نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نیلوفر رضایی ¹
• فاطمه سفیدکن ²
• حسنعلی نقدی بادی ³

¹ دانش آموخته دکتری، گروه علوم باغبانی و زراعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² نویسنده مسئول، استاد، موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران، پست الکترونیک:

³ دانشیار، مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج، ایران

چکیده

تولید گیاهان دارویی مانند نعناعیان بطور چشمگیری در جهان در حال افزایش است. یکی از گیاهان مهم این خانواده، مرزه است که اهمیت آن به دلیل ترکیب تیمول و کارواکرول در اسانس آن می باشد.‏ به منظور بررسی تأثیر تراکم ‌کاشت و حاصلخیزی خاک بر صفات فیزیولوژیک و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی گیاه مرزه ‏‎در شرایط دیم، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده با دو فاکتور، کود به عنوان فاکتور اصلی، در سه سطح (شاهد، ‏کود گاوی پوسیده به میزان 30 تن در هکتار و کاه فرآوری شده با سولفات ‌آمونیوم به میزان10 تن در هکتار) و فاکتور ‏فرعی تراکم بوته، در سه سطح 67/2 و 4 و 8 بوته مترمربع، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات همند آبسرد دماوند در سال‌های 97-1396 و 98-1397 انجام ‌شد.‏ نتایج بیانگر تفاوت معنی‌دار تیمارها در صفات اندازه‌گیری شده بود. بیشترین میزان محتوای نسبی آب (67/87 درصد) و کمترین میزان نشت الکترولیت (19/47 درصد) در تیمار کود گاوی به میزان 30 تن در هکتار و در تراکم 67/2 بوته در مترمربع مشاهده شد. با افزایش تراکم، از میزان کلروفیل و محتوای نسبی آب کاسته ‌شد و بر میزان پرولین، نشت یونی و مالون‌دی‌آلدئید افزوده شد. کود‌ دامی و کاه غنی شده با سولفات‌ آمونیوم، باعث افزایش میزان پرولین، کربوهیدرات‌های محلول، کلروفیل و محتوای نسبی آب و کاهش نشت‌ یونی و شاخص مالون‌دی‌آلدئید شد. بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز و پراکسیداز و سوپرکسید‌‌دیسموتاز، در تیمار بدون کود و تراکم 8 بوته در مترمربع، و کمترین میزان آن، درتیمار کود آلی و تراکم 67/2 بوته در مترمربع، در شرایط دیم به‌‌دست‌‌آمد. افزایش فعالیت ایـن آنـزیم‌هـا برای خنثی‌کردن و پـاک‌سـازی گونـه‌هـای فعـال اکـسیژن تولید شده ناشی از تنش کـم‌آبـی، بـه‌عنـوان یـک مکانیـسم مقاومت در گیاهان شناخته شده‌ است. براساس نتایج این پژوهش، می‌توان بیان داشت که مرزه توانایی رشد در شرایط دیم را دارا است و پتانسل لازم جهت افزایش ظرفیت آنتی‌اکسیدانی را در شرایط دیم دارد.

کلیدواژه‌ها

• "؛ سوپرکسید‌دیسموتاز"؛
• "؛ پرولین"؛ کلروفیل"؛
• "؛ کود گاوی"

موضوعات

• زراعت و باغبانی