شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
راضیه سعادتی؛ علی ستاریان؛ ابوالفضل دانشور؛ الهام امینی
چکیده
گیاهقومشناسی (Ethenobotany) مردمی با استفاده از دانش عمومی مردم در خصوص استفاده از گیاهان برای مصارف مختلف از جمله درمان خانگی بیماریها توسط گیاهان در فرهنگها و اقوام مختلف مبادرت مینماید. گلستان بهعنوان یکی از استانهای با اهمیت ایران برای استخراج دانش گیاهشناسی بومیان مطرح است. ترکمن یکی از اقوام این استان است که توانسته ...
بیشتر
گیاهقومشناسی (Ethenobotany) مردمی با استفاده از دانش عمومی مردم در خصوص استفاده از گیاهان برای مصارف مختلف از جمله درمان خانگی بیماریها توسط گیاهان در فرهنگها و اقوام مختلف مبادرت مینماید. گلستان بهعنوان یکی از استانهای با اهمیت ایران برای استخراج دانش گیاهشناسی بومیان مطرح است. ترکمن یکی از اقوام این استان است که توانسته است از ظرفیت طبیعت استفاده مطلوبی نماید. پژوهش حاضر بهمنظور جمعآوری و طبقهبندی گیاهان دارویی مورد استفاده توسط بومیان روستاهای ترکمننشین شرق استان گلستان در سال ۱۳۹۷ انجام شد. بدین منظور مراجعه به ۳۰ روستا و مصاحبه با ۹۰ فرد محلی، که از گیاهان دارویی برای درمان بیماریهای مردم استفاده میکردند، صورت گرفت. نتایج نشان داد که در دانش اتنوبوتانی بومیان منطقه مورد مطالعه، حدود ۵۴ گونه گیاهی جایگاه ویژهای دارند، که در این بین خارمریم (Silybum marianum L.) با ۷۸، گزنه (Urtica dioica L.) با ۶۵ و همیشه بهار (Calendula persica C.A.Mey.) با ۶۲، بهترتیب بالاترین میزان گزارش استفاده (UR) را نشان دادند. خارمریم با 0.86، گزنه با 0.72 و همیشهبهار با 0.68 بیشترین میزان شاخص فراوانی نسبی ثبت (RFC) را داشتند. بیشترین تعداد گونهها بهترتیب متعلق به تیرههای کاسنی (Asteraceae) و نعناع (Lamiaceae) بود. بیشترین مصرف گیاهان دارویی به بیماریهای دستگاه گوارش و قلبی عروقی تعلق گرفت. بیماریهای عصبی، تنفسی و قندخون بیشترین میزان فراوانی شاخص اجماع مطلعین (ICF) را نشان دادند.
شناسایی، معرفی، اکولوژی و دانش بومی
معصومه قدیمی جوبنی؛ منصوره قوام
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.127.105.1.1711.1610گیاه مردمنگاری ثبت اطلاعات غیرمکتوب سنتی برای بهرهبرداری منطقی از منابع و حفاظت مؤثر از تنوع زیستی و اطلاعات فرهنگی در هر جامعه است. پژوهش پیشرو با هدف ثبت دانش بومی مردم محلی روستای جوبن در شهرستان رودبار استان گیلان در زمینه استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی انجام شد. اطلاعات پژوهش ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.127.105.1.1711.1610گیاه مردمنگاری ثبت اطلاعات غیرمکتوب سنتی برای بهرهبرداری منطقی از منابع و حفاظت مؤثر از تنوع زیستی و اطلاعات فرهنگی در هر جامعه است. پژوهش پیشرو با هدف ثبت دانش بومی مردم محلی روستای جوبن در شهرستان رودبار استان گیلان در زمینه استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی انجام شد. اطلاعات پژوهش با استفاده از مصاحبههای نیمه ساختارمند با 35 خبره محلی بهدست آمد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از الگوهای آمار توصیفی مانند شاخص فراوانی نسبی نقلقول، شاخص ارزش استفاده و شاخص اهمیت فرهنگی استفاده شد. نتایج نشان داد که در منطقه مورد مطالعه، 34 گونه گیاهی از 19 خانواده برای مصارف درمانی و خوراکی استفاده میشوند. گیاهان خانوادههای چتریان (Apiaceae)، نعناعیان (Lamiaceae) و کاسنیان (Asteraceae) بهترتیب با فراوانیهای 19، 16 و 9 درصد، بیشترین کاربرد را در منطقه داشتند. مهمترین گیاهان دارویی در منطقه بهترتیب پنیرک، گل گاوزبان ایرانی، گزنه، زولنگ (چوچاق) و رازیانه بودند که بیشترین مقدار شاخصهای اهمیت فرهنگی و فراوانی نسبی نقلقول را در بین گیاهان دارویی منطقه داشتند. همچنین یافتهها حاکی از آن بود که بیشترین هدف استفاده درمانی مردم از گیاهان، در مورد بیماریهای گوارشی بود که عمدتا به شیوه خوراکی در طبخ غذاها استفاده میشدند. بهطور کل، مردم روستای جوبن دانش غنی در ارتباط با استفاده از گیاهان دارویی و خوراکی دارند و این آگاهی از نسلها پیش در منطقه وجود داشته است.