همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای زراعت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

2 دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

3 دانشیار، گروه آب و خاک، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.35.1017.98.6.1578.41

به‌منظور بررسی تأثیر نانو اکسید آهن و انواع مختلفی از کودهای زیستی بر عملکرد کمّی و کیفی سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1396 در مزرعه دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل محلول‌پاشی نانو اکسید آهن در سه سطح 0، 5/1 و 3 گرم در لیتر آب به‌عنوان فاکتور اول و پنج سطح کود زیستی شامل عدم مصرف کود زیستی (شاهد)، G. intraradices، G. mosseae، آزوسپریلیوم و ازتوباکتر به‌عنوان فاکتور دوم لحاظ شدند. نتایج این آزمایش نشان داد که کاربرد تیمارهای قارچی و باکتریایی منجر به افزایش معنی‌دار عملکرد دانه، اجزای عملکرد و همچنین غلظت عناصر نیتروژن و آهن دانه شد و در افزایش میزان اسانس، میزان تیموکینون اسانس و روغن دانه نیز تأثیر به‌سزایی داشتند که مؤثرترین آن قارچ G. intraradices بود که توانست تمامی صفات اندازه‌گیری شده را به‌طور قابل توجهی بهبود ببخشد. محلول‌پاشی نانو اکسید آهن تنها بر میزان اسانس، عملکرد بیولوژیک، محتوای آهن و نیتروژن دانه تأثیر مثبت و معنی‌دار داشت. به‌طوری که بیشترین میزان آهن و نیتروژن دانه با مصرف 3 گرم نانو اکسید آهن در یک لیتر آب حاصل شد. این در حالیست که میزان اسانس، درصد تیموکینون اسانس، میزان روغن و همچنین عملکرد بیولوژیک در دو غلظت مصرفی تفاوت معنی‌داری با هم نداشتند. بنابراین به نظر می‌رسد که کاربرد غلظت کمتر نانو اکسید آهن (1.5 گرم در یک لیتر آب) با صرفه‌جویی در مصرف کود بدون کاهش معنی‌دار در صفات کیفی اندازه‌گیری شده به همراه قارچ G. intraradices می‌تواند سبب بهبود عملکرد کمّی و کیفی در گیاه دارویی سیاهدانه شود.

کلیدواژه‌ها

- Baghaie, N. and Maleki Farahani, S., 2014. Comparison of nano and micro chelated iron fertilizers on quantitative yield and assimilates allocation of saffron (Crocus sativus L.). Journal of Saffron Research, 1(2): 156-169.
- Bayati, F., Aynehband, A. and Fateh, E., 2014. Effect of different rates and application times of nano-iron on yield and yield components of canola (Brassica napus L.). Iranian Journal of Agricultural Research, 12(4): 805-812.
- Clevenger, J.F., 1928. Apparatus for determination of essential oil. Journal of the American Pharmacists Association, 17: 346-349.
- Copetta, A., Lingua, G. and Berta, G., 2006. Effects of three AM fungi on growth, distribution of glandular hairs, and essential oil production in Ocimum basilicum L. var. Genovese. Mycorrhiza, 16: 485-494.
- Darzi, M., Ghalavand, A. and Rejali, F., 2009. The effects of biofertilizeres application on N, P, K assimilation and seed yield in fennel (Foeniculum vulgare Mill.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 25(1): 1-19.
- Dubey, V.S., Bhalla, R. and Lithra, R., 2003. Sucrose mobilization in relation to essential oil biogenesis during palmarosa (Cymbopogon martini Roxb. Wats. var. motia) inflorescence development. Boisciences, 28(4): 479-487.
- El-Fouly, M.M., Mobarak, Z.M. and Salama, Z.A., 2011. Micronutrients (Fe, Mn, Zn) foliar spray for increasing salinity tolerance in wheat Triticum aestivum L. African Journal of Plant Science, 5: 314-322.
- Grant, C.A., Petersond, G.A. and Capbell, C.A., 2002. Nutrient consideration for diversified cropping systems in the northern great plains. Agronomy Journal, 94: 186-198.
- Khoramdel, S., Koocheki, A., Nassiri Mahallati, M. and Ghorbani, R., 2010. Inoculation effects with biofertilizers on the yield and yield components in black cumin (Nigella sativa L.). Iranian Journal of Field Crops Research, 8(5): 758-766.
- Kokalis-Buerelle, N., Kloepper, J.W. and Reddy, M.S., 2006. Plant growth-promoting rhizobacteria as transplant amendments and their affects on indigenous rhizosphere microorganisms. Journal of Applied Soil Ecology, 31: 91-100.
- Koocheki, A., J Shabahang, J., Khorramdel, S. and Najafi, M., 2015. Effects of mycorrhiza inoculation and different irrigation levels on yield, yield components and essential oil contents of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) and ajwain (Trachyspermum ammi L.). Agroecology, 7(1): 20-37.
- Loomis, W.D. and Corteau, R., 1990. Essential oil biosynthesis. Recent Advances in Phytochemistry, 6: 147-185.
- Mahmoudzadeh, M., Rasouli Sadaghiani, M. and Asgari Lajayer, H., 2016. Effect of plant growth promoting rhizobacteria and arbuscular mycorrhizal fungi on growth characteristics and concentration of macronutrients in peppermint (Mentha pipperita L.) under greenhouse conditions. Journal of Science and Technology of Greenhouse Culture, 6(24): 155-167.
- Moghadam, E., Mahmoodi Sourestani, M., Farrokhian Firozi, A., Ramazani Z. and Eskandari, F., 2015. The effect of foliar application of iron chelate type on morphological traits and essential oil content of holy basil. Journal of Crop Improment, 17(3): 595-606.
- Nickavar, B., Mojab, F., Javidnia, K. and Roodgar Amoli, M.A., 2003. Chemical composition of the fixed and volatile oils of Nigella sativa L. from Iran. Naturforsch, 58: 629-631.
- Peyvandi, M., Parande, H. and Mirza, M., 2011. The comparison of iron Nano chelates effect on growth parameters and antioxidant enzymes activity of Ocimum basilicum. New Cellular and Molecular Biotechnology Journal, 1(4): 19-31.
- Salehi Surmaghi, M.H., 2008. Herbal Medicine and Herbal Therapy. Donyay Taghziah press, Tehran Iran, 434p.
- Salehi, A., Ghalavand, A., Sefidkon, F. and Asgharzade, A., 2011. The effect of zeolite, PGPR and vermicompost application on N, P, K concentration, essential oil content and yield in organic cultivation of German Chamomile (Matricaria chamomilla L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 27(2): 188-201.
- Samsami, N., Nakhzari Moghaddam, A., Rahemi Karizaki, A. and Gholinezhad, E., 2019. Effect of mycorrhizal fungi and rhizobium bacterial on qualitative and quantitative traits of soybean in response to drought stress. Journal of Agricultural Crops Production, 21(1): 13-26.
 - Shadi, M.A., Ibrahim, I. and Afify, A.H., 1984. Mobilization of elements and their effects on certain plant growth characteristics as influenced by some silicate bacteria. Egyptian Journal of Botany, 27(1-7): 17-30.
- Singh, S. and Sinha, S., 2005. Accumulation of metals and its effects in (Brassica juncea L.) Czern.
(cv. Rohini) grown on various amendments of tannery waste. Ecotoxicology and Environmental Safety, 62: 118-127.
- Wahing, I.W., Van, V.J.G., Houba, J. and Vanderlee, J., 1989. Soil and Plant Analysis, A Series of Syllabi. Part 7, Plant Analysis Procedure. Wageningen Agriculture University.
- Yehuda, Z., Shenker, M., Romheld, V., Hadar, Y. and Chen, Y., 1996. The role of ligand exchange in the uptake of iron from microbial siderophores by gramineous plants. Plant Physiology, 112: 1273-128.