زراعت و باغبانی
محمد هادی شجاعی باغینی؛ مهدی نقی زاده
چکیده
سابقه و هدف: زیره سبز (.Cuminum cyminum L) یکی از قدیمیترین گیاهان معطر و ادویهای جهان است که از نظر دارویی بهعنوان دومین گیاه دارویی اهلی در ایران شناخته شده است. تنش خشکی بهعنوان یک تنش اکسیداتیو بر پاسخهای بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه تأثیرگذار است. یکی از راهکارهای افزایش مقاومت گیاهان به تنشهای غیرزیستی ازجمله ...
بیشتر
سابقه و هدف: زیره سبز (.Cuminum cyminum L) یکی از قدیمیترین گیاهان معطر و ادویهای جهان است که از نظر دارویی بهعنوان دومین گیاه دارویی اهلی در ایران شناخته شده است. تنش خشکی بهعنوان یک تنش اکسیداتیو بر پاسخهای بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه تأثیرگذار است. یکی از راهکارهای افزایش مقاومت گیاهان به تنشهای غیرزیستی ازجمله خشکی، استفاده از براسینواستروئید و ملاتونین است که با دامنه گستردهای از فعالیتها در گیاه، دارای تأثیرات بیولوژیکی منحصربهفردی در رشد و نمو گیاه میباشد و عملکرد گیاه را از راه تغییرات متابولیسمی آن و حفاظت گیاه در برابر تنشهای محیطی، افزایش میدهد. هورمونهای رشد گیاهی، با تأثیر بر متابولیتهای گیاه، تحریک بیوسنتز فیتوهورمونها، افزایش میزان جذب عناصر غذایی، بهبود سازوکارهای دفاعی، تحریک رشد ریشه و بهبود تبادلات گازی موجب بهبود عملکرد کمّی و کیفی گیاه در شرایط تنش و غیر تنش میگردند. اگرچه نتایج برخی تحقیقها بیانکننده آنست که استفاده از تنظیمکنندههای رشد گیاهی براسینواستروئید و ملاتونین که منشأ طبیعی دارند و نیز سازگار با محیطزیست هستند، تأثیر بسزایی در کاهش اثرهای سوء ناشی از تنشهای محیطی دارند، اما استفاده ترکیبی از این هورمونهای گیاهی و نیز کاربرد این هورمونها در زیره سبز، کمتر گزارش شده است. بنابراین، این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر محلولپاشی براسینواستروئید و ملاتونین بر عملکرد کمّی و کیفی زیره سبز در شرایط تنش خشکی اجرا شد.مواد و روشها: این پژوهش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تکرار در سال 1401 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش خشکی (100% و 50% ظرفیت زراعی مزرعه)، ملاتونین (صفر و 100 میکرومولار) و براسینواستروئید (0 و 75/0 میکرومولار) بودند.نتایج: نتایج نشان داد در رویارویی با تنش خشکی میزان مالوندیآلدئید، پراکسیدهیدروژن، نشتیونی، فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی (پراکسیداز (POD)، کاتالاز (CAT)، آسکورباتپراکسیداز (APX) و سوپراکسیددیسموتاز (SOD))، غلظت کربوهیدراتها و پرولین در گیاه زیره سبز افزایش یافت. همچنین محلولپاشی براسینواستروئید و ملاتونین بهطور قابلملاحظهای فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی و تجمع اسمولیتها را افزایش و سطح مالوندیآلدئید، پراکسیدهیدروژن و نشت یونی گیاهان رشد کرده در شرایط تنش را کاهش داد. تنش خشکی موجب کاهش عملکرد دانه زیره سبز شد و در مقابل، تحت این شرایط درصد اسانس بذر زیره افزایش یافت. کاربرد براسینواستروئید و ملاتونین در هر دو شرایط تنش و عدم تنش، موجب افزایش عملکرد کمّی و کیفی زیره سبز شد.نتیجهگیری: درمجموع میتوان بیان کرد که کاربرد براسینواستروئید و ملاتونین، مقاومت زیره سبز در برابر تنش خشکی را از طریق افزایش فعالیت آنزیمهای آنتیاکسیدانی، افزایش تجمع اسمولیتهای سازگار پرولین و کربوهیدراتها و نیز حفظ پایداری غشاء افزایش داد و درنهایت افزایش عملکرد دانه را بههمراه داشت. استفاده از ملاتونین و براسینواستروئید کیفیت محصول تولیدی را نیز تحت تأثیر قرار داد و موجب افزایش درصد اسانس گردید. قابل توجه است که تأثیر مثبت استفاده توأم از ملاتونین و براسینواستروئید بر روی کمّیت و کیفیت محصول تولیدی زیره سبز در مقایسه با کاربرد هر یک از این هورمونهای گیاهی بهتنهایی، بسیار قابلملاحظهتر و مشهودتر بود. در مجموع، با توجه به سازگار با محیط زیست بودن براسینواستروئید و ملاتونین و تأثیر مثبت کاربرد آنها بر بهبود کمّیت و کیفیت محصول تولیدی، کاربرد براسینواستروئید و ملاتونین میتواند راهکاری مناسب برای افزایش عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی و اقتصادی ارزشمند زیره سبز در شرایط معمول و تنش خشکی باشد.
بهزراعی و بهنژادی
مهدی نقی زاده؛ رزیتا کبیری؛ کبری مقصودی
چکیده
اسید آسکوربیک و ملاتونین بهعنوان محرکهای زیستی، با تأثیر بر متابولیتهای گیاه موجب تحریک بیوسنتز فیتوهورمونها، تسهیل و افزایش جذب عناصر غذایی، ارتقاء مکانیسمهای دفاعی، تحریک رشد ریشه و در نهایت افزایش کیفیت و کمّیت محصول تولیدی میشوند. این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر محلولپاشی ملاتونین و اسید آسکوربیک بر عملکرد دانه و ...
بیشتر
اسید آسکوربیک و ملاتونین بهعنوان محرکهای زیستی، با تأثیر بر متابولیتهای گیاه موجب تحریک بیوسنتز فیتوهورمونها، تسهیل و افزایش جذب عناصر غذایی، ارتقاء مکانیسمهای دفاعی، تحریک رشد ریشه و در نهایت افزایش کیفیت و کمّیت محصول تولیدی میشوند. این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر محلولپاشی ملاتونین و اسید آسکوربیک بر عملکرد دانه و موسیلاژ اسفرزه (Plantago ovate Forssk.)، در سال 1399 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر دانشگاه شهید باهنر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلولپاشی با آب مقطر (شاهد)، ملاتونین 100 میکرومولار، اسید آسکوربیک 100 میکرومولار و ملاتونین 100 میکرومولار+ اسید آسکوربیک 100 میکرومولار بودند. اعمال تیمارهای محلولپاشی از زمان استقرار کامل گیاهچهها (4-3 برگی) تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیک دانهها ادامه یافت (4 مرتبه به فاصله هر دو هفته یکبار). نتایج نشان داد محلولپاشی ملاتونین و اسید آسکوربیک (کاربرد تکی و یا توأم) موجب افزایش معنیدار تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله در بوته، طول سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه اسفرزه شد. بیشترین عملکرد دانه از محلولپاشی ملاتونین (59.98 گرم در مترمربع) و ملاتونین + اسید آسکوربیک (61.85 گرم در مترمربع) بدون اختلاف آماری معنیدار با یکدیگر حاصل شد. محلولپاشی اسید آسکوربیک نیز بهطور معنیداری افزایش 6.61 درصدی عملکرد دانه را در مقایسه با کنترل به همراه داشت. محلولپاشی اسید آسکوربیک، ملاتونین و اسید آسکوربیک + ملاتونین بهترتیب افزایش 12.29، 19.89 و 23.80 درصدی موسیلاژ را در مقایسه با کنترل به همراه داشت. کاربرد ملاتونین بهصورت تکی و یا ترکیبی با اسید آسکوربیک، بدون اختلاف آماری معنیداری با یکدیگر، بیشترین تأثیر مثبت را در افزایش درصد موسیلاژ به همراه داشت. میزان عملکرد موسیلاژ در تیمارهای کنترل، اسید آسکوربیک، ملاتونین و نیز ملاتونین + اسید آسکوربیک بهترتیب 10.03، 13.47، 14.94 و 15.64 گرم در مترمربع بود. براساس نتایج بدست آمده میتوان بیان داشت محلولپاشی ملاتونین و اسید آسکوربیک توانست عملکرد کمّی و کیفی اسفرزه را بهبود ببخشد و در بین تیمارها، کاربرد توأم آنها مؤثرتر بود.
زراعت و باغبانی
مهدی نقی زاده؛ روح اله مرادی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.13.105.1.1605.1610این تحقیق بهمنظور بررسی پتانسیل کشت مخلوط افزایشی اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.) و بابونه (Matricaria chamomilla L.) جهت بهبود کارایی مصرف نور بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 1397-1398 اجرا شد. ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1400.37.13.105.1.1605.1610این تحقیق بهمنظور بررسی پتانسیل کشت مخلوط افزایشی اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.) و بابونه (Matricaria chamomilla L.) جهت بهبود کارایی مصرف نور بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی بردسیر، دانشگاه شهید باهنر کرمان در سال زراعی 1397-1398 اجرا شد. تیمارها شامل کود در چهار سطح (1- شاهد، 2- NPK: 69، 46 و 25 کیلوگرم در هکتار، 3- کود گاوی: 20 تن در هکتار و 4- ترکیب NPK با کود گاوی به میزان نصف از هر کدام) و الگوی کاشت در سه سطح (1- کشت خالص اسطوخودوس، 2- کشت خالص بابونه و 3- کشت مخلوط افزایشی دو گیاه اسطوخودوس (گیاه اصلی) و بابونه (گیاه همراه)) بود. نتایج نشان داد که مجموع شاخص سطح برگ دو گیاه در کشت مخلوط بهطور معنیداری بالاتر از کشت خالص هر دو گیاه بود. استفاده توأم کود گاوی + NPK بالاترین میزان ماده خشک اسطوخودوس (868 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد گل بابونه (366 کیلوگرم در هکتار)، درصد اسانس بابونه (0.56%) و اسطوخودوس (0.80%) و تشعشع جذبی (1321 مگاژول در مترمربع) را در تمامی الگوهای کاشت دارا بود. اختلاف معنیداری بین الگوهای کشت از نظر درصد اسانس مشاهده نشد. بهدلیل همپوشانی کانوپی دو گیاه در الگوی کشت مخلوط، میزان تشعشع فعال فتوسنتزی جذب شده طی فصل رشد در تیمار کشت مخلوط بالاتر از کشت خالص دو گیاه بود. نسبت برابری زمین (LER) بر حسب تشعشع در تیمارهای کودی بین 1.33 تا 1.37 متغیر بود. بالاترین میزان کارایی مصرف نور (1.63 گرم ماده خشک بر مگاژول تشعشع) برای بابونه در کشت مخلوط در تیمار کود گاوی + NPK حاصل شد. بهطور کلی، نتایج تأیید نمود که استفاده از تیمار کود گاوی + NPK و کشتمخلوط دو گیاه میتواند راهکار مناسبی برای استفاده کاراتر از نور و بهبود عملکرد کمّی و کیفی دو گیاه باشد.