هاشم کنشلو؛ حسین میرزایی ندوشن؛ فرشته اسدی‌کرم؛ یوسف آچاک
چکیده
گز روغن (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های مغفول از جنس مورینگاست که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب‌شرقی کشور ما رویش دارد. این تحقیق با مطالعه ویژگیهای نونهالی در 310 نهال گز روغن در پی بررسی روابط علت و معلولی این صفات و تأثیر احتمالی آنها بر قدرت رویش نهال، انجام گردید. ازاین‌رو با جمع‌آوری بذر از روی 21 تک‌پایه این گونه ...
بیشتر
گز روغن (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های مغفول از جنس مورینگاست که در عرصه وسیعی از مناطق جنوب‌شرقی کشور ما رویش دارد. این تحقیق با مطالعه ویژگیهای نونهالی در 310 نهال گز روغن در پی بررسی روابط علت و معلولی این صفات و تأثیر احتمالی آنها بر قدرت رویش نهال، انجام گردید. ازاین‌رو با جمع‌آوری بذر از روی 21 تک‌پایه این گونه از عرصه‌‌های جنوبی کشور تعداد زیادی نهال از هر پایه تولید شده و در شرایط گلخانه نگهداری شدند و پس از رشد و استقرار اولیه از برخی از ویژگیهای رویشی نهال‌‌های استقرار یافته یادداشت‌برداری گردید. دادهها در قالب طرح آماری کامل تصادفی تجزیه واریانس شدند تا اختلاف بین پایههای مادری ارزیابی گردد. با تأیید اختلافات معنی‌دار بین پایههای بذرگیری شده، کلیه همبستگی‌های دوگانه بین صفات تخمین‌زده شد. با انتخاب صفاتی که در مدل رگرسیون چندگانه قرار گرفتند تجزیه علّیت انجام شد تا روابط مستقیم و غیرمستقیم صفات منتخب به‌عنوان صفات مستقل با ارتفاع گیاه، به‌عنوان صفت وابسته بررسی شود. از تجزیه به مؤلفههای اصلی نیز در جهت ارزیابی ارتباط ویژگیهای رویشی مورد نظر استفاده شد. برای دسته‌‌بندی و سنجش قرابت پایههای بذرگیری شده، مؤلفههای اول و دوم حاصل از تجزیه به مؤلفههای اصلی در مقابل هم پلات شدند و نتیجه آن با نتیجه حاصل از تجزیه کلاستر مقایسه شد. همه صفات با ارتفاع، حداقل در سطح 1% همبستگی مثبت و معنی‌دار داشتند. تجزیه اثرهای همبستگی دوگانه به اثرهای مستقیم و غیرمستقیم نشان داد که برخی از صفاتی که همبستگی مستقیم و مثبت با ارتفاع نهال دارند به صورت غیرمستقیم و از طریق سایر صفات بر ارتفاع نهال اثر منفی می‌‌گذارند. همینطور صفاتی نظیر عرض برگچه که همبستگی دوگانه مثبت با ارتفاع نهال نشان داد، دارای اثر مستقیم منفی بر این صفت بود.
زینب نظری؛ حسین میرزایی ندوشن؛ غلامرضا بخشی‌خانیکی؛ فرشته اسدی‌کرم
چکیده
گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های با ارزش درختچه‌ای و فراموش شده است که در مناطقی از جنوب شرقی کشور ما رویش دارد و ارزش دارویی، صنعتی و غذایی زیادی برای آن ذکر شده‌است. به‌رغم اهمیت زیادی که این گونه از منظرهای مختلف دار،د تاکنون از نظر ویژگیهای مختلف زیستی ازجمله ویژگیهای کاریوتیپی مورد توجه کافی قرار نگرفته‌است. ...
بیشتر
گز روغنی (Moringa peregrine (Forssk.) Fiori) یکی از گونه‌های با ارزش درختچه‌ای و فراموش شده است که در مناطقی از جنوب شرقی کشور ما رویش دارد و ارزش دارویی، صنعتی و غذایی زیادی برای آن ذکر شده‌است. به‌رغم اهمیت زیادی که این گونه از منظرهای مختلف دار،د تاکنون از نظر ویژگیهای مختلف زیستی ازجمله ویژگیهای کاریوتیپی مورد توجه کافی قرار نگرفته‌است. در این تحقیق چهار جمعیت گیاهی مختلف به همراه دو نمونه کشت بافتی از این گونه مورد مطالعات کاریوتیپی قرار گرفته و ضمن اندازه‌گیری ابعاد کروموزومی برخی از آماره‌های موجود جهت سنجش تقارن کاریوتیپی نیز محاسبه شده و بر مبنای آنها جمعیت‌های مختلف این گونه مورد مقایسه قرار گرفتند. اطلاعات کاریوتیپی بر مبنای دو مدل آشیانه‌ای و فاکتوریل تجزیه و تحلیل شدند. در شمارش کروموزومی مشخص شد که کلیه فامیل‌‌ها و جمعیتها دارای 28 کروموزوم بودند (28 =n2). تجزیه واریانس دادهها نیز نشان داد که جمعیت‌های مورد مطالعه و کروموزوم‌های آنها از نظر تمامی ویژگیهای کاریوتیپی با هم اختلاف معنی‌داری در سطح 1% داشتند. در مواردی سلول‌های آنیوپلوئید نیز مشاهده گردید. به‌طور کلی این گونه دارای کروموزوم‌های ریزی است، به‌طوری که میانگین عمومی طول کروموزوم‌های جمعیت‌های مورد مطالعه بین 19/1 تا 1/2 میکرون متغیر بود. بیشترین طول ژنوم متعلق به جمعیت کشت بافتی کنشکی (2/51 میکرون) و کمترین طول ژنوم متعلق به جمعیت گرهون (3/33 میکرون) بود. به عبارت دیگر، نمونه‌های کشت بافتی از نظر ابعاد کروموزومی در دسته‌های جداگانه و کاملاً متفاوت از سایر جمعیت‌های مطالعه شده قرار گرفتند. متقارن‌ترین کاریوتیپ را بر مبنای TF% جمعیت چانف از خود نشان داد (45%). نامتقارن‌ترین کاریوتیپ بر این مبنا متعلق به نمونه کنشکی بود (41%). آماره DRL و فرمول کاریوتیپی نیز این موضوع را تأیید نمود.
فرشته اسدی کرم؛ حسین میرزایی ندوشن؛ میترا امام؛ غلامرضا بخشی خانیکی؛ هاشم کنشلو؛ محمدیوسف آچاک
چکیده
علاوه بر اثرهای محیطی، واکنش گیاهان به جوانه‌زنی بذر در بسترهای مختلف کاشت می‌تواند منشأ ژنتیکی داشته و توارث آن کمّی یا کیفی باشد. ازجمله اهداف این تحقیق، بررسی تنوع درون و بین جمعیت‌هایی از گونه در حال انقراض گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در قابلیت رویش بذر نارس در محـیط‌های مختلف کشت بود. به این منظور جنین و بذر نارس تعداد زیادی ...
بیشتر
علاوه بر اثرهای محیطی، واکنش گیاهان به جوانه‌زنی بذر در بسترهای مختلف کاشت می‌تواند منشأ ژنتیکی داشته و توارث آن کمّی یا کیفی باشد. ازجمله اهداف این تحقیق، بررسی تنوع درون و بین جمعیت‌هایی از گونه در حال انقراض گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در قابلیت رویش بذر نارس در محـیط‌های مختلف کشت بود. به این منظور جنین و بذر نارس تعداد زیادی از ژنوتیپ‌های گز روغنی از شش رویشگاه واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان جمع‌آوری شده و بر روی دو محیط کشت پایه WPM و MS با 7 ترکیب مختلف کشت شدند. تعدادی از صفات مورفولوژیک، در دو فاصله زمانی متوالی از گیاهان در حال رشد مورد ارزیابی قرار گرفتند. جمعیت‌های مورد مطالعه از نظر ابعاد اولیه بذرهای نارس با یکدیگر تفاوت معنی‌داری نشان دادند. در یادداشت‌برداری اول بین جمعیتها از نظر دو صفت تعداد ریشه فرعی و طول گیاهچه اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. بین محیط‌های کشت نیز اختلاف معنی‌داری در رابطه با صفات طول ساقه، طول گیاهچه و همچنین تعداد ریشه و برگ مشاهده شد و با توجه به اثرهای متقابلی که بین محیط‌های کشت و جمعیتها وجود داشت، مشخص گردید که محیط کشت اول (WPM) از لحاظ اکثریت صفات ازجمله طول گیاهچه، بهترین محیط برای رشد بذرهای نارسی است که به مرحله رسیدگی نزدیکتر می‌باشند (بنت و چانف). در حالی که بذرهای مناطق کلچات و کنشکی که نسبت به بذرهای سایر مناطق نارس‌تر بودند، به محیط‌های کشتی که دارای کلسیم بالاتری بودند (تیمارهای 3، 4 و5) واکنش بهتری نشان دادند. در یادداشت‌برداری دوم نیز در بین جمعیتها، صفات طول و تعداد ریشه و همچنین طول گیاهچه اختلاف معنی‌داری نشان دادند. بنابراین اثر متقابل محیط کشت و رویشگاه تنها در مورد صفت تعداد برگ معنی‌دار گردید و این نشان داد که واکنش جمعیت‌های مختلف مورد مطالعه در رابطه با محیط‌های مختلف کشت، یکسان نبوده است.
