همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، واحد علوم و تحقیقات تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

با هدف ارزیابی تولید سرشاخه گلدار و بازده اسانس اکسشن‏های گونه‌های دارویی Satureja spicigera (C. Koch) Boiss. (Spic1, Spic2, Spic3) و S. sahendica Bornm. (Sah1, Sah2, Sah3, Sah4, Sah5, Sah6) آزمایشی بر پایه طرح بلوک‏های کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط دیم منطقه دماوند در سال 1393 اجرا شد. تجزیه واریانس اختلاف معنی‏داری (P<0.01) را بین دو گونه ‏از نظر صفات مورد بررسی نشان داد. براساس مقایسه میانگین‏ها، میزان ماده خشک بوته در گونه S. spicigera (108.50 گرم) نسبت به S. sahendica (25.82) بیشتر بود. همچنین، بیشترین تولید سرشاخه خشک در اکسشن Spic2 (183.5 گرم در بوته) از گونه S. spicigera و اکسشن Sah2 (45.51 گرم در بوته) از گونه S. sahendica بدست آمد. گونه S. spicigera با میانگین 2.65% در مقایسه با گونه S. sahendica (1.34%)، بازده اسانس بیشتری داشت و Spic2 با بیشترین بازده (2.90%) و عملکرد (36.10 کیلوگرم در هکتار) اسانس، مناسب‏ترین اکسشن گونه S. spicigera برای کشت در شرایط دیم دماوند خواهد بود. با توجه به میانگین قطر تاج پوشش کمتر (32.19 سانتی‏متر) در S. sahendica نسبت به S. spicigera (54.90 سانتی‏متر)، استفاده از تراکم بیشتر و افزایش عملکرد سرشاخه و اسانس در مرزه سهندی امکان‏پذیر می‏باشد. از طرفی، زودرسی S. sahendica زمینه لازم را برای تعداد چین‏ بیشتر فراهم می‏نماید. همچنین، با مقایسه درون گونه‏ای برای میزان سرشاخه گلدار، ارتفاع و قطر تاج پوشش بیشتر گیاه و روز تا گلدهی کمتر (زودرسی) به‌عنوان شاخص‏های انتخاب، می‏توان اکسشن Sah2 را به‌عنوان ژنوتیپ برتر مرزه سهندی برای بهره‏برداری در شرایط دیم دماوند و یا اقلیم‏های مشابه پیشنهاد کرد.

کلیدواژه‌ها

- Abbaszade, B., Sharifi Ashoorabadi, E., Ardakani, M.R. and Aliabadi Farahani, H., 2008. Effect of drought stress on quantitative and qualitative of mint. Proceeding of 5th International Conference of Crop Science, Jeju, Korea, 13-18 April: 23.
- Akbarinia, A., Sefikon, F. and Razaz Hashemi, S.R., 2009. Essential oil components of cultivated and wild accessions of Satureja sahendica Bornm. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 25(3): 376-385.
- Aliabadi, F.H., Valadabadi, S.A.R., Daneshian, J. and Khalvati, M.A., 2009. Evaluation of changing essential oils of balm (Melissa officinalis L.) under water deficit conditions. Journal of Medicinal Plants Research, 3(5): 329-333.
- Baher Nik, Z., Mirza, M., Ghorbanli, M. and Rezaei, M.B., 2002. The influence of water stress on plant height, herbal and essential oil yield and composition in Satureja hortensis L. Flavour and Fragrance Journal, 17(4): 275-277.
- Baher Nik, Z., Rezaei, M.B., Ghorbanli, M., Asgari, F. and Araghi, M.K., 2004. Research of the changes of metabolism in response to water stress in Satureja hortensis L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 20(3): 263-275.
- Emami, S.A. and Aghazari, F., 2011. Iranian Endemic Phanerogams. Tehran University of Medical Sciences, 1085p.
- Garivani, G.M., Lebaschi, M.H., Sharifi Ashoorabadi, E. and Skandari, M., 2012. Investigation of compatibility and yield of different species of Thymus in dryland farming (North Khorasan province). Final Report of Research Project, Agricultural and Natural Resources Research Center of North Khorasan Province.
- Hadian, J., Azizi, A., Tabatabaei, M.F., Naghavi, M.R., Jamzad, Z. and Friedt, W., 2010. Analysis of the genetic diversity and affinities of different Iranian Satureja species based on SAMPL markers. Planta Medica, 76: 1927-1933.
- Jamzad, Z., 2009. Thymus and Satureja Species of Iran. Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, 171p.
- Kalaichelvi, K. and Swaminathan, A.A., 2009. Alternate land use through cultivation of medicinal and aromatic plants: a review. Agricultural Research Communication Centre, 30(3): 176-183.
- Kheiri, A. and Toori, A., 2016. The most important medicinal plants for cultivation under dry farming condition. First National International Conference on Medicinal Herbs, Traditional Medicine and Organic Agriculture, Hamedan, Iran, 11 August.
- Lebaschi, M.H., 2009. Dryfarming of Medicinal Plants. Research Instiitute of Forests and Rangelands, Tehran, 126p.
- Lebaschi, M.H. and Sharifi Ashoorabadi, E., 2016. Cultivation and production of some thyme species in different dryland farms of the country. Journal of Iran Nature, 1(1): 37-40.
- Mozaffarian, V., 2008. A Dictionary of Iranian Plant Names. Farhange Moaser, Tehran, 670p.
- Mozaffarian, V., 2013. Identification of Medicinal and Aromatic Plants of Iran. Farhange Moaser, Tehran, 1350p.
- Nazari, M.R., Hosseini, S.S. and Liaghati, H., 2015. Estimating of climate -yield response functions for rainfed crops in the north-western agro-ecological zone of Iran. Journal of Agroecology, 5(2): 51-63.
- Nooshkam, A., Majnoun Hoseini, N., Hadian, J., Jahansooz, M.R. and Khavazi, K., 2014. The effects of irrigated and rainfed conditions on vegetative and essential oil yield of two medicinal species, Satureja khuzistanica Jamzad and S. rechingeri Jamzad in North of Khuzestan. Journal of Crop Production (EJCP), 7(2): 61-75.
- Rey, C., 1992. Selection of thyme for extreme areas (of Switzerland). Acta Horticultural, 306: 66-70.
- Sefidkon, F. and Jamzad, Z., 2004. Essential oil composition of Satureja spicigera from Iran. Flavour and Fragrance Journal, 19(6): 571-573.
- Sefidkon, F., Jamzad, Z. and Mirza, M., 2004. Chemical variation in the essential oil of Satureja sahendica from Iran. Food Chemistry, 88: 325-328.
- Sefidkon, F. and Akbarinia, A., 2009. Essential oil content and composition of Satureja sahendica Bornm. at different stages of plant growth. The Journal of Essential Oil Reasearch, 21(2): 112-114.
- Zarezade, A., Sefidkon, F., Tabaei-Aghdaei, S.R., Mirhosseini, A. and Azizzadeh, M.R., 2016. Essential oil composition in cultivated accessions of Satureja sahendica Bornm in Yazd province. Eco-Phytochemical Journal of Medical Plants, 4(1): 47-55.