بهزراعی و بهنژادی
علی اکبر علیزاده ایوری؛ مهدیه پارسائیان؛ زیبا قسیمی حق
چکیده
شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند جهان است که گلیسیریزین، مهمترین متابولیت تریترپنوئیدی موجود در ریشه آن، در صنایع غذایی و داروسازی نوین کاربردهای فراوانی دارد. برای غلبه بر مشکلات جوانهزنی بذرها، خطر انقراض گیاه ناشی از برداشت بیرویه ریشه و سرعت کند بیوسنتز طبیعی متابولیتهای ثانویه، توجه به کشت بافت ...
بیشتر
شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra L.) یکی از گیاهان دارویی ارزشمند جهان است که گلیسیریزین، مهمترین متابولیت تریترپنوئیدی موجود در ریشه آن، در صنایع غذایی و داروسازی نوین کاربردهای فراوانی دارد. برای غلبه بر مشکلات جوانهزنی بذرها، خطر انقراض گیاه ناشی از برداشت بیرویه ریشه و سرعت کند بیوسنتز طبیعی متابولیتهای ثانویه، توجه به کشت بافت ریشه این گیاه و کاربرد محرکها جهت افزایش بیوسنتز گلیسیریزین آن، ضروری است. در پژوهش حاضر، نرخ جوانهزنی بذرهای دو اکوتیپ شیرینبیان ایرانی (کاشمر و جغتای) و یک اکوتیپ عراقی در سطوح مختلف پیشتیمار اسیدسولفوریک ارزیابی شد. همچنین، تفاوتهای مورفولوژیک و محتوای گلیسیریزین ریشه اکوتیپها در پاسخ به محرکهای اکسینی IAA و NAA با غلظتهای 0، 0.5، 1 و 1.5 میلیگرم در لیتر، در محیط پایه MS ½ با استفاده از ریزنمونه ریشه بررسی گردید. نتایج نشان داد که حداکثر جوانهزنی بذرهای هر سه اکوتیپ، در پیشتیمار اسیدسولفوریک 98 درصد بهمدت 40 دقیقه حاصل گردید. اکوتیپ عراقی در شرایط شاهد و برخی سطوح هورمونی (بهویژه NAA) از نظر کلیه صفات بهجز محتوای گلیسیریزین در گروه برتر آماری قرار داشت. در اکوتیپهای ایرانی، کاربرد محرکهای اکسینی صفات ریشه و محتوای گلیسیریزین را بهطور معنیدار بهبود بخشید. اکوتیپ کاشمر با دریافت 0.5 میلیگرم در لیتر IAA قطورترین ریشهها و در سطوح متوسط و بالای NAA و IAA ریشههایی با وزن خشک بالا (بهترتیب 5.8 و 5.4 میلیگرم) تولید نمود. اکوتیپ جغتای نیز با کاربرد 1.5 و 0.5 میلیگرم IAA و NAA ریشههایی وزین (بهترتیب 100 و 79 میلیگرم) تولید نمود. در مجموع، کاربرد سطوح متوسط و بالای هر یک از هورمونهای IAA و NAA (1 و 1.5 میلیگرم در لیتر)، بالاترین بازدهی تولید گلیسیریزین (بهترتیب 8.82 و7.83 میکروگرم در گرم ماده خشک) در ریشه اکوتیپ کاشمر را در پی داشت. بنابراین، گزینش اکوتیپ مناسب و کاربرد محرکهای اکسینی میتواند تولید درون شیشهای ریشه و محتوی گلیسیریزین را در گیاه شیرین بیان افزایش دهد.
فیتوشیمی (استخراج، شناسایی و اندازه گیری مواد موثره)
سیده منصوره قدسی مآب؛ حسن مکاریان؛ زیبا قسیمی حق؛ منوچهر قلی پور
چکیده
پیشتیمار بذر با پلاسمای سرد و اسید سالیسیلیک از روشهای بهبود جوانهزنی بذر و رشد کمّی و کیفی گیاهان بشمار میرود. بنابراین، پژوهشی بهمنظور بررسی اثر پیشتیمار بذر با پلاسمای سرد (صفر و 100 وات به مدت 4 دقیقه) و پیشتیمار بذر و محلولپاشی اسید سالیسیلیک به فرمهای میکرو و نانو (صفر و 1.5 میلیمولار اسید سالیسیلیک) برای بهبود رشد ...
بیشتر
پیشتیمار بذر با پلاسمای سرد و اسید سالیسیلیک از روشهای بهبود جوانهزنی بذر و رشد کمّی و کیفی گیاهان بشمار میرود. بنابراین، پژوهشی بهمنظور بررسی اثر پیشتیمار بذر با پلاسمای سرد (صفر و 100 وات به مدت 4 دقیقه) و پیشتیمار بذر و محلولپاشی اسید سالیسیلیک به فرمهای میکرو و نانو (صفر و 1.5 میلیمولار اسید سالیسیلیک) برای بهبود رشد و تولید متابولیتهای ثانویه در گیاه مریم گلی (Salvia leriifolia Benth.) انجام شد. نتایج نشان داد استفاده از اسید سالیسیلیک بهصورت پیشتیمار بذری و محلولپاشی منجر به افزایش معنیدار ارتفاع گیاه، کلروفیلهای a و b، فنل کل و اسید کافئیک برگ شد. همچنین، پیشتیمار بذر با فرم نانو اسید سالیسیلیک و محلولپاشی فرم میکرو اسید سالیسیلیک و پلاسمای سرد، وزن تر و خشک گیاهچه و آنزیمهای فنیلآلانین آمونیالیاز و تیروزین آمونیالیاز را بهترتیب بهمیزان 3.48، 13.3، 227.7 و 277 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. پیشتیمار بذری و کاربرد اسیدسالیسیلیک تأثیر مثبتی بر افزایش میزان اسیدهای رزمارینیک و سالویانولیک برگها نسبت به شاهد نداشت. براساس نتایج، افزایش فعالیت آنزیمها در مسیر بیوسنتز اسیدهای فنولیکی، بر افزایش میزان اسید کافئیک مؤثر بود. بهطور کلی، یافتههای پژوهش حاضر نشان داد پیشتیمار بذری با اسید سالیسیلیک و محلولپاشی نانو اسید سالیسیلیک بیشتر از سایر تیمارها در بهبود صفات رشدی و فعالیت آنزیمهای درگیر در بیوسنتز متابولیتهای ثانویه نقش داشتند.
