همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش علوم باغبانی، دانشگاه شیراز

2 دانشیار گروه باکتری شناسی پزشکی، دانشکده علوم پزشکی، دانشگاه تربیت مدرس

3 استاد گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

بابونه گاوی گل‌سفید، گیاهی علفی، چند‌ساله و متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) می‌باشد. این گیاه از جمله گیاهان دارویی ارزشمند است که طبق تحقیقات اخیر اثرهای مصرف آن در پیشگیری و معالجه میگرن به اثبات رسیده است. گیاه مذکور دارای اثرهای ضد ‌التهاب، ضد درد، قاعده‌آور، تب‌بر و ضدعفونی کننده نیز می‌باشد. هدف از این مطالعه بررسی اثر ضد باکتریایی اسانس گیاه دارویی بابونه گاوی گل‌سفید با تعیین قبلی بازده و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس مورد آزمایش بود. استخراج اسانس از اندامهای هوایی در مرحله گلدهی کامل، با روش تقطیر با آب (Hydro-distillation) و با بکارگیری دستگاه Clevenger انجام شد. جداسازی و شناسایی ترکیبهای متشکله اسانس با استفاده از دستگاه‌های GC و GC/MS صورت گرفت. خواص ضد باکتریایی اسانس گیاه با استفاده از روش رقت در براث و ول دیفیوژن آگار بر چهار باکتری بیماری‌زا آزمایش شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بازده اسانس گیاه مورد مطالعه 66/0 درصد است که حدود 50 درصد آن را ترکیب ضدعفونی کننده کامفور تشکیل داد. اسانس گیاه بیشترین اثر ضد باکتریایی را بر باکتری اشرشیاکلی و کمترین اثر را بر باکتریهای سودوموناس آئروژینوزا و استافیلوکوکوس اورئوس نشان داد. به‌طور کلی، نتایج این پژوهش نشان داد که اسانس این گیاه می‌تواند به‌عنوان یک ماده آنتی‌سپتیک در صنایع داروسازی و غذایی مورد توجه و بررسی بیشتری قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

- زرگری، ع.، 1381. گیاهان دارویی. جلد سوم، چاپ پنجم، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، 925 صفحه.
- جایمند، ک. و رضایی، م.ب.، 1379. بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس بابونه گاوی توسط دو ستون قطبی و غیر قطبی. مجله پژوهش و سازندگی، 48: 17-15.
- خسروی آ. و ملکان، م.ع .، 1382. اثر عصاره الکلی و آبی لاواندولا استوکاس بر روی استافیلوکوکوس اورئوس و سایر باکتریهای گرم منفی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 29: 9-3.
- میرزا، م.، سفیدکن، ف. و احمدی، ل.، 1375. اسانسهای طبیعی، استخراج، شناسایی کمی و کیفی، کاربرد. چاپ اول، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 205 صفحه.
- Anonymous., 1995a. For migraine headaches, feverfew may be of help. Better Nutrition for Today's Living, 57(11): 22-24.
- Anonymous., 1995b. Migraine headaches may respond to feverfew. Better Nutrition for Today's Living; 57(12): 26-27.
- Awang, D.V.C., 1998. Prescribing therapeutic feverfew (Tanacetum parthenium). Integrative Medicine; 1(1): 11-13
- Baron, E. and Finegold, S., 1990. Diagnostic Microbiology. Mosby Co., USA, 861p.
- Bernath, J., 2000. Medicinal and Aromatic plants, Mezo Publication, Budapest, 667p.
- Burt, S., 2004. Essential oils: their antibacterial properties and potential applications in foods- a review. International Journal of Food Microbiology, 94: 223-253.
- Carson, C.F., Mee, B.J. and Riley, T.V., 2002. Mechanism of action of Melaleuca alternifolia (tea tree) oil on Staphylococcus aureus determined by time-kill, lysis, leakage and salt tolerance assays and electron microscopy. Antimicrobial Agents and Chemotherapy, 46(6): 1914-1920.
- Chevallier, A., 2001. The Encyclopedia of Medicinal Plants, Dorling Kindersley, London., 336p.
- Cowan, M.M., 1999. Plant products as antimicrobial agents. Clinical Microbiology Reviews, 4: 567-582.
- Ernestt, E. and Pittler, M.H., 2000. The efficacy and safety of feverfew (Tanacetum parthenium): an update of a systemic review. Public Health Nutrition, 3(4): 509-514.
- European pharmacopoeia, 1983. Vol 1. Maissoneuve, SA: Sainte Ruffine, 4392p.
- Kalodera, Z., Pepeljnjak, S. and Petrak, T., 1996. The antimicrobial activity of Tanacetum parthenium extract. Pharmazie, 51(12): 995-996.
- Keville, K., 2000. Feverfew for migraine relief. Better Nutrition, 62(8): 20-21.    
- Kim, K.J., Kim, Y.Y., Yu, H.H., Jeong, S.I. and Cha, J.D., 2003. Antibacterial activity and chemical composition of essential oil of Chrysanthemum boreale. Planta Medica, 69: 274-277.
- Marilena, C., Bersani C. and Comi, G., 2001. Impedance measurements to study the antimicrobial activity of essential oils from Lamiaceae and Compositae. International Journal of Food Microbiology, 67: 187–195.
- Paulsen, E., Christensen, L.P and Andersen, K.E., 2002. Do monoterpenes released from feverfew (Tanacetum parthenium) plants cause airborne dermatitis? Contact Dermatitis, 47: 14-18.
- Sikkema, J., De Bont, J.A.M. and Poolman, B., 1994. Intractions of cyclic hydrocarbons with biological membranes. Journal of   Biological Chemistry, 269(11): 8022-8028.