تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی تغییرات خصوصیات کمی و کیفی علف‌لیمو (Cymbopogon citratus (DC.) Stapf) تحت تأثیر سطوح مختلف اسید سالیسیلیک وکود نیتروژن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، ملاثانی، ایران

2 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، خوزستان، اهواز، ایران

3 دکترای بیوتکنولوژی کشاورزی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

سابقه و هدف: علف‌لیمو گیاهی چند ساله و متعلق به خانواده گندمیان است. این گیاه دارای ترکیب‌های پلی‌فنولی ارزشمند است که کاربردهای دارویی، آرایشی و خوراکی دارند. استفاده از عواملی که بتوانند باعث افزایش عملکرد کمی و کیفی علف‌لیمو شوند از جنبه اقتصادی مهم است. اسید سالیسیلیک یک تنظیم‌کننده فرایندهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی است که می‌تواند در نقش یک الیسیتور باعث افزایش تجمع متابولیت‌های ثانویه در گیاهان شود. همچنین نیتروژن نقش مهمی در رشد گیاهان دارد و می‌تواند باعث افزایش کمیت و کیفیت عملکرد شود. در این آزمایش اثر کاربرد کود نیتروژن و اسید سالیسیلیک بر برخی خصوصیات کمی و کیفی علف‌لیمو بررسی شد.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تغییرات برخی خصوصیات کمی و کیفی علف‌لیمو تحت تأثیر سطوح مختلف اسید سالیسیلیک و کود نیتروژن در شرایط آب و هوایی اهواز، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج سطح کود نیتروژن (0، 50، 100، 150، 200 کیلوگرم در هکتار) از منبع اوره و سه سطح اسید سالیسیلیک (0، 10 میکرومولار و 100 میکرومولار) با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان در سال 1401-1400 اجرا گردید. در هر تیمار کودی، 20 درصد کود اوره پس از استقرار گیاه و بقیه آن جهت کاهش تلفات آبشویی، در چهار مرحله به همراه آب آبیاری و با توجه به درصد نیتروژن موجود در خاک اعمال گردید. محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک وقتی که 70 درصد سطح هر پلات توسط علف‌لیمو پوشانده شد توسط سمپاش پشتی انجام گردید و 15 روز بعد تکرار شد. هر کرت آزمایشی سه متر عرض داشت و شامل شش خط کاشت به طول سه متر بود و فاصله بین کرت‌ها نیم ‌متر در نظر گرفته شد. فاصله خطوط کشت از یکدیگر 60 سانتی‌متر و فاصله بین بوته‌ها روی خط کشت 40 سانتی‌متر بود. خاک محل آزمایش دارای بافت سیلتی کلی، اسیدیته 7.5 و هدایت الکتریکی 2.6 دسی‌زیمنس بر متر بود. صفات مورد بررسی شامل کلروفیل a، b و کل، کارتنوئید، وزن تر و خشک کل، درصد آنتی‌اکسیدان، فنول کل، درصد و عملکرد اسانس بود.
نتایج: اثر متقابل اسید سالیسیلیک و کود نیتروژن بر همه صفات مورد بررسی بجز درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانی معنی‌دار شد. اثر کاربرد کود نیتروژن بر درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانی معنی‌دار بود. بالاترین درصد فعالیت آنتی‌اکسیدانی (89.8 درصد) مربوط به کاربرد 150 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار بود. بالاترین و کمترین مقدار کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل به ترتیب با عدم کاربرد اسید سالیسیلیک ×  کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن و عدم کاربرد اسید سالیسیلیک × عدم کاربرد کود نیتروژن به‌دست آمد که به ترتیب 140، 42 و 116 درصد تفاوت داشتند. بالاترین وزن تر و خشک کل با کاربرد 100 میکرومولار اسید سالیسیلیک و 100 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به‌دست آمد که نسبت به عدم کاربرد اسید سالیسیلیک و کود نیتروژن 75 درصد بیشتر بود. بالاترین درصد و عملکرد اسانس در تیمار کاربرد 10 میکرومولار اسید سالیسیلیک و 150 کیلوگرم کود نیتروژن به‌ترتیب با میانگین 0.87 درصد و 65.6 گرم در مترمربع مشاهده شد. همچنین در میان سطوح فاکتورهای آزمایش، کمترین عملکرد اسانس (18.29 گرم در مترمربع) با عدم کاربرد اسید سالیسیلیک و کود نیتروژن به‌دست آمد که در مقایسه با حداکثر عملکرد با کاربرد 10 میکرومولار اسید سالیسیلیک و 150 کیلوگرم کود نیتروژن 260 درصد کمتر بود. کمترین درصد اسانس (0.45 درصد) با عدم کاربرد اسید سالیسیلیک و کاربرد 150 کیلوگرم کود نیتروژن به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: به‌طورکلی، کاربرد کود نیتروژن و اسیدسالیسیلیک باعث افزایش عملکرد و درصد اسانس، ماده خشک کل و فنل کل برگ نسبت به شاهد شد. بالاترین عملکرد اسانس با کاربرد 10 میکرومولار اسید سالیسیلیک و 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
- Arvin, p., 2019. Study of Different Levels of Nitrogen, Phosphorus and Potassium on Physiological and Morphological Parameters and Essential Oils in Savory Plant (Satureja hortensis L.). Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology), 32(2): 260-279.
- Abdou, M. and Mohamed, M.A.H., 2014. Effect of plant compost, salicylic and ascorbic acids on Mentha piperita L. plants. Biological Agriculture and Horticulture, 30(2): 131-143.
- Ali, W.N. and atrakchii, A.O.Al., 2022. Effect of Gibberellic, Salicylic Acids, and NPK Fertilizers on growth and chemical constituents of Rosemary plants (Rosmarinus officinalis L.). Journal of Pharmaceutical Negative Results, 13(3): 1842-1850.
- Arnon, D.I., 1949. Copper enzymes in isolated chloroplasts. Poly phenoloxidase in beta vulgaris. Plant physiolojy, (24): 1-15.
- Ashraf, M.Y., Azim, A.R., Khan, H. and Ala, S.A., 1994. Effect of water stress and total phenols, peroxidase activity and chlorophyll content in wheat. Acta physiology plantarum, 16 (3): 185-191.
- Alizadeh, P., Sodaizadeh, H., Mosleh Arani, A. and Hakimzadeh, M.A., 2023. The effect of cultivation system on the morphological, physiological and biochemical characteristics of lemon grass (Cymbopogon citratus). Dry Bom Scientific Journal, 13(1): 1-19.
- Bagherifard, A., Bagheri, A., Sabourifard, H., Bagherifard, G. and Najar, M., 2015. The effect of salicylic acid on some morphological and biochemistry parameters under salt stress in herb artichoke (Cynara scolymus L.). Research Journal of Fisheries and Hydrobiology, 10(10): 745-750.
- Melkamu, H.S., Belstie, L. and Aynalem, G., 2019. Effects of Nitrogen and Phosphorous Fertilizers on Herbage Yield, Essential oil Yield and Essential Oil Content on Lemongrass (Cymbopogon Citratus L.). Academic Research Journal of Agricultural Science and Research, 7(5): 231-237
- Figueroa Perez, M.G., Rocha-Guzman, N.E., Mercado- Silva, E., Loarca-Pina, G. and Reynoso-Camacho, R., 2014. Effect of chemical elicitors on peppermint (Mentha piperita) plants and their impact on the metabolite profile and antioxidant capacity of resulting infusions. Food Chemistry, 156: 273-278.
- Ghorbani Nasrabadi, Q., Dardipour, I., Barani Mutlaq, M., Malekzadeh, E. and Koranjiki, A., 2022. Investigating the effect of nitrogen application management in combination with salicylic acid on the growth and yield of wheat in saline soils -a case study of Anbar Elum soils in Golestan province. Journal of soil management and sustainable production, 11(1): 149-164.
- Gershenzon, J., McConkey, M.E. and Croteau, R.B., 2000. Regulation of monoterpene accumulation in leaves of peppermint. Plant Physiology, 122: 205-213.
- Heidari, N., Shekari, F., Golchin, A. and Sehati, N., 2020. Interaction of nitrogen stress and salicylic acid on physiologic and photosynthetic characteristics of borage (Borago officinials L.). Journal of Plant Process and Function, 34(8): 37-48.
- Izadi, Z., Ahmadvand, G., Asna Ashri, M. and Piri, J., 2010. Effect of nitrogen and plant density on some growth characteristic, yield and essence in peppermint. Iranian Journal of Field Crops Research, 41: 824-836.
- Idrees, M., Khan, M.M.A., Aftab, T., Naeem, M. and Hashmi, N., 2010. Salicylic acid-induced physiological and biochemical changes in lemongrass varieties under water stress. Journal of Plant Interaction, 5: 293-303.
- Khan, M.M.A., Resalat, A., Naushin, Q., Nausheen, Kh. and Moin, U., 2023. Steam-mediated foliar application of catechol and plant growth regulators enhances the growth attributes, photosynthesis, and essential oil production of lemongrass [Cymbopogon flexuosus (Steud.) Wats]. Biocatalysis and Agricultural Biotechnology, 48. 102638P.
- Maizura, M., Aminah, A. and Wan Aida, W.M., 2011. Total phenolic content and antioxidant activity of Kesum (Polygonum minus), Ginger (Zingiber officinale) and Turmeric (Curcuma longa) extract. International Food Research Journal, 18(2): 529-534.
- Mirzaei, M., Ladan Moghadam, A., Hakimi, L. and Danaee, E., 2020. Plant growth promoting rhizobacteria (PGPR) improve plant growth, antioxidant capacity, and essential oil properties of lemongrass (Cymbopogon citratus) under water stress. Iranian Journal of Plant Physiology, 10: 3155-3166.
- Nouri Hosseini, S., M. Khorasani, R., Astarai, A., Rizvani Moghadam, P. and Zabihi, H., 2018. The effect of different fertilizer sources and humic acid on the morphological characteristics, yield and antioxidant content of black cumin seed (Bunium persicum Boiss). Agricultural Applied Research Journal, 29(4): 113.
- Nguyen, P.M. and Niemeyer, E.D., 2008. Effects of nitrogen fertilization on the phenolic composition and antioxidant properties of basil (Ocimum basilicum L.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 56: 8685-8691.
- Pushtdar, A., Abdali Mashhadhi, A., Moradi, F., Siadat, S.A. and Bakshandeh, A.M., 2019. Effects of salicylic acid and nitrogen application on biochemistry, qualitative and quantitative yield of peppermint (Mentha piperita L.). Iranian Journal of medicinal and aromatic plants, 34(2): 309-329. 
- Pushtdar, A., Abdali Mashhadhi, A., Moradi, F., Siadat, S.A. and A., Bakshandeh, M., 2017. The effect of the type and amount of nitrogen fertilizer on the yield and efficiency of water and nitrogen consumption in peppermint (Mentha piperita L.). Journal of Agricultural Sciences of Iran, 18(1): 14-31.
- Popova, L., Ananieva, V., Hristova, V., Christov, K., Geovgieva, K., Alexieva, V. and Stoinova, Z., 2003. Salicylic acid and methyl jasmonate- induced protection on photosynthesis to paraquat oxidative stress. Bulgarian Journal of Plant Physiology, (Special Issue), 133-152.
- Suhanya, P., Juzaili, B., Azizi, R., Ismail, S., Sasidharan, S. and Mahsufi, M., 2009. Evaluation of antioxidant and antibacterial activities of aqueous, methanolic and alkaloid extracts from Mitragyna speciosa (Rubiaceae family) leaves. Molecules, 14: 3964-3974.
- Shi, F., Wang, F., Fu, J., Chen, B., Huanyong, H. and Honghai, L., 2023. Nitrogen fertilizer combined with DPC+ chemical topping agent can improve cotton yield by enhancing antioxidant enzyme activity and improving the endogenous hormone balance. Industrial Crops and Products, 116934.
- Sani Khani, M., Akbari, A. and Khairi, A., 2021. The effect of phenylalanine and tryptophan on morphological and physiological traits of Abu Jahl watermelon (Citrullus colocynthis L.). Journal of Plant Process and Function, 35(9): 317-327.
تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
دوره 41، شماره 1 - شماره پیاپی 123
فروردین 1404
صفحه 66-77
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار