همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

مربی پژوهشی، مرکز بین‌المللی علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی

چکیده

برای شناسایی ترکیبهای شیمیایی و بررسی اثر ضد میکروبی، بذرهای زیره (Bunium persicum Boiss.) از رویشگاه طبیعی آن در خرداد ماه 1385 از لاله‌زار کرمان جمع‌آوری شد و پس از تمیز کردن بذرها، اسانس‌گیری با روش تقطیر با آب انجام شد. بازده اسانس بذر زیره سیاه 2/4% بود. ترکیبهای موجود در اسانس با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه‌ای (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) مورد شناسایی قرار گرفت. با توجه به نتایج بدست آمده، 26 ترکیب در اسانس زیره  (Bunium persicum) مورد شناسایی قرار گرفت که 7/99% اسانس را به خود اختصاص دادند. در میان ترکیبهای شناسایی‌شده به‌ترتیب ترکیبهای گاما-ترپینن-7-آل (91/26%)، کومین آلدئید (3/23%) و گاما-ترپینن (0/22%) بالاترین مقدار را به خود اختصاص دادند. از سایر ترکیبهای اصلی می‌توان از پارا-سیمن (3/7%)، 2-کارن-10-آل (9/6%) و لیمونن (8/4%) را نام برد. برای بررسی اثر ضد میکروبی اسانس بر روی 9 سوش باکتری نیز با روش Disk diffusion که شامل دو نوع باکتری گرم مثبت (استافیلوکوکوس آرئوس و استافیلوکوکوس اپیدرمیدیس) و هفت نوع باکتری گرم منفی (سودوموناس آئروجینوزا، شیگلا فلکسنری، کلبسیلا پنومونی، سالمونلاتیفی، سراشیا مارسسنس و دو سوش اشرشیاکلی) با اندازه‌گیری قطر هاله عدم رشد بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانس زیره سیاه مورد مطالعه دارای اثر ضد میکروبی قابل توجهی می‌باشد. با توجه به مقدار بالای ترکیبهای ترپینن و کومین آلدئید موجود در اسانس با خواص ضد میکروبی که دارند، از اسانس Bunium persicum می‌توان جهت مقابله با میکروبهای بیماری‌زای خاص استفاده کرد و جایگزین بی‌ضرر برای آنتی‌بیوتیک‌ها پیدا نمود.

کلیدواژه‌ها

- احمدپور، ا.ر.، 1378. بررسی فیتوشیمیایی اسانس زیره سبز و سیاه کرمان با GC/MASS. پایان‌نامه دکتری داروسازی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان.
- زرگری، ع.، 1368. گیاهان دارویی. جلد 5-1، انتشارات دانشگاه تهران، 940 صفحه.
- سفیدکن، ف.، صادق‌زاده، ل.، تیموری، م.، عسگری، ف.، و احمدی، ش.، 1386. بررسی اثرات ضد میکروبی اسانس دو گونه مرزه در دو مرحله برداشت. فصلنامه تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 23 (2): 182-174.
- کوهستانی، س.، رنجبر، غ.، باقی‌زاده، ا. و باباییان جلودار، ن.، 1386. مقایسه کمی و کیفی ترکیبهای شیمیایی اسانس Bunium persicum Boiss. در سه رویشگاه مختلف. چکیده مقالات دومین همایش زیست‌شناسی سلولی و مولکولی، کرمان، 10-9 بهمن: 847-845.
- قهرمان، ا.، 1372. فلور رنگی ایران، جلد دوم. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 1405 صفحه.
- طالعی، غ. مشکوه، م.ه. و موسوی، ز.، 1386. بررسی اثر ضد باکتریایی اسانس زیره و بومادران. خلاصه مقالات سومین همایش گیاهان دارویی، تهران، 3-2 آبان: 481.
- Adams R.P., 2001. Identification of essential oil components by gas chromatography mass spectroscopy. Illinois Allured Publication Corporation, 456p.
- Baser, K.H.C., Oezek, T., Abduganiev, B.E., Abdullaev, U.A. and Aripov, K.N., 1997. Composition of the essential oil of Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch from Tajikistan. Journal of Essential Oil Research, 9: 597-598.
- Jamil, R., Ahmad, M., Saeed, M.A., Younas, M. and Bhatty, M.K., 1992. Antioxidative activity of the essential oils of Umbelliferae family of Pakistan. Part IV. Antioxidative activity of Bunium cylindricum (Boiss. & Hoh.) Drude and Bunium persicum (Boiss.). Journal of the Chemical Society of Pakistan, 4: 69-72.
- Karim, A. and Pervez. M. 1977. Studies on the essential oil of the Pakistan species of the family umbelliferae part X. Bunium persicum Boiss. (Siah zira) seed. Pakistani Journal of Scientific and Industrial Research, 20(2): 106-108.
- Khaidrov, K.K.H., Sadykov, Y.V.D., Lebedeva, L.D. and Ismaailov, M.B., 1991.Composition and pharmacological activity of essential oil from Bunium persicum Boiss. Burdenko fedsch Khimiko Farmatsevticheskii Zhurnal, 25: 73-75.
- Narayan. V.K. and Giridhar, K.R., 1980. The invitro efficacy of essential oils of some umbellifera Plants. Indian Drugs, 17(12): 394-396.
- Sadykov, Y.D., Kurbanov, M., Khafizov, Kh. And Begovatov, Y.M. 1978. Composition of the essential oil from the fruits of Bunium persicum (Boiss.)Burdenko fedtsch Doklady Akademiya Nauk Republiki Tadzhikistan. 21: 33-36.
- Syed. M.M., Khalid, R., Chaudhary, F.M. and Bhatty, M.K., 1987. Antimicrobial activity of essential oils of the umbelliferae family, Part V: carum carvi, Petroselinum Crispum and Dorema ammoniacum oils. Pakistan Journal of Scientific and Industrial Research, 30 (2): 106-110.
- Syed. M. and Hanif, M., 1985. Antimicrobial activity of the essential oil of the umbelliferae family part 1. Cuminum cyminum, Coriandrum sativum, Foeniculum vulgar and Bunium persicum oils. Pakistan Journal of Scientific and Industrial Research, 55: 116-120.
- Thappa, R., Ghoshs, K., Agarwal, S.G., Raina, A.K. and Jamwal, P.S., 1991. Comparative studies on the major volatiles of Kalazira (Bunium persicum seed) of wild and cultivated sources. Food chemistry, 41(2): 129-134.