همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، خوراسگان، ایران

2 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گونه‌های مختلف بومادران (Achillea spp.) به‌طور گسترده‌ای در سرتاسر دنیا توزیع شده و از دوران باستان به دلیل خواص دارویی مورد استفاده بوده‌است. از خواص مهم این گیاه دارویی می‌توان به درمان زخم‌ها، خونریزی‌ها، سردرد، التهاب، دردها، نفح و سوء‌هاضمه اشاره کرد. بررسی مقدار و اجزای تشکیل‌دهنده اسانس این گیاه در اندام‌های مختلف، برای مشخص کردن اندام مورد استفاده گیاه در اسانس‌گیری، اهمیت دارد. در این تحقیق، بذر بومادران زرد (Achillea biebersteinii Afan.) از استان گلستان جمع‌آوری شده و در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات البرز واقع در شهرستان کرج وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور کشت شد. به‌منظور بررسی و مقایسه کمّی و کیفی اسانس سرشاخه گلدار و هریک از اجزای آن (گل، برگ و ساقه) به‌صورت مجزا، پس از جمع‌آوری گیاه در زمان اوج گلدهی، جدا کردن اندام‌ها و خشک کردن در سایه، اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب انجام شد. اسانس‌های حاصل با استفاده از دستگاه‌های کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه کمّی و کیفی قرار گرفتند. بیشترین بازده اسانس (نسبت به وزن خشک) مربوط به برگ (0.74%) و کمترین مقدار بازده اسانس مربوط به ساقه (0.03%) بود و بازده اسانس کل سرشاخه گلدار (0.6%) و گل (0.34%) در بین این دو قرار داشت. ترکیب‌های عمده و اصلی در اسانس ساقه 8،1-سینئول (15.1%) و کامفور (24%)، در اسانس برگ 8،1-سینئول (40.4%)، آرتمیزیا کتون (28.1%) و کامفور (10.3%) و در اسانس گل 8،1-سینئول (41.3%)، آرتمیزیا کتون (24.3%) و کامفور (15.6%) بودند. ترکیب‌های عمده اسانس سرشاخه گلدار نیز 8،1-سینئول (35.4%)، آرتمیزیا کتون (30.6%) و کامفور (16.2%) بودند. براساس نتایج این تحقیق بیشترین مقدار آرتمیزیا کتون و کامفور در سرشاخه گلدار و بیشترین مقدار 8،1-سینئول در برگ و گل وجود داشت.

کلیدواژه‌ها

- Abu-Romman, S., 2011. Allelopathic potential of Achillea biebersteinii Afan. (Asteraceae). World Applied Sciences Journal, 15(7): 947-952.
- Azimi, R., 2013. Oil Extraction and Quantitative and Qualitative Analysis of Different Oil Accession Achillea nobilis. Master Thesis, Payam-Noor University of Tehran, 165p.
- Bader, A., Flamini, G., Cioni, P.L. and Morelli, I., 2003. Essential oil composition of Achille santolina L. and Achillea biebersteinii Afan. collected in Jordan. Flavour and Fragrance Journal, 18: 36-38.
- Baris, O., Gulluce, M., Sahin, F., Ozer, H., Kilic, H., Ozkan, H., Sokmen, M. and Ozbek, T., 2006. Biological activities of the essential oil and methanol extract of Achillea biebersteinii Afan. (Asteraceae). Turkish Journal of Biology, 30: 65-73.
- Bremer, K., 1994. Asteraceae: Cladistics and Classification. Oregon: Timber Press.
- Candan, F., Unlu, M., Tepe, B., Daferera, D., Polissiou, M., Sokmen, A. and Akpulat, H.A., 2003. Antioxidant and antimicrobial activity of the essential oil and methanol extracts of Achillea millefolium subsp. millefolium Afan. (Asteraceae). Journal of Ethnopharmacology, 87(2): 215-220.
- Esmaeili, A., Nematollahi, F., Rustaiyan, A., Moazami, N., Masoudi, S. and Bamasian, S., 2006. Volatile constituents of Achillea pachycephala, A. oxyodonta and A. biebersteinii from Iran. Flavour and Fragrance Journal, 21(2): 2353-3256.
- Gilles, M., Zhao, J., An, M. and Agboola, S., 2010. Chemical composition and antimicrobial properties of essential oils of three Australian Eucalyptus species. Food Chemistry, 119(2): 731-737.
- Jaimand, K. and Rezaee, M.B., 1995. Comparative study of the essential oils of three Achillea species from Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 5: 27-46.
- Kesdek, M., Kordali, S., Usanmaz, A. and Ercisli, S., 2015. The toxicity of essential oils of some plant species against adults of colorado potato beetle, Leptinotarsa decemlineata say (Coleoptera: Chrysomelidae). Comptes rendus Délelőtt l′Académie bulgare des Sciences, 68(1): 127-136.
- Konyalioglu, S. and Karamenderes, C., 2005. The protective effects of Achillea L. species native in Turkey against H2O2-induced oxidative damage in human erythrocytes and leucocytes. Journal of Ethnopharmacology, 102(10): 221-227.
- Kuesmenoglu, S., Baser, K.H.C., Ozek, T., Harmandar, M. and Goekalp, Z., 1995. Constituents of the essential oil of Achillea biebersteinii Afan. Journal of Essential Oil Research, 7(5): 527-528.
- Mirahmadi, S.F., Sefidkon, F., Hassandokht, M.R. and Hassani, M.E., 2012a. Comparison of chemical composition of yellow yarrow's essential oils (Achillea biebersteinii) conducted in Khorasan province using multivariate statistical methods. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 28(1): 1-13.
- Mirahmadi, S.F., Sefidkon, F., Hassandokht, M.R. and Hassani, M.E., 2012b. Essential oil content and composition of Achillea biebersteinii Afan. in different plant parts and phenological stages. Journal of Essential Oil Research, 24: 25-29.
- Mozafarian, V., 1996. A Dictionary of Iranian Plant Names. Tehran: Farhang Moaser publisher, 671p.
- Mozafarian, V., 2002. Culture of Plants Names. Tehran Publishment of Contemprary Cullture, 641p.
- Nemeth, E. and Bernath, J., 2008. Biological activities of yarrow species (Achillea spp.). Current Pharmaceutical Design, 14(29): 3151-3167.
- Rahimmalek, M., Sayed Tabatabaei, B.E., Etemadi, N., Hossein Golid, S.A., Arzania, A. and Zeinalie, H., 2009. Essential oil variation among and within six Achillea species transferred from different ecological regions in Iran to the field conditions. Industrial Crops and Products, 29: 348-355.
- Rechinger, K.H., 1989. Flora Iranica. No. 158. Graz: Ackademiche Druck-U. Verlagsansfalt.
- Rustaiyan, A., Komeilizadeh, H., Shariatpanahi, M.S., Jassbi, A.R. and Masoudi, S., 1998. Comparative study of the essential oils of three Achillea species from Iran Journal of Essential Oil Research, 10(2): 207-209.
- Santos, F.A. and Rao, V.S.N., 2000. Antiinflammatory and antinociceptive effects of 1,8-cineole a terpenoid oxide present in many plant essential oils. Phytotherapy Research, 14(4): 240-244.
- Sefidkon, F., Assareh, M.H., Abravesh, Z. and Barazandeh, M.M., 2007. Chemical composition of the essential oils of four cultivated Eucalyptus in Iran as medicinal plants (E. micratheca, E. spathulata, E. largiflorens and E. torquata). Iranian Journal of Pharmaceutical Research, 6(2): 135-140.
- Yang, Z.N., Zhu, S.Q. and Yu, Z.W., 2012. Comparison of terpene components from flowers of Artemisia annua. Bangladesh Journal of Pharmacology, 7: 114-119.
- Yazdani, D. and Shahnazi, S., 2005. Production and trade of medical plants in Iran. Proceeding of Nation congress in Sustainable Development of Medicinal Plants. 27-29 September.