بیوتکنولوژی
ماریه درازهی؛ مریم اله دو؛ براتعلی فاخری؛ لیلا مهرآوران
چکیده
سابقه و هدف: گیاهان دارویی ترکیبات زیست فعالی تولید میکنند که ارزش آنتیاکسیدانی بالایی دارند. با توجه به اهمیت گیاه پنیر باد در صنایع داروسازی، خطر انقراض این گونه ارزشمند افزایش یافته است. ازاینرو باید به دنبال روشهای جایگزین برای افزایش تولید متابولیتهای ثانویه این گیاه بود. استفاده از محرکها به عنوان یک تکنیک در کشت بافت، ...
بیشتر
سابقه و هدف: گیاهان دارویی ترکیبات زیست فعالی تولید میکنند که ارزش آنتیاکسیدانی بالایی دارند. با توجه به اهمیت گیاه پنیر باد در صنایع داروسازی، خطر انقراض این گونه ارزشمند افزایش یافته است. ازاینرو باید به دنبال روشهای جایگزین برای افزایش تولید متابولیتهای ثانویه این گیاه بود. استفاده از محرکها به عنوان یک تکنیک در کشت بافت، تولید متابولیتهای ثانویه گیاهان را افزایش میدهد. گزارش شده است که محرکهای قارچی نیز در القای تولید یا افزایش این متابولیتها در گیاهان دارویی کاربرد دارند. ازاینرو در این مطالعه تأثیر محرک سلولاز بر روی شاخص رشد و صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی گیاه پنیر باد (Withania coagulans (Stocks) Dun.) در کشت سوسپانسیون سلولی بررسی شد.مواد و روشها: بذرهای گیاه پنیر باد از منطقه مهرستان شهرستان سراوان جمعآوری و بعد از ضد عفونی در محیط کشت ½ MS به منظور تولید ریز نمونه کشت گردید. ریزنمونههای تولیدی در محیط کشت MS محتوای هورمونهای اکسین و سیتوکنین (2 میلیگرم در لیتر 2,4-D و نیم میلیگرم در لیتر کینتین) به منظور تولید کالوس کشت شده و بعد از سه واکشت متوالی کالوسهای تولیدی به محیط کشت MS مایع محتوای هورمونهای تنظیمکننده انتقال و تیمارهای مورد بررسی که 6 تیمار محرک شامل: 1: کنترل، 2: محرک با غلظت 200 میکروگرم بر میلیلیتر و 24 ساعت قرارگیری در معرض تحریککننده، 3: محرک با غلظت 200 میکروگرم بر میلیلیتر و 48 ساعت قرارگیری در معرض تحریککننده، 4: محرک با غلظت 200 میکروگرم بر میلیلیتر و 72 ساعت قرارگیری در معرض تحریککننده، 5: محرک با غلظت 7.5 میکروگرم بر میلیلیتر و 14 روز قرارگیری در معرض تحریککننده و 6: محرک با غلظت 10 میکروگرم بر میلیلیتر و 14 روز قرارگیری در معرض محرک قارچی سلولاز بوده و بهصورت طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه مرکزی دانشگاه زابل اعمال گردید. صفات مورد بررسی شامل: شاخص رشد کالوس، فعالیت آنتیاکسیدانی، محتوای پرولین، کربوهیدراتهای محلول، مالون دی آلدهید، آلکالوئید کل و فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدان (کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، گایاکول پراکسیداز، سوپر اکسید دیسموتاز و پلی فنل اکسیداز) بود. نتایج: اثر تیمارهای مختلف سلولاز بر روی کلیه صفات به غیر از فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز معنیدار بود. بهطورکلی تیمارهای مختلف محرک منجر به بهبود کلیه صفات اندازهگیری شده به غیر از محتوای کربوهیدراتهای کل شد. اما میزان افزایش صفات بستگی به غلظت و دوره زمانی قرارگیری در معرض محرک داشت. بهطوریکه در بیشتر صفات اندازهگیری شده، تیمار تحریککننده با غلظت 10 میکروگرم بر میلیلیتر و دوره 14 روزه در معرض محرک بودن سبب افزایش بیشتر شد. همه تیمارهای محرک سلولاز منجر به افزایش فعالیت آنتیاکسیدانی سلولهای پنیر باد در کشت سوسپانسیون سلولی شد. بیشترین فعالیت آنتیاکسیدانی در تیمارهای ششم و پنجم و کمترین آن در تیمارهای دوم و اول (کنترل) مشاهده شد. افزودن محرک در مرحله اول رشد سلولها در کشت سوسپانسیون سلولی (روز هشتم) با وجود غلظتهای پایینتر محرک (7.5 و 10 میکروگرم بر میلیلیتر) منجر به افزایش بیشتر رشد کالوس، فعالیت آنتیاکسیدانی، میزان پرولین و آلکالوئید کل نسبت به اضافه کردن محرک در مرحله فاز نمایی رشد، با وجود غلظت بالای محرک (200 میکروگرم بر میلیلیتر) شد. غلظت بالاتر تحریککنندهها باعث ایجاد پاسخ حساسیت بیش از حد شده که منجر به مرگ سلولی میگردد و ازاینرو سطح بهینهای از محرک برای القای رشد مورد نیاز است.نتیجهگیری: محرک سلولاز از طریق بهبود صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی منجر به افزایش شاخص رشد و ظرفیت آنتیاکسیدانی گیاه پنیر باد شد. با توجه به نتایج بهدست آمده، استفاده از محرک سلولاز میتواند به عنوان یک راهبرد مهم برای افزایش رشد، ترکیبات مؤثره و خاصیت آنتیاکسیدانی گیاه پنیر باد در راستای تولید تجاری آن در نظر گرفته شود.
فاطمه نصرتی؛ براتعلی فاخری؛ محمود سلوکی؛ نفیسه مهدی نژاد؛ محرم ولی زاده
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.68.93.1.1576.1606 گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Boiss.)، متعلق به خانواده بقولات (Fabaceae) از گیاهان دارویی است که در جنوب استان سیستان و بلوچستان پراکنش دارد و بهدلیل ترکیبهایی مانند فنلها، فلاونوئیدها و پلیساکاریدها دارای نقش مؤثری در درمان بیماریهای قلبی، سرطان، از بین بردن اثرهای شیمی درمانی و افزایش ایمنی ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1398.35.68.93.1.1576.1606 گیاه انزروت (Astragalus fasciculifolius Boiss.)، متعلق به خانواده بقولات (Fabaceae) از گیاهان دارویی است که در جنوب استان سیستان و بلوچستان پراکنش دارد و بهدلیل ترکیبهایی مانند فنلها، فلاونوئیدها و پلیساکاریدها دارای نقش مؤثری در درمان بیماریهای قلبی، سرطان، از بین بردن اثرهای شیمی درمانی و افزایش ایمنی میباشد. در این پژوهش نمونههای گیاهی هشت توده مختلف گیاه fasciculifolius .A از رویشگاههای مختلف استان سیستان و بلوچستان جمعآوری شده و برخی از خصوصیات فیتوشیمیایی ریشه، برگ (فنل کل، فلاونوئید کل و پلیساکارید) و گل (فنل کل، فلاونوئید کل و آنتوسیانین) بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنیداری بین رویشگاههای مختلف در سطح 0.01 میباشد. بررسیهای فیتوشیمیایی وجود مقادیر قابلتوجهی از ترکیبهای فنلی را در برگ که بیشترین مقدار آن در منطقه پشتکوه (mg GAE/g 32.55-14.62)، ریشه که بیشترین مقدار آن در منطقه انجیرک (mg GAE/g 53.84-20.39) و گل که بیشترین مقدار آن را در منطقه بیرک (mg GAE/g 15.82-5.11) نشان داد؛ همچنین وجود ترکیبهای فلاونوئیدی در برگ که بیشترین مقدار آن در منطقه ناهوک (mgQE/g 12.72-8.76)، در ریشه که بیشترین مقدار آن در منطقه پنجانگشت (mgQE/g 03/1-0.25) و گل که بیشترین مقدار آن در منطقه ناهوک (mgQE/g 9.28-6.35) وجود داشت مشاهده شد. همینطور این بررسی، ترکیبهای پلیساکاریدی را در برگ که بیشترین مقدار در منطقه انجیرک (mg/g 93.29-60.89) و ریشه که بیشترین مقدار در منطقه پنجانگشت (mg/g 209.38-94.33) و آنتوسیانین گل که بیشترین مقدار در منطقه پنجانگشت (mg SG/g 77.58-36.34) دیده شده بود، نشان داد. نتایج این تحقیق حکایت از توانایی رویشگاههای مختلف استان در مورد تولید ترکیبهای با ارزش دارویی دارد. علاوهبر این بالا بودن ترکیبهای فنلی و پلیساکاریدی این گیاه توصیفی از توانمندی قابل توجه این گیاه در بکارگیری در صنایع دارویی و غذایی میباشد.
حدیث موسوی؛ نفیسه مهدی نژاد؛ براتعلی فاخری؛ محمد مجدی؛ فروزان حیدری
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر اسپری نانو کلات آهن و نانوذرات نقره سنتز شیمیایی و سنتز سبز بر میزان بیان دو ژن جرماکرنA سنتاز (TpGAS) و پارتنولید سنتاز (TpPTS) دخیل در مسیر بیوسنتزی پارتنولید در گیاه بابونه کبیر (Tanacetum parthenium L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا ...
بیشتر
بهمنظور بررسی تأثیر اسپری نانو کلات آهن و نانوذرات نقره سنتز شیمیایی و سنتز سبز بر میزان بیان دو ژن جرماکرنA سنتاز (TpGAS) و پارتنولید سنتاز (TpPTS) دخیل در مسیر بیوسنتزی پارتنولید در گیاه بابونه کبیر (Tanacetum parthenium L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل دو عاملی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا شد. RNA کل از نمونههای برگی استخراج و بهدنبال آن cDNA سنتز و برای بررسی الگوی بیان ژن از واکنش Real Time PCR استفاده شد. میزان پارتنولید موجود در عصاره گیاهان بهوسیله دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) سنجش شد. دادهها به کمک نرمافزار آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. افزایش معنیداری (P<0.01) در بیان ژنهای جرماکرنA سنتاز (TpGAS) و پارتنولید سنتاز (TpPTS) در گیاهان تیمار شده با نانو ذره نقره سنتز سبز نسبت به گیاهان شاهد، گیاهان تیمار شده با نانو ذره نقره سنتز شیمیایی و نانو کلات آهن مشاهده شد و بیشترین بیان ژنهای جرماکرنA سنتاز (TpGAS) و پارتنولید سنتاز (TpPTS) در گیاهانی که تحت تنش خشکی و تیمار با نانوذرات نقره سنتز سبز قرار گرفته بودند، ثبت شد. همبستگی مثبتی بین بیان ژنهای جرماکرنA سنتاز (TpGAS) و پارتنولید سنتاز (TpPTS) با میزان پارتنولید مشاهده شد. بنابراین به نظر میرسد نانوذرات نقره سنتز سبز و تنش کم آبی میتوانند بهعنوان القاءکننده سبب افزایش بیان ژنهای جرماکرنA سنتاز (TpGAS) و پارتنولید سنتاز (TpPTS) و بهدنبال آن افزایش تولید پارتنولید در گیاه بابونه کبیر شوند.
دیاکو رسولی؛ براتعلی فاخری
چکیده
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد کمّی و کیفی، خصوصیات فیزیولوژیک و ترکیبهای اسانس دو گونه O. basilicum L. و O. americanum L.، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی، با 3 تکرار در شرایط گلخانه اجرا شد. تیمارهای خشکی شامل 100 (بدون تنش خشکی)، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی بر دو گونه ریحان در نظر گرفته شدند. صفات اندازهگیری شده ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد کمّی و کیفی، خصوصیات فیزیولوژیک و ترکیبهای اسانس دو گونه O. basilicum L. و O. americanum L.، آزمایشی در قالب فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی، با 3 تکرار در شرایط گلخانه اجرا شد. تیمارهای خشکی شامل 100 (بدون تنش خشکی)، 80، 60 و 40 درصد ظرفیت زراعی بر دو گونه ریحان در نظر گرفته شدند. صفات اندازهگیری شده شامل وزن تر و خشک شاخ و برگ، اسانس، عملکرد اسانس، هیدراتکربن، پرولین، نیتروژن، پروتئین، فسفر و پتاسیم بودند. نتایج نشان داد که در هر دو گونه ریحان مورد مطالعه با افزایش سطوح تنش خشکی از شاهد به 40% ظرفیت زراعی بر درصد اسانس، هیدراتکربن و پرولین (28، 46 و 50 درصد) افزوده و از میزان وزن تر و خشک شاخ و برگ، عملکرد اسانس، نیتروژن، پروتئین، فسفر و پتاسیم (58، 7/58، 44، 19، 16، 39 و 23 درصد) کاسته شد. در گونه O. americanum تحت تنش خشکی، وزن تر و خشک شاخ و برگ، هیدراتکربن، پرولین، نیتروژن، پروتئین و فسفر افزایش معنیداری نشان داد، در حالیکه در گونه O. basilicum فقط درصد اسانس افزایش معنیداری داشت. در این پژوهش مشخص شد که بیشتر مؤلفههای رشد در تنش ملایم (80% ظرفیت زراعی) بیشترین عملکرد را داشتند. از طرفی درصد اسانس در تنش بالا با افزایش معنیداری مواجه گردید، بهطوری که در گونه O. basilicum بیشترین میزان اسانس در تنش60% ظرفیت زراعی حاصل شد. نتایج کلی حاصل از این تحقیق بیانگر این مطلب بود که در تنش متوسط، عملکرد رویشی گیاه و در تنش نسبتاً شدید، درصد اسانس افزایش یافت.
دیاکو رسولی؛ محمود سلوکی؛ براتعلی فاخری؛ صدیقه اسمعیلزاده بهابادی
چکیده
بهمنظور بررسی اثر منگنز و سالیسیلیک اسید در سه زمان مختلف بر فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی، پرولین و قندهای محلول، رنگریزههای فتوسنتزی و اسانس گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. نمونه گیاهی در سه زمان 1، 3 و 5 روز ...
بیشتر
بهمنظور بررسی اثر منگنز و سالیسیلیک اسید در سه زمان مختلف بر فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی، پرولین و قندهای محلول، رنگریزههای فتوسنتزی و اسانس گیاه دارویی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زابل اجرا شد. نمونه گیاهی در سه زمان 1، 3 و 5 روز بعد از محلولپاشی با تیمارهای منگنز (500 میکرومولار) و سالیسیلیک اسید (1 میلیمولار) برداشت شدند. نتایج نشان داد که تنش منگنز اثر معنیداری بر میزان فعالیت آنزیم اسکوربات پراکسیداز و محتوای پرولین برگهای گیاه نعناع فلفلی در هر سه زمان داشت. محتوای پرولین و قندهای محلول تحت تنش منگنز و سالیسیلیک اسید در طول سه زمان نسبت به تیمار شاهد افزایش معنیدار داشتند. از طرفی کاهش معنیداری در رنگریزههای فتوسنتزی تحت تنش منگنز مشاهده نشد. همچنین میزان اسانس در برگهای نعناع فلفلی، در تیمارهای منگنز و سالیسیلیک اسید افزایش یافت، البته این افزایش تحت تیمار سالیسیلیک اسید بیشتر بود. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن بود که افزایش فعالیت آنزیم APX و محتوای پرولین، پاسخهای فیزیولوژیک گیاه نعناع فلفلی در مقابل تنش اکسیداتیو ناشی از منگنز بودند و سالیسیلیک اسید بهعنوان یک تنظیمکننده رشد در تعدیل میزان اثرات تنش منگنز بر گیاه نعناع فلفلی، نقش مؤثری داشت.
