نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
اعضا هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران
چکیده
جنس Pimpinella در ایران حدود 20 گونه دارد که اغلب یکساله می باشند. از رایج ترین گونه های چند ساله P. aurea و P. tragium می باشند که تقریبا در سراسر مناطق معتدله سرد ایران پراکنده اند. یکی از گونه های بسیار معطراین جنس P. anisum است که ارزش صادراتی بسیاری دارد.یکی از اهداف این طرح بررسی سایر گونه های این جنس از جهت تولید اسانس است.
گیاه P. aureaدر مرحله گلدهی و بذردهی از دو منطقه ( فشم و توچال ) در استان تهران جمع آوری گردید و پس از آماده سازی گیاه با روش تقطیر با آب (کلونجر) اسانس گیری شد. بازده اسانس نمونه های بذر، گل و ساقه برگدار منطقه فشم، به ترتیب 1.97%، 1.54% و 0.44% و منطقه توچال 1.2%، 0.47% و 0.48% بود. در هر دو رویشگاه بازده اسانس بذر بیشترین و ساقه کمترین مقدار بود.
تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها به وسیله دستگاههای GC و GC/MS با محاسبه شاخصهای بازداری و مطالعه طیفهای جرمی صورت گرفت. در مجموع از نمونه های بذر، گل و ساقه منطقه فشم به ترتیب 8 ، 18 و 32 ترکیب و منطقه توچال به ترتیب 4، 20 و 34 ترکیب شناسایی شدند.
مهمترین ترکیب شناسایی شده در اسانس بذر و گل هر دو رویشگاه بتابیزابولن بود. مهمترین ترکیبهای شناسایی شده در اسانس نمونه های بذر و گل منطقه فشم به ترتیب بتابیزابولن (50.8% و 29.5%) و ویریدیفلورول (37.0% و 32.5%) و اسانس ساقه برگدار لیمونن (18.3%)، ویریدیفلورول (12.8%)، آلفا-پینن (11.5%) و کسان (10.5%) بود. همچنین مهمترین ترکیبهای شناسایی شده در اسانس نمونه های منطقه توچال عبارتند از: اسانس بذر، بتابیزابولن (76.5%) و کاریوفیلن اکساید (21.4%)، اسانس گل بتابیزابولن (55.2%) و آلفازینجیبرن (8.7%) و اسانس ساقه برگدار بتابیزابولن (18.3%)، ژرانیل استات (14.7%)، ژرانیل2-متیل بوتیرات (9.0%) و لیمونن (7.3%).
کلیدواژه‌ها
)