همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 استادیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

4 دکترای تخصصی گیاهان دارویی و معطر، گروه گیاهان دارویی و معطر، دانشگاه بوداپست، بوداپست، مجارستان

چکیده

به‌منظور ارزیابی عملکرد و اجزای اسانس 15 توده‌ از گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.)، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 15 تیمار (توده) و 3 تکرار در مزرعه آزمایشی گروه علوم باغبانی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا گردید. توده‌ها شامل سبز یزد، سبز کانادا، سبز رامهرمز، سبز جهرم، سبز شیراز، سبز شهرری، سبز دشتستان، سبز نیشابور، بنفش جهرم، بنفش شیراز، بنفش رامهرمز، بنفش دشتستان، گل خوشه‌ای، گل دم‌عقربی و تریزیفلورا بودند. صفات عملکرد برگ، میزان، عملکرد و اجزای اسانس اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که بین توده‌ها در صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری در سطح احتمال 1% وجود دارد. بیشترین عملکرد برگ خشک در توده‌های گل خوشه‌ای و گل دم‌عقربی (613.60 و 550.33 گرم بر مترمربع) ثبت شد. بیشترین میزان اسانس در توده‌های تریزیفلورا، گل خوشه‌ای و گل دم‌عقربی (به‌ترتیب 3.16، 2.93 و 2.08 درصد) و بیشترین عملکرد اسانس نیز در توده‌های گل خوشه‌ای، تریزیفلورا و گل دم‌عقربی (به‌ترتیب 17.95، 14.72 و 11.42 گرم بر مترمربع) مشاهده شد. براساس نتایج آنالیز اسانس به‌وسیله دستگاه GC/MS، حدود 32 ترکیب در اسانس توده‌های مختلف ریحان شناسایی شد. ترکیب‌های غالب اسانس توده‌ها شامل لینالول (0.1 تا 68.4%)، متیل کاویکول (صفر تا 55.3%)، ژرانیول (صفر تا 33.4%)، ژرانیال (صفر تا 43.1%)، لیمونن (صفر تا 18%)، کامفور (صفر تا 2.8%)، متیل اوژنول (0.4 تا 4.9%)، بتا-کاریوفیلن (صفر تا 4.6%) و کوبنول (صفر تا 6.2%) بودند. اسانس توده‌های بنفش جهرم، بنفش شیراز، بنفش رامهرمز، بنفش دشتستان و تریزیفلورا بیشترین میزان متیل کاویکول را داشتند. توده‌های گل خوشه‌ای، گل دم‌عقربی و سبز کانادا حاوی لینالول بالا و اسانس توده‌های سبز یزد، سبز رامهرمز، سبز جهرم و سبز نیشابور حاوی ژرانیول و ژرانیال بیشتری نسبت به سایر توده‌ها بودند. به‌طور کلی، نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که توده‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی هستند که می‌توان از آنها در جهت تولید دارو، لوازم آرایشی-بهداشتی و استفاده در صنایع غذایی بهره برد.

کلیدواژه‌ها

- Achnine, L., Blancaflor, E.B., Rasmussen, S. and Dixon, R.A., 2004. Colocalization of L-phenylalanine ammonia-lyase and cinnamate 4-Hydroxylase for metabolic channeling in phenylpropanoid biosynthesis. The Plant Cell, 16: 3098-3109.
- Adams, R.P., 2007. Identification of Essential Oil Components by Gas Chromatography/Mass Spectroscopy. Allured Publishing Corporation, Illiois, 804p.
- Aneta, W., Dominika, K. and Dorota, J., 2012. Essential oil composition of three sweet basil (Ocimum basilicum L.) cultivars. Experimental Papers, 58: 5-16.
- De Masi, L., Siviero, P., Esposito, C., Castaldo, D., Siano, F. and Laratta, B., 2006. Assessment of agronomic, chemical and genetic variability in common basil (Ocimum basilicum L.). European Food Research and Technology, 223(2): 273-281.
- Galambosi, B. and Szebeni, Z., 2000. Chemical analysis of Hungarian basil varieties in Finland. Kert Gazdasag, 7(5):44-53.
- Jalali, H.T., Petronilho, S., Villaverde, J.J., Coimbra, M.A., Domingues, M.R.M., Ebrahimian, Z.J., Silvestre, A.J.D. and Rocha, S.M., 2012. Deeper insight into themonoterpenic composition of Ferula gummosa oleo-gum-resin from Iran. Industrial Crops and Product, 36: 500-507.
- Jirovetz, L. and Buchbauer, G., 2001. Chemotype and quality control of the essential oil of new cultivated basil (Ocimum basilicum L.) plant from Bulgaria. Scientia Pharmaceutica, 69(1): 85-89.
- Kakaraparthi, P.S., Satya Srinivas, K.V.N., Kotesh Kumar, J., Kumar, N.A. and Kumar, A., 2015. Composition of herb and seed oil and antimicrobial activity of the essential oil of two varieties of Ocimum basilicum harvested at short time intervals. Journal of Plant Development, 22: 59-76.
- Keita, S.M., Vincent, C., Schmit, J.P. and Belanger, A., 2000. Essential oil composition of Ocimum basilicum L., O. gratissium L. and O. suave L. in the republic of Guinea. Journal of Flavor and Fragrance, 15(1): 339-341.
- Koeduka, T., Baiga, T.J., Noel, J.P. and Pichersky, E., 2009. Biosynthesis of T-anethole in anise: characterization of T-anol/isoeugenol synthase and an O-methyltransferase specific for a C7-C8 propenyl side chain. Plant Physiology, 149(1): 384-394.
- Koeduka, T., Fridman, E., Gang, D.R., Vassão, D.G., Jackson, B.L., Kish, C.M. and Baiga, T.J., 2006. Eugenol and isoeugenol, characteristic aromatic constituents of spices, are biosynthesized via reduction of a coniferyl alcohol ester. Proceedings of the National Academy of Sciences, 103(26): 10128-10133.
- Krüger, H., Wetzel, S.B. and Zeiger, B., 2002. The chemical variability of Ocimum species. Journal of Herbs, Spices and Medicinal Plants, 9(4): 335-344.
- Lachowicz, K.J., Jones, G.P., Briggs, D.R., Bienvenu, F.E., Palmer, M.V., Mishra, V. and Hunter, M.M., 1997. Characteristics of plants and plant extracts from five varieties of basil (Ocimum basilicum L.) grown in Australia. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 45(7): 2660-2665.
- Lücker, J., Bouwmeester, H.J., Schwab, W., Blaas, J., Van Der Plas, L.H. and Verhoeven, H.A., 2001. Expression of Clarkia S-linalool synthase in transgenic petunia plants results in the accumulation of S-linalyl-β-d-glucopyranoside. The Plant Journal, 27(4): 315-324.
- Lüddeke, F., Wülfing, A., Timke, M., Germer, F., Weber, J., Dikfidan, A. and Harder, J., 2012. Geraniol and geranial dehydrogenases induced in anaerobic monoterpene degradation by Castellaniella defragrans. Applied and Environmental Microbiology, 78(7): 2128-2136.
- Moghaddam, M., Farhadi, N. and Ranjbar, M., 2017. Variability in essential oil content and composition of Ocimum ciliatum accessions from Iran: evidence for three chemotypes. International Journal of Food Properties, 20: 1-12.
- Moghimipour, Z., Mahmoodi Sourestani, M., Alemzadeh Ansari, N. and Ramezani, Z., 2017. The effect of foliar application of zinc on essential oil content and composition of holy basil [Ocimum sanctum] at first and second harvests. Journal of Essential Oil Bearing Plants, 20(2): 449-458.
- Mondello, L., Zappia, G., Cotroneo, A., Bonaccorsi, I., Chowdhury, J.U., Yusuf, M. and Dugo, G., 2002. Studies on the essential oil-bearing plants of Bangladesh. Part VIII. Composition of some Ocimum oils O. basilicum L. var. purpurascens; O. sanctum L. green; O. sanctum L. purple; O. americanum L., citral type; O. americanum L., camphor type. Flavour and Fragrance Journal, 17(5): 335-340.
- Pirmoradi, M.R., Moghaddam, M. and Farhadi, N., 2013. Chemotaxonomic analysis of the aroma compounds in essential oils of two different Ocimum basilicum L. varieties from Iran. Chemistry and Biodiversity, 10(7): 1361-1371.
- Prakash, P. and Gupta, N., 2005. Therapeutic uses of Ocimum sanctum Linn. (Tulsi) with a note on eugenol and its pharmacological actions: a short review. Indian Journal of Physiology and Pharmacology, 49(2): 125-31.
- Schatkowski, D., Bauer, K., Garbe, D. and Surburg, H., 2003. Flavors and Fragrances. In: Elvers, B.Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. John Wiley & Sons, 956P.
- Seidler-Lozykowska, K. and Król, D., 2008. The content of essential oil in ten sweet basil (Ocimum basilicum L.) cultivars and its composition. Herba Polonica, 54(3): 7-12.
- Simon, J.E., Quinn, J. and Murray, R.G., 1990. Basil: a source of essential oils: 484-489. In: Janick, J. and Simon, J.E., (Eds.). Advances in New Crops. Timber Press, Portland, 560p.
- Suchorska-Tropilo, K. and Osinska, E., 2001. Morphological developmental and chemical analyses of five forms of sweet basil (Ocimum basilicum L.). Annals of Warsaw Agricultural University, 22: 17-22.
- Telci, I., Bayram, E., Yılmaz, G. and Avc, B., 2006. Variability in essential oil composition of Turkish basils (Ocimum basilicum L.). Biochemical Systematics and Ecology, 34(6): 489-497.
- Vimala, V., Mathew, R., Sankar, P.D. and Kalaivani, T., 2014. Phytochemical analysis in Ocimum accessions. Pharmaceutics and Pharmaceutical Sciences, 6(1): 555-557.
- Zheljazkow, V.D., Cantrell, C.L., Evans, W.B., Ebelhar, M.W. and Coker, C., 2008. Yield and composition of Ocimum basilicum L. and Ocimum sanctum L. grown at four locations. Hortscience, 43(3): 737-741.