علی محمدیان؛ رضا کرمیان؛ مهدی میرزا؛ علی سپهوند
چکیده
جنس آویشن (Thymus) یکی از جنسهای مهم خانواده نعنا (Lamiaceae) بوده که متعلق به زیر خانواده Nepetoideae است. در این پژوهش رابطه بین ارتفاع از سطح دریا و برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بهعنوان فاکتورهای مهم و اثرگذار بر مقادیر کمّی و کیفی اسانس گونه Thymus fallax Fisch.et C.A. Mey. در رویشگاههای طبیعی آن در استان لرستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا ...
بیشتر
جنس آویشن (Thymus) یکی از جنسهای مهم خانواده نعنا (Lamiaceae) بوده که متعلق به زیر خانواده Nepetoideae است. در این پژوهش رابطه بین ارتفاع از سطح دریا و برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک بهعنوان فاکتورهای مهم و اثرگذار بر مقادیر کمّی و کیفی اسانس گونه Thymus fallax Fisch.et C.A. Mey. در رویشگاههای طبیعی آن در استان لرستان مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور ابتدا چهار رویشگاه طبیعی این گونه (زاغه، الشتر، رازان و ریمله) با ارتفاعهای مختلف از سطح دریا مشخص شد. پس از تهیه نمونه از سرشاخههای گلدار گونه مذکور، استخراج اسانس به روش تقطیر با آب با دستگاه کلونجر انجام گردید. سپس برای تعیین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس از دستگاه GC و GC/MS استفاده گردید. تجزیه و تحلیل دادههای بدست آمده با نرمافزار SPSS و مقایسه میانگین تیمارها با آزمون چنددامنهای دانکن انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که رویشگاه ریمله با 8/2% بیشترین مقدار اسانس را در مقایسه با سایر رویشگاهها داشت. ترکیبهای عمده موجود در اسانس گونه مورد بررسی کارواکرول، تیمول، گاما-ترپینن، پارا-سیمن، کامفن و ژرانیول تعیین گردید. با افزایش ارتفاع از سطح دریا درصد ترکیبهایی مانند کارواکرول و تیمول در اسانس افزایش معنیداری داشت. همچنین نتایج نشان میدهد که برخی خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک رویشگاههای مورد بررسی با ترکیبهای موجود در اسانس همبستگی معنیداری دارند که بر این اساس مدل رگرسیون خطی نیز بدست آمد.
حسین آذرنیوند؛ منصوره قوام عربانی؛ فاطمه سفیدکن؛ علی طویلی
چکیده
بومادران (Achillea millefolium L. subsp. Millefolium) یکی از گونههای با ارزش دارویی و صنعتی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گیاه بهطور خودرو در دشتها، کنار جادهها و نواحی کوهستانی میروید. از نظر درمانی التیامدهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری بر روی سلسله اعصاب و قلب اثرگذار است. همچنین بررسیهای ...
بیشتر
بومادران (Achillea millefolium L. subsp. Millefolium) یکی از گونههای با ارزش دارویی و صنعتی موجود در مراتع ایران و متعلق به خانواده کاسنی (Asteraceae) است. این گیاه بهطور خودرو در دشتها، کنار جادهها و نواحی کوهستانی میروید. از نظر درمانی التیامدهنده جراحات بوده و به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ و عطری بر روی سلسله اعصاب و قلب اثرگذار است. همچنین بررسیهای جدید در مورد این گیاه خاصیت ضد سرطانی آن را به اثبات رسانده است. به منظور نمونهبرداری از این گیاه در هنگام گلدهی در اوایل تیرماه 1386 در رویشگاه سیاهبیشه واقع در استان مازندران و با توجه به حضور و فراوانی گیاه، 2 طبقه ارتفاعی با فاصله 100 متر از هم انتخاب گردید. سرشاخه و برگ گیاه مورد نظر و نیز نمونه خاک پای بوته در هر طبقه ارتفاعی در طول یک ترانسکت 100 متری از سه نقطه بهطور تصادفی جمعآوری شد. سپس از هر نمونه گیاهی خشک شده در هوای آزاد، به مقدار 80 گرم به روش تقطیر با آب به مدت 2 ساعت اسانسگیری انجام و به منظور تعیین مقدار و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. نتایح حاصل از تجزیه واریانس بازده اسانس، عدم وجود اختلاف معنیدار بین طبقات ارتفاعی از نظر بازده اسانس گل و وجود اختلاف معنیدار در سطح 1 درصد از نظر بازده اسانس برگ را به وضوح نشان داد و بیشترین میزان بازده اسانس برگ (1/0%) متعلق به ارتفاع 2100 متری بود. از بین ویژگیهای خاک و ارتفاع تنها میان میزان نیتروژن خاک و این کمیت ارتباط معنیداری وجود داشت. نتایج بدست آمده نشان داد که بین میزان نیتروژن و بازده اسانس برگ همبستگی منفی وجود دارد. مهمترین ترکیبهای اسانس گل در نمونههای ارتفاع 2100 متر و 2200 متر بهترتیب 8،1-سینئول (4/14% و 2/8%)، سیس-کادین-4-اِن-7-اُل (6/4% و 15%)، ترانس-کاریوفیلن (5/5% و 8/4%)، گاما-مورولن (4/4% و 2/5%) و کامفور (6/2% و 1/4%) بودند. ترکیبهای اصلی موجود در اسانس نمونههای برگ دو ارتفاع 2100 متری و 2200 متری بهترتیب 8،1-سینئول (6/5% و 7/4%)، گلوبولول (6/7% و 7/8%)، ترانس-کاریوفیلن (5% و 2/3%)، سیس-کادین-4-اِن-7-اُل (5/25% و 4/0%)، ترانس-سسکوئی لاوانولول (3/2% و 8/12%) و ترانس سسکویی لاواندولیل استات (4/2% و 1/8%) بودند.