تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی نقش عصاره گیاهان دارویی بر کنترل نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne javanica) در گوجه‏ فرنگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد

2 گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد

10.22092/ijmapr.2024.364312.3400

چکیده

سابقه و هدف: امروزه استفاده از گیاهان دارویی برای مهار زیستی بسیاری از عوامل بیماری‌زای گیاهی گسترش یافته است. گوجه‏فرنگی نیز به‌عنوان یک محصول ضروری در صنایع غذایی اهمیت ویژه‏ای در سراسر جهان دارد. از آن‏جا که نماتد ریشه گرهی (Meloidogyne spp.) با تغذیه و تولیدمثل در ریشه، گال تولید می‌کند و باعث تغییرات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک می‌شود و نیز محیط مناسبی برای فعالیت قارچ‌های ساپروفیت و انگل خاکزی فراهم می‌کند، درنتیجه سبب تشدید خسارت به گیاه میزبان می‌شود. ازاین‌رو، هدف از این پژوهش، بررسی اثر عصاره‌های گیاهان شنبلیله (Trigonella foenum-graecum)، اسطوخودوس (Lavandula sublepoidota)، گل گاوزبان (Echium amoenum) و خرفه (Portulaca oleracea) بر کنترل نماتد ریشه‌ گرهی بود.
مواد و روش‏ها: به منظور بررسی اثر ترکیبات طبیعی گیاهان دارویی شنبلیله، اسطوخودوس، گل گاوزبان و خرفه بر کنترل نماتد ریشه گرهی در گوجه‏ فرنگی، آزمایش‌هایی جداگانه در شرایط آزمایشگاه و گلخانه به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ریشه‏های گوجه‏فرنگی آلوده به نماتد جمع آوری و از هر نمونه به روش تک کیسه تخم، یک توده تخم مناسب درون پتری‏دیش حاوی آب مقطر قرار داده شد. نشاء 2 تا 4 برگی گوجه‏فرنگی رقم فلات برای تکثیر نماتد ریشه گرهی انتخاب شد. ریشه‌های آلوده پس از 70 روز به قطعات دو سانتی‏متری خرد شد و در تماس با محلول 10% هیپوکلریت سدیم قرار گرفت. سپس از الک 370 و 400 مش عبور داده شد. سوسپانسیون تخم بدست آمده در بخش گلخانه استفاده شد. به منظور انجام آزمایش، ابتدا عصاره‏های آبی، اتانولی و استونی از گیاهان مذکور تهیه گردید. در بخش آزمایشگاهی، تأثیر عصاره‌ها بر مرگ‏ومیر لارو و نیز تعداد تفریخ تخم بعد 24، 48 و 72 ساعت قرارگیری لاروها و تخم‌ها در معرض عصاره‌ها با غلظت‏های 0، 250، 500، 750 و ppm 1000 بررسی شد. در بخش گلخانه‌ای، با اضافه کردن غلظت‌های 0، 250، 500، 750 و ppm 1000 عصاره به گلدان‌های حاوی نشاء گوجه‏فرنگی و خاک آلوده به نماتد، فعالیت ضد نماتدی این ترکیبات بررسی شد. در پایان، مقایسات میانگین داده‏های بدست آمده براساس آزمون حداقل اختلاف معنی‌دار انجام شد.
نتایج: نتایج مطالعات آزمایشگاهی نشان داد عصاره‌های آبی، الکلی و استونی شنبلیله، اسطوخودوس، گل‌گاوزبان و خرفه به‌ترتیب بیشترین بازدارندگی از تفریخ تخم نماتد را داشتند. بیشترین میزان بازدارندگی به غلظت ppm 1000 اختصاص داشت. همچنین، بیشترین ممانعت از تفریخ تخم به‌ترتیب در عصاره آبی شنبلیله و غلظت ppm 1000 عصاره‌ها مشاهده شد. بیشترین تعداد تخم تفریخ نشده در غلظت ppm 1000 عصاره شنبلیله و 72 ساعت پس از شروع آزمایش مشاهده گردید. مطابق نتایج بدست آمده، عصاره آبی بیشترین تأثیر را در از بین بردن لارو نماتد داشت و بعد از آن عصاره الکلی و استونی در رده‌های بعد قرار گرفتند. شنبلیله، اسطوخودوس، گل گاوزبان و خرفه به‌ترتیب بیشترین اثرگذاری در مرگ و میر لاروهای سن دوم را داشتند. در بین غلظت عصاره‌های مختلف نیز، غلظت ppm 1000 بیشترین تأثیر را در مقایسه با تیمار شاهد داشت. در این آزمایش تشکیل گال توسط نماتد در شرایط کاربرد عصاره گیاه شنبلیله در کمترین مقدار بود. عصاره گیاهان اسطوخودوس، گل گاوزبان و خرفه به‌ترتیب بعد از شنبلیله، بیشترین ممانعت از تشکیل گال روی ریشه گوجه‏فرنگی را ثبت کردند. بیشترین اثر در کاهش تعداد نماتد در خاک، مربوط به عصاره آبی گیاهان شنبلیله و خرفه با غلظت ppm 1000 بود. هرچند از نظر آماری اختلافی با سایر گیاهان در همین غلظت نشان ندادند.
نتیجه ‏گیری: نتایج نشان‌دهنده اثرهای مثبت عصاره‌های آبی، اتانولی و استونی چهار گیاه دارویی شنبلیله، اسطوخودوس، گل گاوزبان و خرفه بر ممانعت از تفریخ تخم و مرگ‏ومیر لارو سن دو نماتد ریشه گرهی بود. در تیمار شنبلیله تعداد محدودی گال روی ریشه‌ها مشاهده شد و تشکیل گال را به شدت کاهش داد. عصاره اسطوخودوس و گل‌گاوزبان و خرفه به‌ترتیب بیشترین ممانعت از تشکیل گال روی گوجه‏فرنگی را بعد از شنبلیله نشان دادند. عصاره گیاه شنبلیله بیشترین تأثیر مثبت را بر کنترل نماتد ریشه گرهی داشت و عصاره گیاهان اسطوخودوس، گل‌گاوزبان و خرفه به‌ترتیب در درجات بعدی بودند. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
-Abdolmaleki, M., Bahraminejad, S., Salari, M., Abbasi, S. and Panjeke, N., 2011. Antifungal Activity of Peppermint (Mentha piperita L.) on Phytopathogenic Fungi. Journal of Medicinal Plants, 2(38): 26-34.
- Abtahi, F. and Bakooie, M., 2017. Medicinal plant diseases caused by nematodes: 329-344, In: Ghorbanpour M. and Varma A., (Eds.). Medicinal Plants and Environmental Challenges. Switzerland, Springer, 426p.
- Anderson, R.C., Chabaud, A.G. and Willmott, S., 2009. Keys to the nematode parasites of vertebrates: archival volume. Parasites Vectors 2, Cabi digitallibrary, 463p.
- Azhar, R.M., Ahmad, F. and Seddiqu, M., 2007. Bio efficacy of some botanical extracts for the management of root-knot nematode Meloidogyne incognita in Lycopersicone sculentum. National Journal of Life Science, 4(1): 101-104.
- Caboni, P., Saba, M., Oplos, C., Aissani, N., Maxia, A., Menkissoglu‐Spiroudi, U., Casu, L. and Ntalli, N., 2015. Nematicidal activity of furanocoumarins from parsley against Meloidogyne spp. Pest Management Science, 71(8), 1099-1105.
- Collins, E.J., Bowyer, C., Tsouza, A. and Chopra, M., 2022. Tomatoes: An extensive review of the associated health impacts of tomatoes and factors that can affect their cultivation. Biology, 11(2): 239.
- Damadzadeh, M., 2007. Nematology in agriculture (first edition). Isfahan Andisheh Gostar Publications, 208p.
- Elling, A.A., 2013. Major emerging problems with minor Meloidogyne species. Phytopathology, 103(11): 1092-1102.
- Ghazalbash, N. and Abdollahi, M., 2014. 'Inhibition effect of Zataria multiflora Boiss. and Ferulago angulata (Schlecht.) Boiss. on tomato root-knot nematode (Meloidogyne javanica) in greenhouse condition'. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 29(4): 842-853.
- Ghobadi, N., Rakhshanderoo, F. and Saeedi Zadeh, A., 2018. Study on the control effect of fennel (Foeniculum vulgaris) and stinging nettle leaf (Urtica dioica) extract against root knot nematode in cucumber plant. Applied Entomology and Phytopathology, 85(2): 167-180.
- Heydari, M., Sodaizadeh, H., Shakeri, M. and Hokmi Meybodi, M. H., 2011. Investigating the nematicidal properties of two plants, Karchich and Ferfion, on cucumber root tuber nematode Meloidogyne javanica in laboratory conditions. Summary of articles of the 20th Iranian Herbal Medicine Congress, 26-29 August, Shiraz, 744.
- Huang, X., Zhao, N. and Zhang, K., 2004. Extracellular enzymes serving as virulence factors in nematophagous fungi involved in infection of the host. Research in Microbiology, 155(10): 811-816.
- Hussey, R.S. and Janssen, G.J.W., 2002. Root-knot nematodes: Meloidogyne species. In Plant resistance to parasitic nematodes (Cabi digitallibrary), 43-70.
- Katooli, N., Mahdikhani Moghadam, E. and Maghsodlu, R., 2010. Effect of leaf extracts of sweet wormwood and castor bean in reducing population of root-knot nematode (Meloidogyne incognita) on cucumber. Journal Of Agroecology, 2(4): 587-592.
- Khoyi, T., 2008. Identification of root-knot nematode on Maryam flower in Khuzestan province and its biological control by antagonistic plants. Master thesis. Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran.
- Koshy, P.K., Eapen, S.J. and Rakesh Pandey, R.P., 2005. Nematode parasites of spices, condiments and medicinal plants. In Plant parasitic nematodes in subtropical and tropical agriculture (Cabi digitallibrary), 751-791.
- Linford, M.B., Yap, F. and Oliveira, J.M., 1938. Reduction of soil populations of the root-knot nematode during decomposition of organic matter. Soil Science, 45(2): 127-142.
- Mulugeta, T., Muhinyuza, J.B., Gouws-Meyer, R., Matsaunyane, L., Andreasson, E. and Alexandersson, E., 2020. Botanicals and plant strengtheners for potato and tomato cultivation in Africa. Journal of Integrative Agriculture, 19(2): 406-427.
- Ntalli, N., Monokrousos, N., Rumbos, C., Kontea, D., Zioga, D., Argyropoulou, M.D., Menkissoglu-Spiroudi, U. and Tsiropoulos, N.G., 2018. Greenhouse biofumigation with Melia azedarach controls Meloidogyne spp. and enhances soil biological activity. Journal of Pest Science, 91: 29-40.
- Onifade, A.K., Fatope, M.O., Deadman, M.L. and Al-Kindy, S.M., 2008. Nematicidal activity of Haplophyllum tuberculatum and Plectranthus cylindraceus oils against Meloidogyne javanica. Biochemical Systematics and Ecology, 36(9): 679-683.
- Oka, Y., Nacar, S., Putievsky, E., Ravid, U., Zohara, Y. and Spiegel, Y., 2000. Nematicidal activity of essential oils and their components against the root-knot nematode. Phytopathology, 90: 710-715.
- Panno, S., Davino, S., Caruso, A.G., Bertacca, S., Crnogorac, A., Mandić, A., Noris, E. and Matić, S., 2021. A review of the most common and economically important diseases that undermine the cultivation of tomato crop in the mediterranean basin. Agronomy, 11(11): 2188.
- Park, I.K., Kim, L.S., Choi, I.H., C.S. and Shin, S.C., 2005. Nematicidal activity of plant essential oils and components from garlic (Allium sativum) and cinnamon (Cinnamom umverum) oils against the pine wood nematode (Bursaphelenchus xylophilus). Nematology, 7: 767-774.
- Sadeghi, Z. and Mahdikhani Moghadam, E., 2012. Effects of plant products of clove (Eugenia caryophyllata) for controlling root-knot nematode, Meloidogyne javanica. Applied Entomology and Phytopathology, 80(1): 23-32.
- Sadeghi, Z., Mahdikhani Moghadam, E. and Azizi, M., 2012. Evaluation of plant products to control Melodogyne javanica on tomato. Iranian Journal of Plant Pathology, 48(2): 155-163.
- Sharon, E., Chet, I.K., Leifeld, O. and Spiegel, Y., 2001. Biological control of the root-knot nematode Meloidogyne javanica by Trichoderma harzianum. Biological control, 91: 687-693.
- Sohaili, A., Saidizadeh, A. and Eskandari, A., 2011. Investigating the effect of Brassica plants on Meloidogyne javanica root knot nematodes on tomato. Summary of the papers of the 20th Iran Botanical Congress, 26-29 August, Shiraz University, 670.
- Vahidian, N., Saidizadeh, A. and Eskandari, A., 2011. Control effect of some plants on the activity of root knot nematodes (Meloidogyne javanica) in cucumber rhizosphere under greenhouse conditions. Summary of the papers of the 20th Iran Botanical Congress, 26-29 August, Shiraz University.
- Vats, R., Nandal, S.N. and Dalal, M.R., 1995. Efficacy of different plant extracts for managing root knot nematode, Meloidogyne javanica on tomato. Haryana Agricultural University Journal of Research, 25(3): 113-116.
- Verdejo‐Lucas, S., Sorribas, F.J., Ornat, C. and Galeano, M., 2003. Evaluating Pochonia chlamydosporia in a double‐cropping system of lettuce and tomato in plastic houses infested with Meloidogyne javanica. Plant Pathology, 52(4): 521-528.
- Walia, R.K., Walia, R.K. and Bajaj, H.K., 2003. Textbook on Introductory Plant Namatology. Director, Directorate of Information and Publications of Agriculture, 227pp.
- Wang, K.H., Hooks, C. and Ploeg, A., 2007. Protecting crops from nematode pests: using marigold as an alternative to chemical nematicides. Plant Disease, PD-35, 1-6.
- Zare Bidaki, A., Salari, M. and Shakri, M., 2011. Studying the nematicidal effect of methanol extract of three species of medicinal plants, in order to control root tuber nematode in tomato in laboratory conditions (Meloidogyne javanica). 20th of the Iran Botanical Congress. 26-29 August, Shiraz University.
تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران
دوره 40، شماره 4 - شماره پیاپی 122
دی 1403
صفحه 822-838
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار