نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مه‌لقا قربانلی ¹
• عادله کیاپور ²

¹ استاد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

² کارشناس ارشد، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران

چکیده

سیستم‌های دفاعی متعددی در فائق آمدن گیاهان به شرایط تنش‌زا با یکدیگر همکاری می‌نمایند. یکی از این تنش‌ها آلودگی محیط رویش گیاهان به فلزات سنگین است. در این پژوهش به بررسی اثر غلظت‌های مختلف مس بر رنگیزه‌های فتوسنتزی و غیرفتوسنتزی و فعالیت سیستم‌های دفاعی غیرآنزیمی و آنزیمی در گیاه خرفه (Portulaca oleracea L.) پرداخته شده‌است. به‌منظور نشان دادن اثرهای فلز سنگین مس بر رنگیزه‌ها، آنتوسیانین‌ها، فلاونوئیدها، ترکیب‌های فنلی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان آزمایشها در قالب طرحی کاملاً تصادفی اجرا شد. پس از کاشت گیاهان با شرایط یکسان در بستر استریل لیکا و تغذیه آنها با محیط مایع هوگلند، تیمارهایی با غلظت‌های متفاوت (0، 10، 50، 100، 500، 1000، 1500 میکرومولار) از فلز سنگین مس به‌صورت CuSO₄.5H₂O، همراه با گروه شاهد و همگی در سه تکرار بر روی گیاهان اعمال گردید. پس از ده روز اعمال تیمار گیاهان برای انجام آزمایشها برداشت شدند. سپس انجام محاسبات و تجزیه و تحلیل آماری در سطح 05/0p≤ با استفاده از نرم‌افزار spss انجام شد. نتایج نشان داد که میزان کلروفیل‌های a و b کاهش و میزان کاروتنوئیدها، آنتوسیانین‌ها، فلاونوئیدها و ترکیب‌های فنلی به‌طور معنی‌دار روند افزایشی داشت. فعالیت آنزیم پراکسیداز روند افزایشی و آنزیم کاتالاز روند کاهشی را به‌طور معنی‌داری نشان داد.

کلیدواژه‌ها

• خرفه (Portulaca oleracea L.)
• فلزات سنگین
• مس
• رنگیزه‌ها
• پالایش گیاهی
• سیستم‌های دفاعی