عارفه واعظ شهرستانی؛ فاطمه سفیدکن
چکیده
گونههای مختلف بومادران (Achillea spp.) بهطور گستردهای در سرتاسر دنیا توزیع شده و از دوران باستان به دلیل خواص دارویی مورد استفاده بودهاست. از خواص مهم این گیاه دارویی میتوان به درمان زخمها، خونریزیها، سردرد، التهاب، دردها، نفح و سوءهاضمه اشاره کرد. بررسی مقدار و اجزای تشکیلدهنده اسانس این گیاه در اندامهای مختلف، برای مشخص ...
بیشتر
گونههای مختلف بومادران (Achillea spp.) بهطور گستردهای در سرتاسر دنیا توزیع شده و از دوران باستان به دلیل خواص دارویی مورد استفاده بودهاست. از خواص مهم این گیاه دارویی میتوان به درمان زخمها، خونریزیها، سردرد، التهاب، دردها، نفح و سوءهاضمه اشاره کرد. بررسی مقدار و اجزای تشکیلدهنده اسانس این گیاه در اندامهای مختلف، برای مشخص کردن اندام مورد استفاده گیاه در اسانسگیری، اهمیت دارد. در این تحقیق، بذر بومادران زرد (Achillea biebersteinii Afan.) از استان گلستان جمعآوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات البرز واقع در شهرستان کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کشت شد. بهمنظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گلدار و هریک از اجزای آن (گل، برگ و ساقه) بهصورت مجزا، پس از جمعآوری گیاه در زمان اوج گلدهی، جدا کردن اندامها و خشک کردن در سایه، اسانسگیری به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاههای کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه کمّی و کیفی قرار گرفتند. بیشترین بازده اسانس (نسبت به وزن خشک) مربوط به برگ (0.74%) و کمترین مقدار بازده اسانس مربوط به ساقه (0.03%) بود و بازده اسانس کل سرشاخه گلدار (0.6%) و گل (0.34%) در بین این دو قرار داشت. ترکیبهای عمده و اصلی در اسانس ساقه 8،1-سینئول (15.1%) و کامفور (24%)، در اسانس برگ 8،1-سینئول (40.4%)، آرتمیزیا کتون (28.1%) و کامفور (10.3%) و در اسانس گل 8،1-سینئول (41.3%)، آرتمیزیا کتون (24.3%) و کامفور (15.6%) بودند. ترکیبهای عمده اسانس سرشاخه گلدار نیز 8،1-سینئول (35.4%)، آرتمیزیا کتون (30.6%) و کامفور (16.2%) بودند. براساس نتایج این تحقیق بیشترین مقدار آرتمیزیا کتون و کامفور در سرشاخه گلدار و بیشترین مقدار 8،1-سینئول در برگ و گل وجود داشت.
