فاطمه عسکری؛ مهدی میرزا؛ مصطفی گلی پور؛ سمیه فکری قمی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1.93.1.1576.32 جنس بومادران (Achillea) در ایران 19 گونه گیاه علفی، چندساله و بیشتر معطر دارد. این جنس از خانواده کاسنی دارای خصوصیات گیاهی پیچیدهای است. کامازولن ترکیب عمده موجود در اسانس گل و برگ Achilleamillefolium L. subsp. elbursensis گزارش شده که در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی کاربرد دارد. با توجه به اینکه این زیرگونه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.1.93.1.1576.32 جنس بومادران (Achillea) در ایران 19 گونه گیاه علفی، چندساله و بیشتر معطر دارد. این جنس از خانواده کاسنی دارای خصوصیات گیاهی پیچیدهای است. کامازولن ترکیب عمده موجود در اسانس گل و برگ Achilleamillefolium L. subsp. elbursensis گزارش شده که در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی کاربرد دارد. با توجه به اینکه این زیرگونه انحصاری ایران است و در مورد کشت این گونه هیچ تحقیقی انجام نشده است، مطالعه مقدماتی در مورد نحوه کشت و تأثیر آن بر روی مواد مؤثره انجام شد. بدینمنظور، بذر گیاه بومادران البرزی در مهرماه 1395 از تنها رویشگاه آن در دیزین جمعآوری شد. در ابتدای اسفندماه در گلخانه کشت گردید و اواسط فروردین 1396 گیاهچهها به مزرعه منتقل شدند. در مردادماه بوتهها گل داده و اندام هوایی برای استخراج اسانس در دو سال متوالی جمعآوری شدند. برای مقایسه با نمونههای طبیعی، اندام هوایی بومادران در مردادماه 1396 در مرحله گلدهی از دیزین جمعآوری شد. اندامهای گیاه شامل برگ و گلآذین در آزمایشگاه خشک و بهوسیله آسیاب پودر شدند. روغنهای اسانسی به روش تقطیر با آب بدست آمد و توسط GC-FID و GC/MS مورد تجزیه قرارگرفتند. بازده (وزنی/وزنی) اسانس آبیرنگ برگ و گلآذین بومادران رویشگاه بهترتیب 0.11% و 0.53% و بومادران کشت شده به همان ترتیب در سال 1396 برابر 0.28% و 0.50% و در سال 1397 برابر 0.26% و 1.30% بود. کامازولن بهعنوان بیشترین درصد ترکیب اسانس برگ و گلآذین بومادران رویشگاه بهترتیب 5.7% و 52.5% بود. مقدار آن به همان ترتیب در نمونههای بومادران کشت شده سال اول 50.6% و 67.1% و در سال دوم 59.6% و 71.3% بود. کاریوفیلن الکل، کاریوفیلن اکساید، کامفور، بورنئول و بتا-اودسمول دیگر ترکیبهای شاخص بودند. کامازولن یک ترکیب مهم و اساسی در این گونه است که در تمام اندام هوایی نمونه کشت شده وجود داشت، در حالی که فقط در گلآذین نمونه رویشگاه یافت شد.
عباس زارع زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ سید رضا طبایی عقدایی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب زاده؛ محمدرضا میرجلیلی
چکیده
تعدادی از گونههای مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار میباشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشنهای مختلف گونههای مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاههای طبیعی کشور ...
بیشتر
تعدادی از گونههای مرزه (Satureja spp.) با دارا بودن ترکیبهای باارزشی همانند تیمول و کارواکرول از جایگاه ویژهای در صنایع دارویی، بهداشتی، آرایشی برخوردار میباشند. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کمّیت و کیفیت روغن اسانسی اکسشنهای مختلف گونههای مرزه در حالت زراعی بود. ابتدا بذر 35 اکسشن از 10 گونه مختلف مرزه از رویشگاههای طبیعی کشور جمعآوری شده و پس از نشاء در گلخانه مزرعه تحقیقات گیاهان دارویی استان یزد واقع در گردفرامرز شاهدیه یزد، در قالب طرح بلوک کامل تصادفی، در سه تکرار کشت شدند. سرشاخههای گلدار آنها، طی چهار سال متوالی پس از کشت جمعآوری و خشک کردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانسگیری انجام شد. پس از تعیین بازده اسانس بر اساس وزن خشک گیاه، اسانس بهوسیله کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی تجزیه و شناسایی اسانسها انجام شد. نتایج تجزیه واریانس میزان تولید وزن تر و وزن خشک اندامهای هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک شاخهها، بازده اسانس و میزان تولید اسانس در هکتار در سالهای 1390، 1391 و 1392 در سطح 1% معنیدار بود. مقایسه میانگینها توسط آزمون دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. از بین ترکیبهای شیمیایی موجود در اکسشنهای مختلف 4 ترکیب پارا-سیمن، گاما-ترپینن، تیمول و کارواکرول با درصد بالا در طی چهار سال مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند. همچنین ترکیبهای آلفا-توژان، آلفا-پینن، بتا-پینن، آلفا-ترپینن، ترانس کاریوفیلن، ترپینئول، اسپاتولنئول و کاریوفیلن اکساید در برخی از اکسشنها درصد بالایی را به خود اختصاص دادند. بهطور کلی با در نظر گرفتن بازده، میزان تولید و ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، اکسشنهای 15 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 5.8% اسانس و میزان تولید 113.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 64% کارواکرول و 2/12% تیمول، اکسشن 107 (S. spicigera) با منشأ استان گیلان با میانگین 2.4% اسانس و میزان 75.5 کیلوگرم اسانس در هکتار و 43.4% تیمول و 9.2% کارواکرول، اکسشن 24 (S. rechingeri) با منشأ استان ایلام با میانگین 4.2% اسانس و میزان تولید 63.8 کیلوگرم اسانس در هکتار و 75.4% کارواکرول و 6.2% تیمول و اکسشن SKM (S. bachtiarica) با منشأ استان یزد با 6/2% اسانس و میزان تولید 51.9 کیلوگرم اسانس در هکتار و 66% کارواکرول و 0.5% تیمول بهترتیب بهعنوان اکسشنهای برتر معرفی میشوند.
مهردخت نجف پور نوایی
چکیده
گیاه Dracocephalum kotschy یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می شود.این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می باشد. با افزایش جمعیت ضرورت ایجاب می کند گیاهانی که حاوی اسانس و مواد موثره دارویی هستند و می توانند در تاٌمین نیاز جامعه به مواد اولیه دارویی یا صنعتی نقش داشته باشند, ...
بیشتر
گیاه Dracocephalum kotschy یکی از گیاهان دارویی و معطر است که در رویشگاههای طبیعی در نواحی کوهستانی و مرتفع کشور یافت می شود.این گیاه به علت اسانس زیاد آن مورد توجه می باشد. با افزایش جمعیت ضرورت ایجاب می کند گیاهانی که حاوی اسانس و مواد موثره دارویی هستند و می توانند در تاٌمین نیاز جامعه به مواد اولیه دارویی یا صنعتی نقش داشته باشند, وارد سیستم زراعی کشور شوند و با توجه به اهمیت آنها روشهای بهینه برای کشت و نگهداری شان مورد تحقیق قرار گیرد. هدف از اجرای این طرح یافتن شیوه مناسب جهت سبز کردن گیاه و نگهداشتن آن در شرایط کشت بوده است . در این تحقیق بذر ها تحت تاثیر تیمارهای مختلفی از جمله اسید سولفوریک، دمای صفر و منهای پانزده درجه و دمای پنجاه درجه سانتیگراد قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که از میان تیمارهای مورد استفاده برای سبز کردن بذر تیمار سرما (˚15C-) برای مدت 10 دقیقه مناسبترین تیمار برای سبز کردن بذر بود. این بذرها در شرایط مزرعه نیز قدرت زنده مانی 82 درصد داشت.
