نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• گلنار قاضیان تفریشی ¹
• مجید عزیزی ²
• محمد فارسی ³

¹ دانشجوی کارشناسی ارشد علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

² عضو هیئت علمی گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

³ عضو هیئت علمی گروه بیوتکنولوژی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

گل راعی(Hypericum perforatum) متعلق به خانواده Hypericaceae، یک گیاه دارویی مهم است که مواد موثر آن یعنی هیپریسین و هیپرفورین دارای خواص مهمی مانند خاصیت ضد افسردگی، ضد ویروس و ضد باکتری می‌باشند و در صنایع دارویی کاربرد فراوانی دارند. دلیل توجه به جنبه‌های مختلف کشت بافت گیاهان دارویی، بهینه نمودن این روشها به عنوان ابزار مهم جهت مطالعات بعدی مربوط به عوامل موثر در بیوسنتز متابولیت‌های ثانویه و همچنین کاربرد آنها در اصلاح گیاهان دارویی می‌باشد. در این تحقیق برای اولین بار نحوه کال‌زایی، شاخه‌زایی و ریشه زایی گل راعی بومی ایران مورد مطالعه قرار گرفت. ماده گیاهی مورد استفاده در این آزمایش بذر گل راعی بومی ایران توده بومی اردبیل بود. محیط کشت مورد استفاده MS و از هورمونهای 2,4-D (0.25 ،0.5 ، 1 ، 2 و 5 میلی‌گرم در لیتر) و BA (0.25 ،0.5 ، 1، 2و 5 میلی‌گرم در لیتر) یا Kin (0.25 ، 0.5 ،1 ،2 و 5 میلی گرم در لیتر) برای کال زایی در بذر و از سطوح مختلف BA (0.5، 1، 2 و 5 میلی‌گرم بر لیتر) به تنهایی و یا یک سطح ثابت NAA (1 میلی گرم بر لیتر) به همراه سطوح مختلف Kin (1 ، 2 و 5 میلی‌گرم بر لیتر) برای شاخه‌زایی استفاده شد. همچنین تیمارهای NAA (صفر، 0.5 ، 1 ، 2 و 5 میلی گرم در لیتر) برای ریشه‌زایی در قلمه تهیه شده از گیاهچه استریل استفاده شد. نمونه‌های کشت شده، در دمای 21 درجه سانتیگراد و روشنایی 16 ساعت قرار گرفتند. پس از گذشت 2 هفته روند کال زایی، شاخه‌زایی و ریشه‌زایی در نمونه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه داده‌ها در سطح 5 درصد نشان داد که بیشترین مقدار کالوس از نظر وزن در تیمار حاوی 1 میلی گرم در لیتر Kin به همراه 0.25 میلی گرم در لیتر 2,4-D (1937/2 گرم وزن تر کالوس) بود. همچنین بررسی نتایج شاخه زایی و ریشه‌زایی با آزمون دانکن در سطح 5 درصد نشان داد که بیشترین تعداد و طول شاخه در تیمار 1 میلی گرم بر لیترNAA  به همراه 1 میلی‌گرم بر لیتر  Kin (95 شاخه از کالوس و میانگین طول 4 سانتیمتر) و بیشترین ریشه‌زایی از نظر تعداد و طول ریشه در تیمار بدون هورمون (4.7 عدد ریشه در هر قلمه و میانگین طول ریشه‌ها 2.2 سانتیمتر) بود.

کلیدواژه‌ها

• گل راعی
• کال زایی
• ریشه زایی
• شاخه زایی