‌بخش و قابل تکرار می‌باشند. ریشه گیاه از مزرعه گیاهان دارویی در باغ گیاه شناسی ملی ایران، جمع‌آوری گردید. سپس اقدام به استخراج عصاره توسط حلال و شناسایی ترکیب اسید گلیسیریزینیک توسط دستگاه (HPLC) نمودیم. مقدار ترکیب در نمونه 1.5 درصد تعیین گردید. این روش مشکلات در روشهای قبلی را دفع کرده است.

کلیدواژه‌ها

درخشان رودسری، مسعود 1375. اطلاعات و کاربرد بالینی داروهای گیاهی، انتشارات تدبیر
زرگری، علی 1341. روش شناسایی گیاهان (گیاهان بی‌گلبرگ – جدا گلبرگ)، چاپ امیرکبیر ، صفحه 356 .
زرگری، علی 1345. گیاهان دارویی، چاپ امیرکبیر، جلد اول، صفحه 416.
Beaton, J.M.; Spring, F.S. 1955. Configuration of the carboxyl group in glycyrrhetic acid. J. Chem. Soc., pp. 3126-3129.
Brieskron, C.H.; Lang, J. 1978. 18 b-glycyrrhetic acids and their sweet flavour, Arch. Pharm., 311(12), pp. 1001-9.
Fantus, B.; Dyniecz, H.A. and Dyniewics, J.M., 1934. A study of vehichels for medicines. III . the glycyrrhiza vehichels. J.Am. Pharm. Assoc., 23, pp. 915-926.
Fuggersberger–Heinz, R. and Franz, G., 1984. Formation of glycyrrhizinic acid in glycyrrhiza glabra var. typica . Planta Medica, 50, pp. 409 – 413 .
Gibson, M.R., 1978. Glycyrrhiza in old and new perspectives., Lloydia, 41 (4), 348 – 354.
Grenby, T.H., 1989. N:, Progress in sweeteners: Chapter 3, Sela, M.N. and Steinberg, Glycyrrhizin : The basic facts plus medical and dental and dental benefits. Pub.: Elsevier Applied Food Science, pp. 71–96.
Hurst,W.J.; McKim, J.M. and Martin, R.A., 1983. High–Performance liquid Chromatographic determination of glycyrrhizin in licorice products. J. Agric. Food Chem., pp. 387–389.
Kasumov, M.A., 1972. Azerbadzhan dye–producing plants suitable for dyeing carpet wool. Rast Resur, 8(3), pp. 416–420.
Killacky, J.; Ross, M.S.F.; Turner, T.D., 1976. The determination of glycyrrhetinic acid in liquorice by high–pressure liquid chromatography. Plant Medica , 30, pp. 310-316.
Lutomski, J., 1983. Chemistry and therapeutic use of licorice (Glycyrrhiza glabra L.). Pharm. Userer zeit., 12(2), pp.49 – 54.
Lythgoe, B.; Trippett, S., 1950. Constitution of the disaccharide of glycyrrhizinic acid. J. Chem. Soc., pp. 1983- 1990.
Marsh, C.A. and Levvy, G.A. 1956. Glucuronide metabolism in plants . III. Triterpene glucuronides. Biochem. J., 63, pp. 9 –14.
Riedel, J.D., 1913. Derivatives of glycyrrhizic acid. AKT. – GES. Ger., 287,126, No. 9.
Ruzicka, L.; Marxer, A. 1940. Conversion of hederagenin into a rearrangement product of a - boswellic acid., Helv. Chim. Acta, 23, pp. 144–152 .
Stecher, P. 1968. Glycyrrhetic acid and glycyrrhizic acid. Merck & Co. Inc. Rahway, N.J., U.S.A., pp. 505.
Takino, Y.; Koshioka, M.; Shiokawa, M.; Maruyama, S.; Higashino, M.; hayashi, T. 1979. Quantitative determination of glycyrrhizic acid in liquorice roots and extracts by TLC densitometery. Plant Medica, 36, pp. 74–78.