همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران

2 دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران

3 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 دانشیار، مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

تأثیر ورمی‏کمپوست و کودهای زیستی محرک رشد، بر ترکیب‌های اسانس بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) در شرایط مختلف آبیاری در آزمایشی به‌صورت کرت‏های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح (۶۰ و 100% ظرفیت زراعی)، ورمی‌کمپوست در سه سطح (0، 5 و 10 تن در هکتار) و کودهای زیستی محرک رشد گیاه در چهار سطح (سودوموناس فلورسنت، ازتوباکتر + آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر + آزوسپیریلیوم + سودوموناس فلورسنت و شاهد) بود. ترکیب‌های مورد بررسی شامل سیترونلال، نرال، ژرانیال، بتا-‏کاریوفیلن و متیل سیترونلات بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل آبیاری×ورمی‏کمپوست بر سیترونلال در سطح 1% و بر ژرانیال و متیل سیترونلات در سطح 5% معنی‏دار بود. نتایج مقایسه میانگین‏ها نشان داد که تحت تنش خشکی (۶۰% ظرفیت زراعی) بیشترین مقدار سیترونلال، ژرانیال، نرال و بتا-کاریوفیلن تحت تنش خشکی (۶۰% ظرفیت زراعی) و کمترین میزان این ترکیب‌ها در شرایط بدون تنش خشکی (100% ظرفیت زراعی) بدست آمد. اما بیشترین میزان متیل سیترونلات در 100% ظرفیت زراعی و کمترین مقدار آن تحت تنش خشکی مشاهده شد. همچنین، بیشترین مقدار سیترونلال (7/47%) با مصرف 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و کمترین میزان آن (45%) در تیمار شاهد حاصل گردید. بیشترین مقدار بتا-کاریوفیلن (6%) نیز با مصرف 5 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد. مقایسه میانگین اثر کودهای زیستی نشان داد که تلقیح ازتوباکتر + آزوسپیریلیوم + سودوموناس فلورسنت بیشترین سیترونلال (2/47%) و بتا-کاریوفیلن (9/5%) و کمترین سیترونلال (6/45%) و بتا-کاریوفیلن (1/5%) مربوط به تیمار شاهد بود. تنش خشکی باعث افزایش ترکیب‌های اسانس شد. اثر ورمی‏کمپوست تنها بر سیترونلال تأثیر داشت. باکتری‏های محرک رشد نیز تنها بر سیترونلال و بتا-کاریوفیلن اثر مثبت داشتند.

کلیدواژه‌ها

- امیدبیگی، ر.، 1374. رهیافت‌های تولید و فرآوری گیاهان دارویی (جلد اول). انتشارات فکر روز، 283 صفحه.
- توکلی صابری، م.ر. و صداقت، م.ر.، 1379. گیاهان دارویی (ترجمه). انتشارات روز جهان، تهران، 264 صفحه.
- حسن‌زاده، پ.، 1386. بررسی اثر ورمی‏کمپوست بر خصوصیات کمّی و کیفی گیاه دارویی بابونه آلمانی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد باغبانی، دانشگده کشاورزی گیلان، 170 صفحه.
- زرگری، ع.، 1369، گیاهان دارویی (جلد 3). انتشارات دانشگاه تهران، 923 صفحه.
- عزیزی، م.، لکزیان، م. و باغانی، م.، 1383. بررسی تأثیر مقادیر متفاوت ورمی‏کمپوست بر شاخصهای رشد و میزان اسانس ریحان اصلاح شده. چکیده مقالات دومین همایش گیاهان دارویی، تهران، دانشگاه شاهد تهران، 8-7 بهمن: 39.
- مختاری، ط.، باقری، ا و حسین‏زاده، س.س.، 1390. بررسی اثر رژیم‏ آبیاری بر گیاه آویشن باغی. چکیده مقالات ششمین همایش ایده‏های نوین در کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 11-9 اسفندماه: 177.
- Anwar, M., Patra, D.D., Chand, S., Alpesh, K., Naqvi, A.A. and Khanuja, S.P.S., 2005. Effect of organic manures and inorganic fertilizer on growth, herb and oil yield, nutrient accumulation and oil quality of French basil. Communications in Soil Sciece and Plant Analysis, 36(13-14): 1737-1746.
- Arancon, N.Q., Edwards, C.A., Bierman, P., Welch, C. and Metzger, J.D., 2004. Influences of vermicomposts on field strawberries: 1. effects on growth and yields. Bioresource Technology, 93(2): 145-153.
- Babaee, K., Amini Dehaghi, M., Modares Sanavi, S.A.M. and Jabbari, R., 2010. Water deficit effect on morphology, prolin content and thymol percentage of Thyme (Thymus vulgaris L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(2): 239-251.
- Baher Nik, Z., Mirza, M., Abbaszadeh, B. and Naderi Hajy Bagher Candy, M., 2007. The effect of metabolism in response to water stress in Parthenium argentatum Gray. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 23(2): 315-322.
- Bajaj, Y.P.S., 1993. Biotechnology in Agriculture and Forestry: Medicinal and Aromatic Plants
V. Springer-Verlag, 545p.
- Banchio, E., Pablo, C., Bogino, Zygadlo, J. and Giordano, W., 2008. Plant growth promoting rhizobacteria improve growth and essential oil yield in Origanum majorana L. Biochemical Systematics and Ecology, 36(10): 766-771.
- Bettaieb, I., Zakhama, N., Aidi Wannes, W., Kchouk, M.E. and Marzouk, B., 2009. Water deficit effects on Salvia officinalis fatty acids and essential oils composition. Scientia Horticulturae, 120(2):
271-275.
- Bown, D., 2001. New Encyclopedia of Herbs and Their Uses. New York, DK, 448p.
- Duke, J.A., 2002. Handbook of Medicinal Herbs. CRC Press, 896p.
- Grieve, M., 1931. A Modern Herbal: the Medicinal, Culinary, Cosmetic and Economic Properties, Cultivation and Folk-Lore of Herbs, Grasses, Fungi, Shrubs and Trees with all their Modern Scientific Uses. New York: Harcourt, Brace and Company, 888p.
- Gupta, M.L., Prasad, A., Ram, M. and Kumar, S., 2002. Effect of the vesicular-arbuscular mycorrhizal (VAM) fungus Glomus fasiculatum on the essential oil yield related characters and nutrient acquisition in the crops of different cultivars of menthol mint (Mentha arvensis) under field conditions. Bioresource Technology, 81: 77-79.
- Hamrouni, I., Salah, H. and Marzouk, B., 2001. Effects of water-deficit on oil of coriander aerial parts. INRST, Laboratoire d'Adaptation et d'Amelioration des Plants, BP 95 2050, Hammam-Lif, Tunisia, 95: 21-52.
- Jaleel, C.A., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Al-Juburi, H.J., Somasundarm, R. and Panneersel Vam, R., 2009. Drought stress in plants: A review on morphological characterisistics and pigments composition. International Journal of Agriculture & Biology, 11(1): 100-105.
- Kader, M.A., 2002. Effects of Azotobacter inoculant on the yield and nitrogen uptake by wheat. Journal of Biological Sciences, 2: 259-261.
- Kalra, A., 2003. Organic Cultivation of Medicinal and Aromatic Plants. A hope for sustainability and quality enhancement. Journal of Organic Production of Medicinal, Aromatic and Dye-Yielding Plants MADPs, FAO, 198p.
- Letchamo, W., Marquard, R., Holzl, J. and Gosselin, A., 1994. Effects of water supply and light intensity on growth and essential oil of two Thymus valgaris selections. Angewandte Botanik, 68: 83-88.
- Loomis, W.D. and Corteau, R., 1977. Essential oil biosynthesis. Revista Brasileira de Plantas Medicinals. 6: 147-185.
- Mamedov, N. and Craker, E.L., 2001. Medicinal plants used for the treatment of bronchialasthma in Russia and Central Asia. Journal of Herbs, Spices and Medicinal Plants, 8(2/3): 91-117.
- Morelli, I., 1977. Constituents and use of Melissa officinalis. Bollettino chimico farmaceutico, 116(6): 334-340.
- Penka, M., 1978. Influence of irrigation on the contents of effective substances in officinalis plants. Acta Horticulturae, 73: 181-198.
- Prabha, M.L., Jayraaj, I.A., Jayraaj, R. and Rao, D.S., 2007. Effective of vermicompost on growth parameters of selected vegetable and medicinal plants. Asian Journal of Microbiology, Biotechnology and Environmental Sciences, 9: 321-326.
- Ratti, N., Kumar, S., Verma, H.N. and Gautam, S.P., 2001. Improvement in bioavailability of tricalcium phosphate to Cymbopogon martinii var. motia by rhizobacteria, AMF and azospirillum inoculation. Microbiological Research, 156(2): 145-149.
- Reddy, P.C.O., Sairanganayakulu, G., Thippeswamy, M., Reddy, P.S., Reddy, M.K. and Sudhakar, C., 2008. Identification of strees-induced genes from the drought tolerant semi-arid legume crop horsegarm (Macrotyloma uniflorum (Lam.) Verdc.) through analysis of subtracted expressed sequence tags. Plant Science, 175: 372-384.
- Saedi Farkoosh, S., Ardakani, M.R., Rejali, F., Darzi, M.T. and Faregh, A.M., 2011. Effect of mycorrhizal symbiosis and Bacillus coagolance on qualitative and quantitative traits of Matricaria chamomilla under different levels of phosphorus. Middle-East Journal of Scientific Research, 8(1): 1-9.
- Yang, J., Kloepper, J.W. and Ryu, C.M., 2009. Rhizosphere bacteria help plants tolerate abiotic stress. Trends in Plant Science, 14(1): 1-4.
- Zhu, Z.B., Liang, Z.S., Han, R.L. and Dong, J.E., 2008. Growth and saikosaponin production of the medicinal herb Bupleurum chinense DC. under different levels of nitrogen and phosphorus. Industrial Crops and Products, 29(1): 96-101.
- Zand, A., Darzi, M.T. and Haj Seyed Hadi, M.R., 2013. Effects of phosphate solubilizing microorganisms and plant density on seed yield and essential oil content of anise (Pimpinella anisum). Middle-East Journal of Scientific Research, 14(3): 340-346.