نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 هیأت علمی دانشگاه آزاداسلامی واحد مبارکه
2 هیأت علمی دانشگاه شیراز(استاد)
3 هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی و امور دام استان فارس(استادیار)
4 هیأت علمی دانشگاه شیراز(استادیار)
5 دانشگاه آزاداسلامی واحد مبارکه
چکیده
در این تحقیق با استفاده از ویژگیهای مورفولوژی و بررسی فلور ایران ، ترکیه و فلسطین گونه اسطوخودوس شناسایی گردید، این گونه با اسامی علمی Lavandula officinalis,Lavandula vera,Lavandula angustifolia شهرت دارد. بهترین روش تکثیر این گیاه با قلمه های برگدار به طول 8-5 سانتی متر از بوته‌های 3-2 ساله مادری می باشد، استفاده از آکسین با غلظت ppm 5 به مدت 24 ساعت در دو هفته، ریشه زنی قلمه ها را نسبت به گروه شاهدتسریع نمود. قلمه های تیمار شده در اوایل هفته سوم و قلمه های تیمار نشده دراواخر هفته پنجم شروع به ریشه‌زنی کردند. تعداد 500 قلمه اسطوخودوس به روش فوق تهیه گردید، پس از سه ماه رشد و مراقبت از قلمه ها در گلخانه، قلمه های ریشه دار شده به محل اجرای طرح انتقال یافتند. اسیدیته خاک مزرعه خنثی و مقدار ازت خاک بسیار ناچیز بود، سپس مزرعه در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار کرت بندی گردید، در هر کرت 15 قلمه ریشه دار کاشته شد، سیستم آبیاری قطره ای در مزرعه تعبیه شد، مقادیر 0، 50 ،100 ، 150 و 200 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم 26 درصد به صورت سرک در سه نوبت و هر نوبت به فواصل 2 ماه با محاسبه مساحت هر کرت به مزرعه اضافه گردید، پس از گذشت پنج ماه برداشت به صورت نمونه برداری تصادفی ده بوته در هر کرت انجام گرفت،ارتفاع و قطر سایه گستر بوته ها اندازه گرفته شد، بوته ها از طوقه چیده شد، سپس وزن تر آنها اندازه گیری شد، پس از ده روز وزن خشک بو ته ها یادداشت شد، بوسیله دستگاه کلونجر اسانس بوته های خشک هر تیمار استخراج گردید.نتایج نشان داد وزن تر، وزن خشک، وزن خشک برگ و ساقه ، ارتفاع، قطر سایه گستر، قطر ساقه،تعداد شاخه ها و مقدار اسانس گیاه اسطوخودوس، با افزایش نیترات آمونیوم مصرفی افزایش یافت. نتایج نشان داد بهترین رشد در تیمارKg/ha 200-150 مشاهده شد و حداکثر اسانس مربوط به تیمار200-150 کیلوگرم در هکتار نیترات آمونیوم بود،گرچه ازت مستقیماً در ترکیبات دارویی اسطوخودوس وجود ندارد اما چون ازت جزء مهمی از ملکول کلروفیل است، لذا هرچه عرضة ازت بیشتر گردد برگها بزرگتر شده وسطح کربن گیری زیادتر شده و ساخت مواد هیدروکربنه بدنبال آن منجر به افزایش محصولات این گیاه شده و از طرفی با افزایش سطح برگ تعداد کرکهای ترشح کننده اسانس این گیاه زیادتر شده و متعاقب آن مقدار اسانس استخراجی زیاد تر می گردد، البته مقدار ازت مصرفی حد آستانه ای دارد و افزایش بیش از حد کود های ازته منجر به کاهش معیارهای مذکور خواهد شد،در تیمار Kg/ha 150 بوته ها زودتر به گل نشستند بدلیل اهمیت دارویی و صنعتی بیشترگلها،توصیه می گردد مقدار مصرفی کودهای ازته Kg/ha 150 باشد.
کلیدواژه‌ها
)