تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس‌ بومادران البرزی (Achillea millefolium L. subsp. elbursensis) از رویشگاه و مزرعه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

2 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

3 کارشناس، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

4 کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.35.1.93.1.1576.32

جنس بومادران (Achillea) در ایران 19 گونه گیاه علفی، چندساله و بیشتر معطر دارد. این جنس از خانواده کاسنی دارای خصوصیات گیاهی پیچیده‌ای است. کامازولن ترکیب عمده موجود در اسانس گل و برگ Achilleamillefolium L. subsp. elbursensis گزارش شده که در صنایع غذایی، آرایشی-بهداشتی و دارویی کاربرد دارد. با توجه به اینکه این زیرگونه انحصاری ایران است و در مورد کشت این گونه هیچ تحقیقی انجام نشده است، مطالعه مقدماتی در مورد نحوه کشت و تأثیر آن بر روی مواد مؤثره انجام شد. بدین‌منظور، بذر گیاه بومادران البرزی در مهرماه 1395 از تنها رویشگاه آن در دیزین جمع‌آوری شد. در ابتدای اسفندماه در گلخانه کشت گردید و اواسط فروردین 1396 گیاهچه‌ها به مزرعه منتقل شدند. در مردادماه بوته‌ها گل داده و اندام هوایی برای استخراج اسانس در دو سال متوالی جمع‌آوری شدند. برای مقایسه با نمونه‌های طبیعی، اندام هوایی بومادران در مردادماه 1396 در مرحله گلدهی از دیزین جمع‌آوری شد. اندام‌های گیاه شامل برگ و گل‌آذین در آزمایشگاه خشک و به‌وسیله آسیاب پودر شدند. روغن‌های اسانسی به روش تقطیر با آب بدست آمد و توسط GC-FID و GC/MS مورد تجزیه قرارگرفتند. بازده (وزنی/وزنی) اسانس آبی‌رنگ برگ و گل‌آذین بومادران رویشگاه به‌ترتیب 0.11% و 0.53% و بومادران کشت شده به همان ترتیب در سال 1396 برابر 0.28% و 0.50% و در سال 1397 برابر 0.26% و 1.30% بود. کامازولن به‌عنوان بیشترین درصد ترکیب‌ اسانس برگ و گل‌آذین بومادران رویشگاه به‌ترتیب 5.7% و 52.5% بود. مقدار آن به همان ترتیب در نمونه‌های بومادران کشت شده سال اول 50.6% و 67.1% و در سال دوم 59.6% و 71.3% بود. کاریوفیلن الکل، کاریوفیلن اکساید، کامفور، بورنئول و بتا-اودسمول دیگر ترکیب‌های شاخص بودند. کامازولن یک ترکیب مهم و اساسی در این گونه است که در تمام اندام هوایی نمونه کشت شده وجود داشت، در حالی که فقط در گل‌آذین نمونه رویشگاه یافت شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع
- Adams, R.P., 2011. Identification of Essential Oils by Ion Trap Mass Spectroscopy. Academic Press: New York, 809p.
- Baser, K.H.C., 2016. Review: essential oils of Achillea species of Turkey. Natural Volatiles and Essential Oils, 3(1): 1-14.
- Candan, F., Unlu, M., Tepe, B., Daferera, D., Polissiou, M., Sokmen, A. and Akpulat, H.A., 2003. Antioxidant and antimicrobial activity of the essential oil and methanol extracts of Achillea millefolium subsp. millefolium Afan. (Asteraceae). Journal Ethnopharmacology, 87: 215-220.
- Capuzzo, A., Occhipinti, A. and Maffei, M.E., 2014. Antioxidant and radical scavenging activities of chamazulene. Natural Product Research, 28(24): 2321-2323.
- Cernaj, P., Liptakova, H., Mohr,G., Repeak, M. and Honcariv, R., 1983. Variability of the content and composition of essential oil during ontogensis of Achillea collina Becker. Herb Hung., 22: 21-27.
- Davies, N.W., 1998. Gas chromatographic retention index of monoterpenes and sesquiterpenes on methyl and carbowax 20M phases. Journal of Chromatography, 503: 1-24.
- Figueiredo, A.C., Barroso, J.G., Pais, M. and Scheffer, J.J.C., 1992. Composition of the essential oils from leaves and flowers of Achillea millefolium L. ssp. millefolium. Flavour and Fragrance Journal, 7(4): 219-222.
- Hethelyi, E., Danos, B. and Tetenyi, P., 1989. Phytochemical studies on the essential oils of species belonging to the Achilleagenus by gas chromatography/mass spectrometry. Biomedical and Environmental Mass Spectrometry Banner, 18(8):629-636.
- Iscan, G., Kirimer, N., Kurkcuoglu, M., Arabaci, T., Kupeli, E. and Baser, K.H.C., 2006. Biological activity and composition of the essential oils of Achillea schischkinii Sosn. and Achillea aleppica DC. subsp aleppica. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 54(1): 170-173.
- Jaimand, K., Rezaee, M.B. and Mozaffarian, V., 2006. Chemical constituents of the leaf and flower oils from Achillea millefolium subsp. elbursensis Hub.Mor. from Iran rich in chamazulene. Journal Essential oil of Research, 18: 293-295.
- Safayhi, H., Sabieraj, J., Sailer, E.R. and Ammon, H.P., 1994. Chamazulene: an antioxidant-type inhibitor of leukotriene B4 formation. Planta Medica, 60(5): 410-413.
- Shibamoto, T., 1987. Retention indices in essential oil analysis: 259-274. In: Sandra, P. and Bicchi, C., (Eds.). Capillary Gas Chromatography in Essential Oil Analysis. Dr. Alfred Huethig Verlag, New York, 435p.
- Stevanovic, Z.D., Pljevljakusic, D., Ristic, M., Sostaric, J., Kresovic, M., Simic, I. and Vrbnieganin, S., 2015. Essential oil composition of Achillea millefolium agg. populations collected from saline habitats in Serbia. Journal Essential Oil Bearing Plants, 18(6): 1343-1352.
- The Merck Index, 1989. An Encyclopedia of Chemicals Drugs and Biologicals. Merck Authors, 11th Edition, 2031p.
- Toncer, O., Basbag, S., Karaman, S., Diraz, E. and Basbag, M., 2010. Chemical composition of the essential oils of some Achillea species growing wild in Turkey. International Journal of Agriculture and Biology, 12(4): 527-530.
- Turkmenoglu, F.P., Agar, O.T., Akaydin, G., Hayran, M. and Demirci, B., 2015. Characterization of volatile compounds of eleven Achillea species from Turkey and biological activities of essential oil and methanol extract of A. hamzaoglui Arabaci et Budak. Molecules, 20: 11432-11458.
- Twaij, H.A.A., 1983. Some pharmacological studies of Achillea santolina L. and Achillea micrantha M.B. Fitoterapia, 54: 25-32.
- Weyerstahl, P., Marschall, H., Seelmann, I. and Rustaiyan, A., 1997. Constituents of the essential oil of Achillea eriophora DC. Flavour and Fragrance Journal, 12: 71-78.
تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
دوره 35، شماره 1 - شماره پیاپی 93
فروردین و اردیبهشت 1398
صفحه 1-11
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار