زراعت و باغبانی
مهسا بابائی؛ فاطمه سفیدکن؛ محسن نصیری
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.113.105.1.1576.1610دو گونه Nepeta cataria L. و Nepeta bracteata Benth. (تیره نعناعیان) از گیاهان بومی ایران هستند. به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس دو گونه مذکور در حالت زراعی، بذر هشت جمعیت از این دو گونه از رویشگاه‌های طبیعی جمع‌آوری و در ایستگاه تحقیقات البرز مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور (کرج، استان البرز) در قالب طرح ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.113.105.1.1576.1610دو گونه Nepeta cataria L. و Nepeta bracteata Benth. (تیره نعناعیان) از گیاهان بومی ایران هستند. به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس دو گونه مذکور در حالت زراعی، بذر هشت جمعیت از این دو گونه از رویشگاه‌های طبیعی جمع‌آوری و در ایستگاه تحقیقات البرز مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور (کرج، استان البرز) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی کشت شد. سرشاخه‌های گل‌دار در زمان گلدهی کامل جمع‌آوری و پس از خشک کردن در دمای محیط، اسانس آنها با روش تقطیر با آب استخراج، و با دستگاه GC و GC/MS تجزیه و شناسایی شدند. بازده اسانس جمعیت‌های N. cataria بین 0.02 (کرج) تا 0.50% (اراک) متغیر بود. 23 ترکیب در اسانس این گونه شناسایی شد و ترکیب غالب در تمام جمعیت‌ها از ایزومرهای نپتالاکتون بود. نپتالاکتون III(a4-آلفا، 7-بتا،a 7-آلفا نپتالاکتون)، 44.4 (کرج) تا 91.6% (اراک) از اسانس و نپتالاکتونI (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-آلفا نپتالاکتون)، 0.8 (کرج) تا 15.9% (بافق1) از اسانس را به خود اختصاص دادند. نپتالاکتونII (a4-آلفا، 7-آلفا، a7-بتا نپتالاکتون) فقط در جمعیت بافق2 (21.2%) مشاهده شد. میزان 8،1-سینئول در اسانس جمعیت‌های مختلف N. cataria از 0.4 (تفت1) تا 12.8% (کرج) متغیر بود. بازده اسانس در جمعیت‌های N. bracteata بین 0.02 (اردکان) و 0.80% (تفت 2) بود. 27 ترکیب در اسانس این گونه شناسایی شدند و ترکیب‌های عمده، 8،1-سینئول (1.0، 9.6 و41.0 درصد به‌ترتیب در جمعیت‌های طبس، اردکان و تفت2) و ژرانیل استات (0.9، 3.4 و 39.8 درصد به‌ترتیب در جمعیت‌های طبس، تفت2 و اردکان) بودند. به طور کل، نتایج نشان داد که جمعیت‌های N. cataria همگی از یک کموتایپ، اما جمعیت های N. bracteata از دو کموتایپ (کموتایپ ژرانیل استات و کموتایپ 8،1-سینئول) بودند.
امین باقی زاده؛ زهرا مشایخی؛ محمدعلی ابراهیمی
چکیده
پونهسا گربهای (Nepeta cataria L.)، یک گیاه دارویی، اسانسدار و معطر متعلق به خانواده نعناعیان است که بهنام نعناع گربهای معروف است. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی و فیتوشیمیایی قسمتی از ژرمپلاسم پونهسا گربهای با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و روش GC/MS بررسی شد. اندامهای هوایی این گیاه از رویشگاه‌های مختلف جمع‌آوری و بعد ...
بیشتر
پونهسا گربهای (Nepeta cataria L.)، یک گیاه دارویی، اسانسدار و معطر متعلق به خانواده نعناعیان است که بهنام نعناع گربهای معروف است. در این تحقیق، تنوع ژنتیکی و فیتوشیمیایی قسمتی از ژرمپلاسم پونهسا گربهای با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و روش GC/MS بررسی شد. اندامهای هوایی این گیاه از رویشگاه‌های مختلف جمع‌آوری و بعد بهدور از نور خورشید خشک شد. استخراج DNA بهروش CTAB انجام گردید. از 11 آغازگر تصادفی RAPD برای واکنش PCR استفاده شد. 15 جمعیت مورد بررسی براساس نتایج حاصل از تجزیه خوشهای و تجزیه به مؤلفههای اصلی به‌ترتیب در چهار و پنج گروه قرار گرفتند. از 15 جمعیت جمع‌آوری شده، 8 جمعیت مورد بررسی فیتوشیمیایی قرار گرفت. استخراج اسانس با روش تقطیر با آب و با کلونجر انجام شد. تعداد 27 ترکیب از اسانس همه جمعیت‌ها شناسایی شد. براساس نتایج حاصل از GC/MS، 100% ترکیب‌های اسانس در جمعیت‌های سیرچ، محمدآباد مسکون، سقدر2، دلفارد2 و میجان2 شناسایی شد. در نمونههای دهبکری، دلفارد1 و سقدر1 به‌ترتیب 94.84%، 99.8% و 96.6% ترکیب‌های اسانس شناسایی شد. سه ایزومر نپتالاکتون بخش عمده ترکیب‌های اسانس را تشکیل دادند. بتا-کاریوفیلین، کاریوفیلین اکساید، بتا-پینن و آلفا-پینن نیز از ترکیب‌های اصلی اسانس بودند. براساس تجزیه خوشهای بر روی دادههای GC/MS، جمعیت‌های مورد نظر در 3گروه طبقهبندی شدند. مقایسه ترکیب‌های تشکیلدهنده اسانس در جمعیت‌های مطالعه شده نشان داد که اسانس این 8 جمعیت از لحاظ کمّی و کیفی با هم متفاوتند که این امر میتواند ناشی از تفاوتهای اکولوژیکی مناطق رویش این جمعیت‌ها مانند تفاوت رطوبت، دما و ارتفاع از سطح دریا و یا سایر عوامل خاکی، جغرافیایی و ژنتیکی باشد.
