زراعت و باغبانی
وحیده صمدیان ساربانقلی؛ بهلول عباس‌زاده؛ فاطمه سفیدکن؛ مهرداد یارنیا
چکیده
سابقه و هدف: کمبود یا بیش از حد مطلوب هر یک از عوامل مؤثر بر رشد، اختلالات ریختی، آناتومی، فیزیولوژیک و رشد و نمو را در گیاهان به همراه دارد. تنش خشکی به‌منزله کمبود آب در گیاه بوده و این وضعیت هنگامی ایجاد می‌شود که میزان تعرق از میزان جذب آب بیشتر باشد. کم‌آبیاری (آبیاری کمتر از نیاز آبی مطلوب گیاه) یک راهبرد برای صرفه‌جویی در مصرف ...
بیشتر
سابقه و هدف: کمبود یا بیش از حد مطلوب هر یک از عوامل مؤثر بر رشد، اختلالات ریختی، آناتومی، فیزیولوژیک و رشد و نمو را در گیاهان به همراه دارد. تنش خشکی به‌منزله کمبود آب در گیاه بوده و این وضعیت هنگامی ایجاد می‌شود که میزان تعرق از میزان جذب آب بیشتر باشد. کم‌آبیاری (آبیاری کمتر از نیاز آبی مطلوب گیاه) یک راهبرد برای صرفه‌جویی در مصرف آب است که گیاه را در مرحله خاصی از رشد یا کل فصل تحت تأثیر قرار می‌دهد. کودهای زیستی باعث توسعه سیستم ریشه، تغییر روابط آبی گیاه میزبان و متابولیسم گیاهی، فعال‌سازی سریع سیستم دفاعی، بهبود دسترسی به مواد معدنی و تحمل به خشکی در گیاه میزبان می‌شود. برای مدیریت بحران آبی حاکم، بایستی بدنبال راهکارهایی مانند کاهش مصرف آب و قطع آبیاری در مراحلی از رشد بدون آسیب به عملکرد نهایی گیاه بود. علاوه بر این، با توجه به اهمیت گیاهان دارویی و افزایش زیست‌توده آنها مصرف کودهای زیستی و تعدیل اثرهای ناشی از تنش خشکی جایگاه ویژه‌ای دارد. این آزمایش با هدف بررسی تأثیرپذیری مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge.) از کم‌آبی در مراحل مختلف رشد و مصرف قارچ‌های میکوریزی و باکتریهای محرک رشد در راستای مدیریت تولید گیاهانی با کمیت و کیفیت بالا اجرا شد.مواد و روش‌ها: آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز در سال 1396 اجرا شد. عامل اصلی شامل تنش آب مدیریت شده در راستای کاهش مصرف آب در چهار سطح آبیاری کامل (I1)، قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی و شروع دوباره در مرحله غنچه‌دهی (پس از انتقال نشاء و استقرار گیاهچه‌ها آبیاری تا مرحله غنچه‌دهی قطع شد) (I2))، قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی و شروع دوباره در مرحله 50 درصد گلدهی (I3)) و قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی و عدم آبیاری تا پایان دوره گلدهی (I4)) بود.نتایج: مقایسه میانگین قطع آبیاری نشان داد که بالاترین تعداد برگ، قطر ساقه، گستردگی تاج‌پوشش، وزن ریشه، عملکرد برگ، عملکرد ساقه گلدار و عملکرد سرشاخه گلدار متعلق به قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی بود. تلقیح با قارچ مایکوریزی Funneliformis mosseae باعث دستیابی به بیشترین عملکرد برگ (912.06 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد ساقه گلدار (1071.25 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد سرشاخه گلدار (1983.32 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با Azosprillium + Pseudomonas + Azotobacter شد. بیشترین درصد اسانس متعلق به تلقیح با Funneliformis mosseae با میانگین 1.76 درصد بود. بیشترین میانگین عملکرد اسانس با 30.50 کیلوگرم در هکتار در تیمار تلقیح با Azosprillium + Pseudomonas + Azotobacter مشاهده شد. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته و تعداد گل‌آذین با میانگین 61.72 سانتی‌متر و 30.46 عدد در بوته در اثر متقابل تیمار قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی و تلقیح Rhizophagus irregularis + Funneliformis mosseae مشاهده شد که حدود 31 و 39 درصد نسبت به کمترین مقدار آنها افزایش داشت. بیشترین مقدار اسانس با میانگین 2.33 درصد با قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی × Funneliformis mosseae بدست آمد و کمترین مقدار اسانس با میانگین 0.98 درصد با قطع آبیاری در مرحله ساقه‌دهی × Rhizophagus irregularis حاصل شد. بیشترین عملکرد برگ (1212.83 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد ساقه گلدار (1494.75 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد سرشاخه گلدار (2707.58 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (44.39 کیلوگرم در هکتار) در اثر متقابل قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی × Azosprillium + Pseudomonas + Azotobacterمشاهده شد که نسبت به کمترین آنها به ترتیب 70، 82،81 و 87 درصد افزایش داشت.نتیجه‌گیری کلی: مدیریت صحیح حاصلخیزی خاک، بهبود و حفظ باروری خاک در سیستم‌های زراعی نوین سبب تأمین مواد غذایی مورد نیاز گیاه و افزایش عملکرد می‌شود. ازاین‌رو، در سال‌های اخیر مطالعات زیادی در راستای استفاده از کودهای زیستی انجام شده است. قارچ‌های میکوریزی از عوامل ضروری در سیستم پایدار خاک گیاه محسوب می‌شوند که با ریشه بیش از 85% گیاهان همزیستی دارند. تنش خشکی به عنوان یکی از مهمترین فاکتورهای محیطی دخیل در رشد گیاهان و باعث تغییرات مورفولوژی، فیزیولوژی و متابولیکی است. بعلاوه، کودهای زیستی با افزایش میزان دسترسی گیاهان به مواد غذایی، تولید و هدایت هورمون‌های دخیل در رشد کنار محیط ریشه، باعث افزایش تحمل به تنش و افزایش عملکرد می‌شوند. با در نظر گرفتن شرایط خشک و نیمه‌خشک کشور و افزایش تقاضای گیاهان دارویی و مرزه بختیاری، قطع آبیاری در مرحله 50 درصد گلدهی و مصرف کودهای زیستی ازتوباکتر، آزوسپریلیوم و سودوموناس برای حصول بیشترین عملکرد برگ، سرشاخه گلدار و اسانس توصیه می‌شود.
رامین رضائی؛ سید علیرضا ولدآبادی؛ امیرحسین شیرانی‌راد؛ سعید سیف زاده؛ اسماعیل حدیدی ماسوله
چکیده
به‌منظور ارزیابی اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک و مقادیر متفاوتی از انواع کود اوره تحت تنش کم‌آبی بر عملکرد، کارایی مصرف نیتروژن و مواد مؤثره در گیاه دارویی گل همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی طی دو سال زراعی (1395-1394 و 1396-1395) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی اثرات کاربرد کودهای بیولوژیک و مقادیر متفاوتی از انواع کود اوره تحت تنش کم‌آبی بر عملکرد، کارایی مصرف نیتروژن و مواد مؤثره در گیاه دارویی گل همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، آزمایشی طی دو سال زراعی (1395-1394 و 1396-1395) در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا اجرا شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح کم‌آبی به‌عنوان عامل اصلی در دو سطح، عدم تنش کم‌آبی (شاهد) و قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی، همچنین سطوح کود بیولوژیک در چهار سطح به‌عنوان عاملفرعی (عدممصرف (شاهد)، کاربرد ازتوباکتر (کروکوکوم)، کاربرد آزوسپیریلوم (برازیلنس) و تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم بود. انواع کود اوره نیز در چهار سطح به‌عنوان عامل فرعیفرعی شامل عدممصرف (شاهد)، مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی (175 کیلوگرم در هکتار براساس توصیه کودی)، 75% مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی (131 کیلوگرم در هکتار) و مقدار توصیه شده کود اوره بدون پوشش (فرم رایج منطقه) بهمیزان 175 کیلوگرم در هکتار بود. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله غنچه‌دهی منجر به کاهش عملکرد گل، عملکرد بیولوژیک، میزان نیتروژن، کارایی استفاده از نیتروژن (کارایی زراعی) و کارایی جذب نیتروژن گردید. اما منجر به افزایش کارایی مصرف نیتروژن، آلفا-کادینول و مورولول شد. همچنین در هر دو سال آزمایش کاربرد تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم به همراه مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی منجر به افزایش میزان آلفا-کادینول گردید. بیشترین میزان کارایی استفاده از نیتروژن در شرایط عدمتنش کم‌آبی و استفاده از کود بیولوژیک تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و کاربرد 75% مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی بدست آمد. در سال دوم عدم تنش کم‌آبی و استفاده از کود بیولوژیک تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم با مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی نیز منجر به کاهش معنی‌دار کارایی مصرف نیتروژن گردید. در سال اول و دوم نیز عدم تنش کم‌آبی و کاربرد تلفیق ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و مقدار توصیه شده کود اوره با پوشش گوگردی منجر به افزایش عملکرد گل و عملکرد بیولوژیک شد.
هنگامه وثوقی تبار؛ سید علی حسینی تفرشی؛ حمید دهقان زاده
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر بر شاخص‌های رشدی، عملکرد دانه و میزان اسانس دو توده محلی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در شرایط شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه کاشان به‌صورت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو توده محلی زیره سبز اردستان و مشهد اردهال، چهار سطح شوری (صفر، ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر ازتوباکتر بر شاخص‌های رشدی، عملکرد دانه و میزان اسانس دو توده محلی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در شرایط شوری، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در سال 1394 در دانشگاه کاشان به‌صورت گلدانی انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل دو توده محلی زیره سبز اردستان و مشهد اردهال، چهار سطح شوری (صفر، 100، 150 و 200 میلی‌مولار کلرید سدیم) و دو سطح باکتری ازتوباکتر (تلقیح و عدم تلقیح بذر) بودند. نتایج نشان داد که شوری و تلقیح بذر با باکتری تأثیر بسیار معنی‌داری بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ارتفاع ساقه‌چه داشت. افزایش غلظت کلرید سدیم تا سطح 200 میلی‌مولار منجر به کاهش معنی‌دار درصد جوانه‌زنی و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، ارتفاع ساقه‌چه، عملکرد دانه و عملکرد اسانس شد. همچنین نتایج نشان داد در هر دو توده و در تمام سطوح شوری، تلقیح با باکتری در مقایسه با شاهد، منجر به افزایش معنی‌دار کلروفیل a، کلروفیل b، میزان آنزیم‌های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، عملکرد دانه و عملکرد اسانس گردید. توده محلی اردستان کلروفیل a و b، آنزیم‌های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز درصد اسانس بیشتری در مقایسه با توده محلی مشهد اردهال داشت و شرایط شوری را بهتر تحمل نمود. در شرایط شوری تلقیح بذرها با باکتری ازتوباکتر به‌دلیل تأثیرات مثبت، توانست اثرات منفی تنش را کاهش داده و سرعت جوانه‌زنی، عملکرد دانه و عملکرد اسانس را نسبت به نمونه‌های شاهد بهبود ببخشد. بنابراین می‌توان در شرایط مشابه با این آزمایش، توده محلی اردستان را کشت نموده و برای کاهش اثرات شوری از تلقیح بذر با ازتوباکتر استفاده و عملکرد دانه و اسانس بالاتری بدست آورد.
فرشته قانع‌پسند؛ محمدرضا حاج سید هادی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی تأمین‌کننده نیتروژن و کود دامی بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در منطقه فیروزکوه در سال زراعی 1391 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل کود دامی در چهار سطح (عدم مصرف، 5/2، 5 ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی تأمین‌کننده نیتروژن و کود دامی بر عملکرد و اسانس گیاه دارویی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شرکت کشاورزی ران در منطقه فیروزکوه در سال زراعی 1391 اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل کود دامی در چهار سطح (عدم مصرف، 5/2، 5 و 5/7 تن در هکتار) و باکتریهای تثبیت‌کننده نیتروژن در چهار سطح (عدم تلقیح، تلقیح با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپیریلوم و تلقیح توأم با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) بودند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (8/47 سانتی‌متر)، درصد اسانس در دانه (14/0%) و عملکرد اسانس (31/768 گرم در هکتار) در کاربرد 5/7 تن کود دامی در هکتار بدست آمد، در حالی‌که بیشترین عملکرد زیستی (16/1829 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (22/556 کیلوگرم در هکتار) از تیمار پنج تن کود دامی در هکتار حاصل شد. کمترین میزان صفات مورد بررسی از تیمار شاهد یا عدم مصرف کود دامی بدست آمد. بیشتر صفات تحت تأثیر مثبت و معنی‌دار تلقیح بذر با باکتریهای ازتوباکتر و آزوسپیریلوم قرار گرفتند. بیشترین ارتفاع (61/49 سانتی‌متر)، عملکرد دانه (41/553 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (71/37%)، عملکرد زیستی (21/1697 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (09/664 گرم در هکتار) از تلقیح توأم بذر با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم بدست آمد. کمترین مقادیر نیز از تیمار شاهد یا عدم تلقیح بذر با باکتریهای تثبیت‌کننده نیتروژن بدست آمد.
محمود اطرشی؛ فریناز وفادار اصفهان؛ ریحانه عموآقایی
چکیده
استویا (Stevia rebaudiana Bert.) یک گیاه دارویی است که به‌عنوان شیرین‌کننده‌ای مناسب برای بیماران دیابتی استفاده می‌شود.در این پژوهش تأثیر تلقیح منفرد یا توأم قارچ میکوریزی گلوموس اینترارادیسز و باکتریهای باسیلوس پلی‌میکسا، سودوموناس پوتیدا و ازتوباکتر کروکوکوم بر گیاهچه‌هایی که از کشت قطعات تک‌گره استویا باززایی شده بودند، در زمان‌های ...
بیشتر
استویا (Stevia rebaudiana Bert.) یک گیاه دارویی است که به‌عنوان شیرین‌کننده‌ای مناسب برای بیماران دیابتی استفاده می‌شود.در این پژوهش تأثیر تلقیح منفرد یا توأم قارچ میکوریزی گلوموس اینترارادیسز و باکتریهای باسیلوس پلی‌میکسا، سودوموناس پوتیدا و ازتوباکتر کروکوکوم بر گیاهچه‌هایی که از کشت قطعات تک‌گره استویا باززایی شده بودند، در زمان‌های 15، 30، 45 و 60 روز پس از اعمال تیمارها بررسی شد. نتایج نشان دادند که میزان پارامترهای رشد (وزن تر، وزن خشک و طول ساقه) و استویوزاید تا 60 روز پس از اعمال تیمارها، در تیمارهای منفرد و سه‌تایی باکتری یا قارچ در حد معنی‌داری افزایش یافت ولی بیشترین میزان پارامترهای رشد و استویوزاید در تیمارهای دوتایی از میکروارگانیسم‌ها و به‌طور ویژه در تیمار ازتوباکتر+ گلوموس مشاهده شد. بیشترین میزان وزن تر، وزن خشک، طول ساقه و استویوزاید در 60 روز پس از اعمال اولیه تیمارها و در تیمار ازتوباکتر+ گلوموس که به‌ترتیب 7/53%، 57%، 37% و 81% افزایش نسبت به شاهد را نشان می‌دهند، مشاهده شد. به‌طور جالب توجهی مشاهده شد که سرعت رشد در تیمارهای دوگانه و سه‌گانه در فاصله 30-15 روز حداکثر بود و در فاصله 45-30 روز که منطبق با دوران گلدهی آنها بود، کاهش یافت. اما در تیمارهای منفرد سرعت رشد در فاصله 45-30 روز به حداکثر رسید و در فاصله 60-45 روز با ورود به مرحله گلدهی بشدت کاهش یافت. به هر حال حداکثر میزان تجمع استویوزاید در همه تیمارها در فاصله 45-30 روز بدست آمد و در فاصله 60-45 روز با ورود به مرحله گلدهی میزان تجمع استویوزاید در تیمارهای سه‌گانه و منفرد بشدت و در تیمارهای دوگانه به‌طور ملایم‌تر کاهش یافت. بنابراین تیمار میکروارگانیسم‌ها سرعت رشد، فنولوژی گیاه و الگوی تجمع استویوزاید را در استویا تحت تأثیر قرار می‌دهند.
پرویز رضوانی‌مقدم؛ سیدمحمد سیدی؛ مسعود آزاد
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات منابع آلی و غیرآلی نیتروژن و نیز کودهای مختلف بیولوژیک بر کارایی مصرف نیتروژن و کود در سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و 25 تیمار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش براساس ترکیبی از 5 منبع ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات منابع آلی و غیرآلی نیتروژن و نیز کودهای مختلف بیولوژیک بر کارایی مصرف نیتروژن و کود در سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار و 25 تیمار در سال زراعی 89-1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. تیمارهای آزمایش براساس ترکیبی از 5 منبع تأمین‌کننده نیتروژن (کود دامی، کمپوست، ورمی‌کمپوست، کود شیمیایی اوره و شاهد) و نیز 5 کود بیولوژیک (نیتروکسین (شامل ازتوباکتر و آزوسپیریلوم)، میکوریزا، نیتروکسین + میکوریزا، بیوسولفور (شامل تیوباسیلوس) + گوگرد و شاهد) تعیین شدند. نتایج نشان داد که با وجود معنی‌دار شدن اثرات ساده منابع کود نیتروژنی و کودهای بیولوژیک بر کارایی مصرف کود و نیتروژن در سیاهدانه، اثرات متقابل بین منابع کود نیتروژنی و کود بیولوژیک بر کارایی مصرف کود و نیتروژن معنی‌دار نبود. نتایج نشان داد که کارایی جذب و مصرف نیتروژن سیاهدانه در کودهای آلی به‌طور معنی‌داری بیش از کود شیمیایی اوره بود. همچنین در بین کودهای بیولوژیک بجز کود بیوسولفور + گوگرد، سایر کودها نقش معنی‌داری در افزایش کارایی جذب و مصرف نیتروژن نداشتند. براساس نتایج حاصل، به نظر می‌رسد که در خاک‌های آهکی کود بیولوژیک بیوسولفور + گوگرد می‌تواند با کاهش اسیدیته خاک به افزایش کارایی جذب و مصرف نیتروژن سیاهدانه کمک کند.
لیلا جعفرزاده؛ حشمت امیدی؛ عبدالامیر بستانی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزه‌های فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و نیتروکسین بر عملکرد گل، اجزاء عملکرد، رنگریزه‌های فتوسنتزی و میزان پرولین گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.)، مطالعه‌ای در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در 30 کیلومتری جنوب تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار و در سال زراعی 90-89 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایش شامل خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی (1- پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر به‌عنوان شاهد و ظرفیت زراعی (FC)، 2- پتانسیل 5/3 اتمسفر به‌عنوان تنش ملایم، 3- پتانسیل 5/6 اتمسفر به‌عنوان تنش نسبتاً شدید و 4- پتانسیل 10 اتمسفر به‌عنوان تنش شدید) از مرحله 4 برگی و کاربرد کود زیستی نیتروژن به‌عنوان فاکتور فرعی (1- شاهد (بدون اعمال تیمار)، 2- اختلاط دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه همراه با آب آبیاری و 3- تلقیح دو لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژنه به‌صورت بذرمال) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که خشکی، کاربرد کود زیستی و اثر برهمکنش آنها بر ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی رنگریزه‌های فتوسنتزی، محتوی پرولین و درصد عصاره گل تأثیر معنی‌داری (p ≤ 0.01) داشت. به‌طوری که بیشترین عملکرد گل (46/574 کیلوگرم در هکتار) و میزان عصاره (79/22%) در شرایط پتانسیل رطوبت خاک 5/0 اتمسفر حاصل شد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته (11/27 سانتی‌متر) و محتوی رنگریزه‌های فتوسنتزی (59/17) نیز در تنش ملایم (5/3 اتمسفر) حاصل شد و محتوی پرولین در تیمار آبیاری مطلوب (ظرفیت مزرعه)، 47% کمتر از خشکی نسبتاً شدید (5/6 اتمسفر) بود. براساس نتایج، بیشترین ارتفاع بوته، عملکرد گل، محتوی پرولین و مقدار عصاره گل از کاربرد کود زیستی به‌صورت بذرمال حاصل شد. به‌طور کلی نتایج نشان داد که گیاه دارویی همیشه‌بهار می‌تواند همگام با کاربرد 2 لیتر کود زیستی نیتروکسین به‌صورت بذرمال سطوح نسبتاً شدید خشکی (5/6 اتمسفر) را تحمل نماید.
محمدتقی درزی؛ محمدرضا حاج سیدهادی؛ فرهاد رجالی
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای آلی و زیستی بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیک و عملکرد گشنیز (Coriandrum sativum L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات همند دماوند وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال زراعی 1389 به اجرا درآمد. عوامل مورد بررسی شامل کود دامی در چهار سطح ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای آلی و زیستی بر برخی ویژگی‌های مورفولوژیک و عملکرد گشنیز (Coriandrum sativum L.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 12 تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات همند دماوند وابسته به مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال زراعی 1389 به اجرا درآمد. عوامل مورد بررسی شامل کود دامی در چهار سطح (5، 10، 15 و 20 تن در هکتار) و باکتریهای محرک رشد در سه سطح (تلقیح با ازتوباکتر، تلقیح با آزوسپیریلوم و تلقیح توأم با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) بود. علاوه بر این مقایسه‌ای نیز بین این تیمارها با یک تیمار شاهد (بدون دریافت کود) به صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سیزده تیمار و سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین تعداد چتر در بوته (2/38 چتر)، وزن هزاردانه (40/4 گرم) و عملکرد دانه (7/1587 کیلوگرم در هکتار) با مصرف 15 تن کود دامی حاصل گردید. تلقیح بذر با باکتریهای محرک رشد تأثیر معنی‌داری بر وزن هزاردانه نداشت ولی اثر معنی‌داری روی سایر صفات داشت، به‌طوری که بیشترین تعداد چتر در بوته در دو تیمار تلقیح با ازتوباکتر (7/34 چتر) و تلقیح با آزوسپیریلوم (1/34 چتر) و عملکرد دانه (8/1517 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با آزوسپیریلوم بدست آمد. اثر متقابل در بین عاملها بر روی تعداد چتر در بوته و وزن هزاردانه، معنی‌دار گردید. مقایسه میانگین‌ها بیانگر آن بود که از نظر تعداد چتر در بوته تیمار شامل مصرف 15 تن کود دامی و تلقیح توأم با ازتوباکتر و آزوسپیریلوم و نیز از نظر وزن هزاردانه و عملکرد دانه، تیمار مصرف 20 تن کود دامی و همراه با تلقیح با آزوسپیریلوم برتری محسوسی در مقایسه با تیمار شاهد داشتند.
مریم مکی‌زاده تفتی؛ محمدرضا چایی‌چی؛ صفر نصراله‌زاده؛ کاظم خاوازی
چکیده
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می‌شود. در این تحقیق اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی این گیاه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی ...
بیشتر
مرزه با نام علمی Satureja hortensis L. یکی از مهمترین گیاهان دارویی است که اسانس آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می‌شود. در این تحقیق اثر کاربرد منابع مختلف نیتروژن بر خصوصیات کمّی و کیفی این گیاه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کود شیمیایی اوره، کود زیستی (مخلوطی از دو باکتری ازتوباکتر و آزوسپیریلوم) و تلفیق کود زیستی با 50% کود شیمیایی و شاهد (بدون کود) بود. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، وزن خشک سرشاخه گلدار و وزن خشک اندام هوایی تحت تأثیر منابع مختلف نیتروژن قرار گرفت و بالاترین میزان این صفات مربوط به کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی بود. البته درصد اسانس نیز به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و کاربرد کود شیمیایی (07/2%) و پس از آن به‌ترتیب کاربرد کود زیستی به همراه 50% کود شیمیایی (91/1%) و کود زیستی (90/1%) بیشترین درصد اسانس را تولید نمودند. کاربرد منابع مختلف نیتروژن سبب افزایش معنی‌دار عملکرد اسانس در واحد سطح نسبت به شاهد شد و بالاترین عملکرد اسانس در واحد سطح مربوط به تلفیق کود زیستی و 50% کود شیمیایی (23/30 کیلوگرم در هکتار) بود و پس از آن به‌ترتیب کود شیمیایی و کود زیستی بیشترین میزان اسانس را تولید نمودند. نتایج این تحقیق حکایت از آن دارد که کاربرد کودهای زیستی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی مرزه تأثیر مثبتی داشته و به‌جای مصرف مداوم کود شیمیایی می‌توان با استفاده بهینه از نهاده‌های زیستی در راستای کشاورزی پایدار و کاهش آلودگی ناشی از مصرف کود شیمیایی نیتروژنی اوره گام برداشت.
سودابه مفاخری؛ رضا امیدبیگی؛ فاطمه سفیدکن؛ فرهاد رجالی
چکیده
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناییان است که از اهمیت زیادی در ایران و جهان برخوردار می‌باشد و از اسانس حاصل از پیکر رویشی آن در صنایع مختلف داروسازی، غذایی و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بادرشبی شامل مقدار اسانس و میزان ژرانیول، ...
بیشتر
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناییان است که از اهمیت زیادی در ایران و جهان برخوردار می‌باشد و از اسانس حاصل از پیکر رویشی آن در صنایع مختلف داروسازی، غذایی و آرایشی و بهداشتی استفاده می‌شود. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بادرشبی شامل مقدار اسانس و میزان ژرانیول، ژرانیال و ژرانیل استات در اسانس، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عامل‌های ورمی‌کمپوست (صفر، 15 و 30 % حجم گلدان)، ازتوباکتر (کاربرد و عدم کاربرد) و بیوفسفات (کاربرد و عدم کاربرد) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در سال زراعی 1388 به‌صورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. مقایسه میانگین‌ها توسط آزمون مقایسه دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در پیکر رویشی (74/0%) و بیشترین میزان ژرانیل استات در اسانس (1/61%) در تیمار سطح سوم ورمی‌کمپوست حاصل شد. همچنین بیشترین مقدار ژرانیول در اسانس (2/24%) در تیمار سطح دوم ورمی‌کمپوست × عدم کاربرد بیوفسفات و بیشترین مقدار ژرانیال در اسانس (2/18%) در تیمار سطح دوم ورمی‌کمپوست × عدم کاربرد ازتوباکتر، حاصل شد.
