هاجر کردی؛ مهناز اقدسی؛ مهناز خلفی
چکیده
خارمریم با نام علمی Silybum marianum (L.) Gaertn گیاهی یک یا دو ساله از خانواده کاسنی است که در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد. ترکیبهای مؤثره این گیاه گروهی از فلاونولیگنانها شامل سیلیبین، ایزوسیلیبین، سیلیکریستین، سیلیدیانین و تاکسیفولین بوده که مجموعاً بهعنوان سیلیمارین شناخته میشوند. این گیاه در درمان ...
بیشتر
خارمریم با نام علمی Silybum marianum (L.) Gaertn گیاهی یک یا دو ساله از خانواده کاسنی است که در صنایع داروسازی اهمیت فراوان دارد. ترکیبهای مؤثره این گیاه گروهی از فلاونولیگنانها شامل سیلیبین، ایزوسیلیبین، سیلیکریستین، سیلیدیانین و تاکسیفولین بوده که مجموعاً بهعنوان سیلیمارین شناخته میشوند. این گیاه در درمان انواع بیماریهای قلبی و عروقی، دیابت، چربی خون، بیماریهای کبدی (زردی، سیروز و آماس کبدی) و بیماریهای کیسه صفرا و ... مؤثر است. در این تحقیق اندامهای مختلف گیاه خارمریم شامل برگ جوان، برگ مسن، ساقه، ریشه، گلآذین و بذر در طی ماههای مختلف در منطقه گرگان بهطور جداگانه جمعآوری و میزان فلاونوئید کل، سیلیمارین و اجزای تشکیلدهنده سیلیمارین به روش HPLC اندازهگیری شد. نتایج بدستآمده نشان داد که بیشترین مقدار فلاونوئید کل در بذر و گلآذین و پس از آن در ساقههای گیاه وجود دارد. همچنین این نتایج نشان داد که اثر زمان بر میزان فلاونویید و نیز اثر متقابل دو عامل ماه برداشت و نوع اندام در گیاه خارمریم بر میزان فلاونوئیدهای این گیاه معنیدار است. دادههای حاصل از آنالیز دستگاه HPLC نشان داد که نوع ترکیبهای سازنده سیلیمارین در نمونههای مورد بررسی مشابه بوده و اختلاف اساسی آنها در مقدار فلاونولیگنانهای سازنده آنهاست. در بین ترکیبهای سازنده سیلیمارین، مقدار سیلیدیانین در ساقههای گیاه بیشتر بوده، در صورتیکه مقدار سایر اجزا در بذر بیشتر بود. در مجموع نتایج حاضر نشان میدهد که گرگان منطقه مناسبی برای کشت گیاه خارمریم بوده و با توجه به اینکه ساقه گیاه نیز حاوی مقادیر قابل توجهی از سیلیمارین است میتواند بهعنوان منبع مناسب در تولید ماده دارویی مورد توجه قرار گیرد.
ماندانا سلیمی؛ عطاالله ابراهیمی؛ زهرا شجاعی اسعدیه؛ سید سیاوش ساعی دهکردی
چکیده
به دلیل اثرهای جانبی داروهای شیمیایی امروزه توجه به گیاهان دارویی رو به افزایش است. یکی از گیاهان دارویی با ارزشی که بهشدت در ایران مورد استفاده قرار میگیرد و به همین دلیل در معرض خطر انقراض میباشد، گیاه کرفس کوهی با نام علمی Kelussia odoratissima Mozaff. است که بومی کوههای زاگرس مرکزی (بهویژه استان چهار محال و بختیاری) بوده و تنها در ایران ...
بیشتر
به دلیل اثرهای جانبی داروهای شیمیایی امروزه توجه به گیاهان دارویی رو به افزایش است. یکی از گیاهان دارویی با ارزشی که بهشدت در ایران مورد استفاده قرار میگیرد و به همین دلیل در معرض خطر انقراض میباشد، گیاه کرفس کوهی با نام علمی Kelussia odoratissima Mozaff. است که بومی کوههای زاگرس مرکزی (بهویژه استان چهار محال و بختیاری) بوده و تنها در ایران مشاهده شده است. به منظور بررسی میزان مواد مؤثره این گیاه برای پیبردن به خصوصیات دارویی آن ابتدا از سه اکوتیپ مورد مطالعه شامل اکوتیپ کوهرنگ، بازفت و دوآب صمصامی، نمونهها در طول یک ترانسکت 200 متری برداشت شد. از هر اکوتیپ در مرحله رویشی نمونهها تهیه و اسانسگیری با روش تقطیر با آب انجام شد. اسانسهای هر یک از اکوتیپهای مورد بررسی مورد تجزیه قرار گرفت. برای شناسایی و تجزیه اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی استفاده شد. پس از بررسی طیفهای بدست آمده و مراجعه به کتب مرجع، ترکیبهای عمده شیمیایی اسانس سه اکوتیپ گیاه کرفس کوهی شناسایی گردید. بهترتیب تعداد 24، 21 و 24 ترکیب که نشاندهنده 4/90، 6/95 و 6/93 درصد کل ترکیبهای اسانس نمونههای کوهرنگ، بازفت و دوآب صمصامی بودند، شناسایی شد. مقایسه ترکیبهای اصلی اسانس در اکوتیپهای مطالعه شده نشان داد که عمدهترین ترکیبهای موجود در اسانس این گیاه شامل ترکیبهای سیس- لیگوستیلید (Z-ligustilide)، 3-ترانس- بوتیلیدن فتالید، ترانس- لیگوستیلید (E-ligustilide)، کسان، اسپاتولنول، 2–اکتن-1-ال استات، گلوبولول، بوتیل فتالید، بتا-سلینن و پنتیل بنزن بوده که حدود 6/88 درصد از ترکیبهای اسانس اکوتیپهای مورد مطالعه را تشکیل میدادند. دو ترکیب سیس- لیگوستیلید و بوتیلیدن فتالید بهترتیب بهطور متوسط در سه اکوتیپ مورد بررسی با 5/39 و 1/19 درصد مجموعاً 7/58 درصد از ترکیبهای اسانس گیاه کرفس کوهی را تشکیل میدهند. مشتقات فتالیدهای موجود در گیاه در مجموع 6/68 درصد از ترکیبهای گیاه کرفس کوهی را تشکیل میدهند. تغییرات اندک ترکیبهای شیمیایی این گیاه در رویشگاههای مختلف را میتوان تا حدودی ناشی از تأثیر عوامل مختلف اکولوژیکی، جغرافیایی، اقلیمی، خاکی و ارتفاعی بر روی ترکیب اسانس اکوتیپهای مختلف این گونه تلقی کرد.
