همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، ایران

2 زنجان ـ دانشگاه زنجان ـ دانشکده کشاورزی ـ گروه علوم باغبانی ـ کدپستی 38791ـ45371

3 مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

10.22092/ijmapr.2023.362422.3326

چکیده

سابقه و هدف: گلنار فارسی یا انار پُرپَر (Punica granatum L. var. pleniflora) درختچه‌ای زینتی/دارویی و بومی ایران است. عصاره گلنار مانند مورفین باعث کاهش سطح درد در بیماران می‌شود و به‌دلیل حضور تری‌ترپنوئیدها علیه بیماری‌های مختلف مانند سرطان پروستات و سرطان سینه استفاده می‌شود. در طب سنتی برای رفع اسهال، خونروی‌های ساده، ترشحات مخاطی، ترشحات واژینال و در استعمال خارجی، به‌صورت غرغره برای رفع ورم لوزه استفاده می‌شده است. تصلب شریان یکی از فاکتورهای خطرناک در بیماری قلبی-عروقی شمرده می‌شود. گلنار به‌دلیل داشتن ترکیب‌های متعدد آنتی‌اکسیدانی، سبب کاهش تقریباً 70% گرفتگی شریان‌ها می‌شود، ازاین‌رو افزایش رشد و گلدهی گلنار فارسی که منبع طبیعی از آنتی‌اکسیدان‌هاست حائز اهمیت است.
مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی اثر اسیدهای آمینه تریپتوفان، فنیل‌آلانین و متیونین بر خصوصیات مرفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گلنار فارسی، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه زنجان به‌صورت طرح کاملاً تصادفی شامل 10 تیمار در 3 تکرار و 3 گلدان به ازای هر واحد آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا شد. سطوح مختلف تیمارها شامل متیونین0.5، 1، 2 میلی‌مولار، فنیل‌آلانین 0.5، 1، 2 میلی‌مولار، تریپتوفان 0.5، 1، 2 میلی‌مولار طی سه مرتبه محلول‌پاشی برگی به فواصل دو هفته، به همراه شاهد (آب مقطر) اعمال شدند. شرایط استخراج برای آزمون‌های فنول کل، فلاونوئید کل، فعالیت آنتی‌اکسیدانی و فعالیت ضد میکروبی بهینه شد. برای عصاره‌گیری و بهینه‌سازی استخراج با استفاده از نمونه خشک گل از دستگاه اولتراسونیک استفاده شد و برای تعیین حلال، دما و مدت‌زمان مناسب عصاره‌گیری و تعیین نسبت بهینه ماده خشک گیاهی به حلال، آزمایشی طراحی شد و مقایسه بین دو حلال آب و الکل در دماهای 30-50-70 درجه سانتی‌گراد و مقادیر مختلف گیاهی 0.2، 0.35، 0.5 گرم در ده میلی‌لیتر حلال و مدت زمان‌های 5، 15، 25 دقیقه بود که براساس این موارد آزمایش‌های اولیه توسط نرم‌افزار پیشنهاد شد. به‌منظور بررسی فعالیت ضد‌میکروبی عصاره گل ابلق و قرمز رنگ گلنار فارسی، از روش نفوذ چاهکی استفاده شد. در این روش از پلیت‌های حاوی محیط کشت جامد مولر هینتون آگار که به‌طور جداگانه آغشته به سوسپانسیون باکتری‌های اشریشیاکلی و استافیلوکوکوس‌اورئوس با غلظت یک ‌میلیون در میلی‌لیتر بود، استفاده گردید.
نتایج: نتایج نشان داد تیمارها بر صفات مورد بررسی شامل وزن خشک گل‌ها و فلاونوئید در سطح احتمال 5% و تعداد گل، میزان آنتوسیانین، فعالیت آنتی‌اکسیدانی (FRAP) و کلروفیل b در سطح احتمال 1% تأثیر معنی‌داری داشتند. به‌طوری که میزان وزن خشک گل به مقدار97.09% در غلظت 2 میلی‌مولار تریپتوفان نسبت به شاهد افزایش داشت. بیشترین آنتوسیانین، با افزایش
 56.05 و 50 درصدی در غلظت 0.5 میلی‌مولار فنیل‌آلانین نسبت به شاهد مشاهده شد. بیشترین میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی (FRAP)، با افزایش 110 درصدی نسبت به شاهد در غلظت 2 میلی‌مولار تریپتوفان بدست آمد. بیشترین تعداد گل در غلظت 1 میلی‌مولار فنیل‌آلانین و 2 میلی‌مولار متیونین بدست آمد. بیشترین همبستگی مثبت (*0.68=r) بین وزن خشک گل و رشد شاخه بود و بیشترن همبستگی منفی (*0.80=r) بین کلروفیل b و آنتوسیانین مشاهده شد. بین کلروفیل a با فلاونوئید کل، کلروفیل b و رشد شاخه همبستگی مثبت معنی‌داری وجود داشت. همچنین بین تعداد گل با آنتوسیانین و فنول کل رابطه مثبت معنی‌داری مشاهده شد. بهترین نقطه استخراج عصاره مربوط به دمای ºC70، حلال اتانول 70%، زمان 15 دقیقه و نسبت ماده خشک گیاه به حلال 0.2 گرم وزن خشک در 10 میلی‌لیتر حلال بود. همچنین مشاهده شد که در برابر باکتری اشریشیاکلی، گل قرمز و در برابر استافیلوکوکوس اورئوس گل ابلق به‌ترتیب با 17.76 و 17.4 میلی‌متر قطر هاله عدم رشد، بیشترین قدرت مهارگری را داشتند.
نتیجه‌گیری: طبق نتایج علاوه‌بر تأیید فعالیت ضد باکتریایی گلنار و تعیین نقطه بهینه استخراج، مشخص شد که سطوح 5/0 میلی‌مولار اسیدهای آمینه در بیشتر صفات شامل رشد شاخه، وزن خشک گل، فنل کل و آنتوسیانین بهترین نتایج را به همراه داشت که تیمار آنها در مزرعه را نیز توجیه می‌کند. با توجه به اینکه کشاورز برای محلول‌رسانی به محصول خود مقدار بسیار کمی از کود‌های اسید آمینه را در مقایسه با دیگر کودها استفاده می‌کند، از این جهت توجیه اقتصادی مطلوبی نیز دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

- Abd El-Aal, F.S., Shaheen, A.M., Ahmed, A.A. and Mahmoud, A.R., 2010. Effect of foliar application of urea and amino acids mixtures as antioxidants on growth, yield and characteristics of squash. Journal of Agriculture and Biological Scienc, 6(5): 583-588.
- Ahmad, P., Alyemeni, M.N., Ahanger, M.A., Egamberdieva, D., Wijaya, L. and Alam, P., 2018. Salicylic acid (SA) induced alterations in growth, biochemical attributes and antioxidant enzyme activity in faba bean (Vicia faba L.) seedlings under NaCl toxicity. Russian Journal of Plant Physiology, 65: 104-114.‏
- Ahmed, Y.M., Shalaby, E.A. and Shanan, N.T., 2011. The use of organic and inorganic cultures in improving vegetative growth, yield characters and antioxidant activity of roselle plants (Hibiscus sabdariffa L.). African Journal of Biotechnology, 10(11): 1988-1996.
- Ali, K., Khan, S., Khan, N., Khan, W., Rahman, I.U., Ullah, F. and Nisar, M., 2017. Ethnobotanical and ecological study of Punica granatum in Dir district, Khyber Pakhtunkhwa, Pakistan. Regulatory Mechanisms in Biosystems, 4(8): 656-661.
- Arnon, A.N., 1967. Method of extraction of chlorophyll in the plants. Agronomy journal, 23(1): 112-121.
- Asdagh, A. and Pirsa, S., 2020. Bacterial and oxidative control of local butter with smart/active film based on pectin/nanoclay/Carum copticum essential oils/ β-carotene. International Journal of Biological Macromolecules, 165: 156-168.
- Aviram, M., Volkova, N., Coleman, R., Dreher, M., Kesava, M., Ferreira, D. and Rosenblat, M., 2008. Pomegranate phenolics from the peels, arils, and flowers are antiatherogenic: studies in vivo in atherosclerotic apolipoprotein edeficient (E o) mice and in vitro in cultured macrophages and lipoproteins. Journal of Agriculture and Food chemistry, 56(3): 1148-1157.
- Awad, E.M., Abd El-Hameed, A.M. and Shall, Z.S., 2007. Effect of glycine, lysine and nitrogen fertilizer rates on growth, yield and chemical composition of potato. Mansoura University Journal of Agriculture Sciences, 32(10): 8541-8551.
- Balouiri, M., Sadiki, M. and Ibnsouda, S., 2016. Methods for in vitro evaluating antimicrobial activity. Journal of pharmaceutical analysis, 6(2): 71-79.‏
- Baser, K.H.C., 2008. Biological and pharmacological activities of carvacrol and carvacrol bearing essential oils. Journal of Current Pharmaceutical Design, 14: 3106-3119.
- Chakraborthy, G.S., 2008. Analgesic activity of various extracts of Punica granatum L. flowers. International Journal of Green Pharmacy (IJGP), 2(3): 145-146.
- Chang, C.C., Yang, M.H., Wen, H.M. and Chern, J.C., 2002. Estimation of total flavonoid content in propolis by two complementary colorimetric methods. Journal of food and drug analysis, 10(3): 3.
- Edreva, A., 2005. The importance of nonphotosynthetic pigments and cinnamic acid derivatives in photoprotection. Agriculture. Journal of Ecosystems and Environment, 106(1-2): 135-146.
- El-Shabasi, M.S., Mohamed, S.M. and Mahfouz, S.A., 2005. Effect of foliar spray with amino acids on growth, yield and chemical composition of garlic plants. The 6th Arabian Conference for Horticulture, March 20-22, Faculty of Agriculture, Suez Canal University, Ismailia, Egypt.
- El-Din, K.M.G. and El-Wahed, M.S.A.A., 2005. Effect of some amino acids on growth and essential oil content of chamomile plant. International Journal of Agriculture and Biological Scienc, 7: 376-380.
- Faten, S.A., Shaheen, A.M., Ahmad, A.A. and Mahmoud, A.R., 2010. Effect of foliar application of amino acids as antioxidants on growth, yield and characteristics of squash. Journal of Agriculture and Biological Scienc, 6(5): 583-588.
- Garde-Cerdán,T., López, R., Portu, J., González-Arenzana, L., López-Alfaro, I. and Santamaría, P., 2014. Study of the effects of proline, phenylalanine, and urea foliar application to Tempranillo vineyards on grape amino acid content. Comparison with commercial nitrogen fertilisers. Journal of Food chemistry, 163: 136-141.
- Gharib, S.A., El-Mogy, M.M., Gawad, A. and Shalaby, E.A., 2011. Influence of compost, amino and humic acids on the growth, yield and chemical parameters of strawberries. Journal of Medicinal Plants Research, 5(11): 2304-2308.
- Ghasemzadeh, A., Jaafar, H.Z. and Karimi, E., 2012. Involvement of salicylic acid on antioxidant and anticancer properties, anthocyanin production and chalcone synthase activity in ginger (Zingiber officinale R.) varieties. International journal of molecular sciences, 13(11): 14828-14844.
- Hassani Moghadam, E., Shaaban, M. and Sepahvand, A., 2019. Medicinal properties of Pomegranate. Herbal Medicines Journal, 4(3): 127-139.
- Hassoun, A., Carpena, M., Prieto, M.A., Simal-Gandara, J., Özogul, F., Özogul, Y., Çoban, Ö.E., Gudjónsdóttir, M., Barba, F.J., Marti-Quijal, F.J., Jambrak, A.R., Maltar-Strmečki, N., Kljusurić, J.G. and Regenstein, J.M., 2020. Use of Spectroscopic Techniques to Monitor Changes in Food Quality during Application of Natural Preservatives: A Review. Antioxidants, 9(9): 882.
- Hatamian, M., Arab, M. and Roozban, M.R., 2014. Photosynthetic and nonphotosynthetic pigments of two rose cultivars under different light intensities. Journal of Agricultural crop management, 4(16): 259-270.‏
- Jaime, A., Silva, T.D., Rana, T.S., Narzary, D., Verma, N., Meshram, D.T. and Ranade, S.A., 2013. Pomegranate biology and biotechnology: a review. Scientia Horticulturae, 160: 85-107.
- Karima, M., Gamal EL-din, M. and Abdel -Wahed, M.S.A., 2005. Effect of Some Amino Acids on Growth and Essential Oil Content of Chamomile Plant. International Journal of Agriculture and Biological Scienc, 3: 376-380.
- Kiaei E, Mazandarani M, Ghaemi E. 2010. Antibacterial activity of 7 species of medicinal plants on bacteria isolated from UTI patients in Golestan province. Journal of medicinal plants. 2010; 9(34): 74-83.  
- Mervat, Sh.S., Salva, A.O. and Bakry, A.B., 2015. Antioxidant properties, secondary metabolites and yield as affected by application of antioxidants and banana peel extract on Roselle plants. American-Eurasian Journal of Sustainable Agriculture, 9(4): 93-104.
- Mustafa, A., Imran, M., Ashraf, M. and Mahmood, K., 2018. Perspectives of using l-tryptophan for improving productivity of agricultural crops: A review. Pedosphere, 28(1): 16-34.‏
- Nahed, G.A.A., Lobna, S.T. and Soad, M.I., 2009. Some studies on the effect of putrescine, ascorbic acid and thiamine on growth, flowering and some chemical constituents of gladiolus plants at Nubaria. Ozean Journal of Applied Science, 2(2): 169-179.
- Nahed, G., Abdel Aziz, A., Mazher, A.M. and Farahat, M.M. 2010. Response of vegetative growth and chemical constituents of Thuja orientalis L. plant to foliar application of different amino acids at Nubaria. Journal of American Science, 6(3): 295-301.
- Neeraja, G., Reddy, I. and Gautham, B., 2005. Effect of growth promoters on growth and yield of tomato cv. Marutham. Journal of Research ANGRAU, 33(3): 68-70.‏
- Pandjaitan, N., Howard, L.R., Morelock, T. and Gil, M.I., 2005. Antioxidant capacity and phenolic content of spinach as affected by genetics and maturation. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 53(22): 8618-8623.
- Pinton, R., Cesco, S., Santi, S., Agnolon, F. and Varanini, Z., 1999. Water extractable humic substances enhance iron deficiency responses by Fedeficient cucumber plants. Journal of Plant and Soil, 210: 145-157.
- Portu, J., Gonzalez-Arenzana, L., Hermosin-Gutierrez, I., Santamaria, P. and Garde-Cerdan, T., 2015. Phenylalanine and urea foliar applications to grapevine: Effect on wine phenolic content. Journal of Food Chemistry, 180: 55-63.
- Proestos, C., Boziaris, I.S., Nychas, J.E. and Komaitis, M., 2006. Analysis of flavonoids and phenolic acids in Greek aromatic plants: Investigation of their antioxidant capacity and antimicrobial activity. Journal of Food Chemistry, 95: 664-671.
- Reham, M.S., Khattab, M.E., Ahmed, S.S. and Kandil, M.A.M., 2016. Influence of foliar spray with phenylalanine and nickel on growth, yield quality and chemical composition of genoveser basil plant. African Journal of Agricultural Research, 11(16): 1398-1410.
- Rezakhani, A. and Hadi, M.R.H.S., 2017. Effect of manure and foliar application of amino acids on growth characteristics, seed yield and essential oil of coriander (Coriandrum sativum L.). Iranian Journal of Field Crop Science, 48(3): 777-786.‏
- Shehata, S.M., Abdel-Azem, H.S., El-Yazied, A.A. and El-Gizawy, A.M., 2011. Effect of foliar spraying with amino acids and seaweed extract on growth chemical constitutes, yield and its quality of celeriac plant. European Journal of Scientific Research, 58(2): 257-265.
- Singh, R., Singh, S., Kumar, S. and Arora, S., 2007. Evaluation of antioxidant potential of ethyl acetate extract/fractions of Acacia auriculiformis A. Cunn. Journal of Food and chemical toxicology, 45(7): 1216-1223.‏
- Stanković, N., Mihajilov-Krstev, T., Zlatković, B., Stankov-Jovanović, V., Mitić, V., Jović, J. and Bernstein, N., 2016. Antibacterial and antioxidant activity of traditional medicinal plants from the Balkan Peninsula. NJAS-Wageningen Journal of Life Sciences, 78: 21-28.
- Swetie, R., Raesh, Ch. and Arun, S., 2007. Antioxidant potential of mint (Mentha Spicata L.) in radiationprocessed lamb meat. Journal of Food Chemistry, 100(2): 451-458.
- Syed, D.N., Afaq, F and Mukhtar, H., 2007. Pomegranate derived products for cancer chemoprevention. Phytonutrients, 17: 377-385.
- Tasdelen, F.N., Tanriverdi, C.Y., Coban, A.Y., Ozatli, D., Tanyel, E., Durupinar, B. and Tulek, N., 2009. Antimicrobial activity of plant extracts Ankaferd Blood Stopper. Fitoterapia, 80(1): 48-50.
- Teixeira, W.F., Fagan, E.B., Soares, L.H., Soares, J.N., Reichardt, K. and Neto, D.D., 2018. Seed and foliar application of amino acids improve variables of nitrogen metabolism and productivity in soybean crop. Frontiers in Plant Science, 9: 396. ‏
- Tzin, V. and Galili, G., 2010. The biosynthetic pathways for shikimate and aromatic amino acids in Arabidopsis thaliana. The Arabidopsis book/American Society of Plant Biologists, 8p.
- Vučić, V., Grabež, M., Trchounian, A. and Arsić, A., 2019. Composition and potential health benefits of pomegranate: a review. Current pharmaceutical design, 25(16): 1817-1827.‏
- Wagner, G.J., 1979. Content and vacuole/extra vacuole distribution of neutral sugars free amino acid, and anthocyanins in protoplast. Journal of Plant physiology, 64: 88-93.
- Wahba, H.E., Motawe, H.M. and Ibrahim, A.Y., 2015. Growth and chemical composition of Urtica pilulifera L. plant as influenced by foliar application of some amino acids. Journal of Materials Environmental Science, 6(2): 499-506.
- Youssef, A.A., Khattab, M.E. and Omer, E.A., 2004. Effect of spraying of molybdenum and tyrosine on growth, yield and chemical composition of lemon basil plant. Egyptian Pharmaceutical Journal, 3(2): 87-106.
- Zamani, S., Kazemi, M. and Aran M., 2011. Postharvest life of vut rose flowers as effected by salicylic acid and glutamin. World Applied Science Journal, 12(9): 1621-1624.