همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه علوم خاک، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 استادیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

3 استاد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.35.158.93.1.1576.1610

تنش خشکی منجر به کاهش رشد و تغییر شاخص‌های بیوشیمیایی گیاهان می‌شود. به‌منظور بررسی تأثیر تلقیح با قارچ میکوریز و سلنیم بر کاهش اثرهای مخرب تنش خشکی، این آزمایش به‌صورت اسپلیت پلات-فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در شرایط گلخانه‌ای بر روی گیاه بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) اجرا شد. فاکتور اصلی شامل سه سطح خشکی براساس حداکثر تخلیه مجاز (Maximum Allowable Depletion) (بدون تنش، 0.75 حداکثر تخلیه مجاز و 5/0حداکثر تخلیه مجاز) و فاکتورهای فرعی شامل سلنیم در سه سطح (صفر، 100 میکروگرم به ازای هر بوته و 200 میکروگرم به ازای هر بوته) و تلقیح با قارچ میکوریزای (Glumus verciforme) در دو سطح (بدون قارچ، دارای قارچ) بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش ارتفاع بوته، وزن خشک گیاه و سطح برگ شد؛ به‌طوری که کمترین و بیشترین میزان این صفات، به‌ترتیب در تلقیح با قارچ در 0.75 حداکثر تخلیه مجاز و در شرایط بدون تنش خشکی حاصل شد. در شرایط بدون تنش، ارتفاع بوته، وزن خشک گیاه و سطح برگ حاصل از تلقیح با قارچ و سلنیم به‌طور معنی‌داری بیشتر از شاهد بود. در تمام سطوح تنش خشکی، میانگین فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز در گیاهان تلقیح شده با قارچ همراه با سلنیم به‌طور معنی‌داری بیشتر از شاهد بود. کمترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز (25.06) و کمترین میزان پراکسیداز (14.81) در تیمار شاهد بدون قارچ و سلینیم در شرایط تنش 0.75 حداکثر تخلیه مجاز بدست آمد و بیشترین میزان فعالیت آنزیم کاتالاز (53.62) در تیمار 200 میکروگرم سلنیم و تلقیح با قارچ در شرایط بدون تنش و بیشترین میزان فعالیت پراکسیداز (31.59) در شرایط تنش 0.5 حداکثر تخلیه مجاز و تلقیح با قارچ و استفاده از 200 میکروگرم سلنیم بود. همچنین تلقیح با قارچ همراه با کاربرد سلنیم موجب افزایش میزان پرولین در حدود 1 تا 1.5 برابر و مالون دی‌آلدئید در حدود 1.3 تا 1.5 برابر نسبت به شاهد در شرایط تنش خشکی شده است. نتایج نشان داد که حضور میکوریزا و عنصر سلنیم در شرایط تنش خشکی تأثیر مثبتی بر رشد و خصوصیات بیوشیمیایی موردمطالعه داشت.

کلیدواژه‌ها

- Aliasgharzad, N., Neyshabouri, M.R. and Salimi, G., 2006. Effects of arbuscular mycorrhizal fungi and Bradyrhizobium japonicum on drought stress of soybean. Biologia, 61(19): 324-328.
- Andalibi, B. and Nouri, F., 2014. Effect of cycocel on photosynthetic activity and essential oil of fennel (Foeniculum vulgare Mill.) under drought stress. Iranian Journal of Plant Biology, 22: 91-104.
- Ansari, O. and Sharif-Zadeh, F., 2013. Osmo and hydro priming improvement germination characteristics and enzyme activity of Mountain Rye (Secale montanum) seeds under drought stress. Journal of Stress Physiology and Biochemistry, 8(4): 253-261.
- Bates, L.S., 1973. Rapid determination of free proline for water stress studies. Plant Soil, 39: 205-207.
- Basu, M. and Srivastava, N.K., 1998. Root endophytes in medicinal plants: their population and effect. 7th International Congress of Plant Pathology, Edinburgh, Scotland, 9-16 August: 19.
- Bradford, M.M., 1976. A rapid and sensitive method for the quantitation of microgram quantities of protein utilizing the principle of protein-dye binding. Analytical Biochemistry, 72(1-2): 248-254.
- Borna, F., Omidbaigi, R. and Sefidkon, F., 2007. The effect of sowing dates on growth, yield and essential oil content of Dracocephalum moldavica L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 23(3): 307-314.
- Cunhua, S., Joui-jie, S., Dan, W., Wei, B.L. and Dong, S., 2011. Effects on physiological and biochemical characteristic of medicinal plant pigweed by drought stress. Journal of Medicinal Plants Research, 5(17): 4041-4048.
- Davoodifar, M., Habibi, D., Davoodifar, F.A., 2012. Effects of salinity stress on membrane stability, chlorophyll Content and yield components of wheat inoculated with plant growth promoting bacteria and humic acid. Journal of Agronomy and Plant Breeding, 5(2): 61-72.
- Diepenbrock, W., 2000. Yield analysis of winter oilseed rape (Brassica napus L.): A review. Field Crops Research, 67: 35-49.
- Eskandari Zanjani, K., Shirani Rad, A.H., Naeimi, M., Moradi, A. and Taherkhani, T., 2011. Effect of zeolite application and selenium spraying at drought stress conditions on undr in different moisture regimes. Crop Production in Enviromental Stress, 3(1): 71-85.
- Fadaee, E., Parvizi, Y., Gerdakane, M. and Khan-ahmadi, M., 2018. The effects of mycorhiza (Glomus mosseae and Glomus intraradiceae) and phosphorus on growth and phytochemical traits of Dracocephalum moldavica L. under drought stress. Journal of Medicinal Plants, 17(66): 100-112.
- Fayez, K.A. and Bazaid, S.A., 2014. Improving drought and salinity tolerance in barley by application of salicylic acid and potassium nitrate. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 13(1): 45-55.
- Filek, M., Keskinen, R., Hartikainen, H., Szarejko, I., Janiak, A., Miszalski, Z. and Golda, A., 2008. The protective role of selenium in rape seedlings subjected to cadmium stress. Journal of Plant Physiology, 165(8): 833-844.
- Ghorbanli, M., Adib hashemi, N. and Peyvandi, M., 2010. Study of salinity and ascorbic acid on some physiological responses of Nigella sativa L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 26(3): 370-388.
- Gomes, F.P., Oliva, M.A., Mielke, M.S., Almeida, A.A.F. and Aquino, L.A., 2010. Osmotic adjustment, proline accumulation and cell membrane stability in leaves of Cocos nucifera submitted to drought stress. Scientia Horticulturae, 126(3):
379-384.
- Gupta, M.L., Prasad, A., Ram, M. and Kumar, S., 2002. Effect of the vesicular-arbuscular mycorrhizal (VAM) fungus Glomus fasciculatum on the essential oil yield related characters and nutrient acquisition in the crops of different cultivars of menthol mint (Mentha arvensis) under field conditions. Bioresource Technology, 81(1): 77-79.
- Habibi, G., 2013. Effect of drought stress and selenium spraying on photosynthesis and antioxidant activity of spring barley. Acta Agriculturae Slovenica, 101(1): 31-39.
- Hasanuzzaman, M., Nahar, K. and Fujita, M., 2014. Silicon and selenium: two vital trace elements that confer abiotic stress tolerance to plants. In Emerging Technologies and Management of Crop Stress Tolerance, 1: 377-422.
- Hussein, M.S., El-Sherbeny, S.E., Khalil, M.Y., Naguib, N.Y. and Aly, S.M., 2006. Growth characters and chemical constituents of Dracocephalum moldavica L. plants in relation to compost fertilizer and planting distance. Scientia Horticulturae, 108(3): 322-331.
- Johari-Pireivatlou, M., 2010. Effect of soil water stress on yield and proline content of four wheat lines. African Journal of Biotechnology, 9(1): 036-040.
- Kapoor, N., Arya, A., Siddiqui, M.A., Amir, A. and Kumar, H., 2010. Seed deterioration in chickpea (Cicer arietinum L.) under accelerated ageing. Asian Journal of Plant Sciences, 9(3): 158-162.
- Kara, M. and Mishra, D., 1976. Catalase, peroxidase and polyphenol oxidase activities rice leaf senescence. Plant Physiology, 57(2): 315-319.
- Kuznetsov, V.V., Kholodova, V.P., Kuznetsov, V.V. and Yagodin, B.A., 2003, May. Selenium regulates the water status of plants exposed to drought. Doklady Biological Sciences, 390(1): 266-268.
- Lyons, G.H., Genc, Y., Soole, K., Stangoulis, J.C.R., Liu, F. and Graham, R.D., 2009. Selenium increases seed production in Brassica. Plant and Soil, 318(1-2): 73-80.
- Mousavi, S., Seghatoleslami, M., Ansarinia, E. and Javadi, H., 2012. The effect of water deficit stress and nitrogen fertilizer on yield and water use effeciency of Calendula officinalis L. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 28(3): 493-508.
- Narimani, R., Moghaddam, M., Ghasemi Pirbalouti,  A. and Nemati, S.H., 2018. Effect of humic acid and ascorbate on growth and biochemical traits of Moldavian balm (Dracocephalum moldavica L.) under salinity stress. Plant Process and Function, 7(23): 297-313.
- Nowak, J., Kaklewski, K. and Ligocki, M., 2004. Influence of selenium on oxidoreductive enzymes activity in soil and in plants. Soil Biology and Biochemistry, 36(10): 1553-1558.
- Omidbaigi, R., 2005. Production and Processing of Medicinal Plants (Vol. 1). Astan Quds Razavi Publications, 348p.
- Pirzad, A., Fayyaz, M.A., Razban, M. and Raei, Y., 2012. The evaluation of dried flower and essential oil yield and harvest index of Matricaria chamomilla L. under varying irrigation regimes and amounts of super absorbent polymer (A200). Journal of Agricultural Science, 22(3): 85-99.
- Porcel, R. and Ruiz-Lozano, J.M., 2004. Arbuscular mycorrhizal influence on leaf water potential, solute accumulation, and oxidative stress in soybean plants subjected to drought stress. Journal of Experimental Botany, 55(403): 1743-1750.
- Shao, H.B., Chu, L.Y., Jaleel, C.A. and Zhao, C.X., 2008. Water-deficit stress-induced anatomical changes in higher plants. Comptes Rendus Biologies, 331(3): 215-225.
- Sharma, P. and Dubey, R.S., 2005. Drought induces oxidative stress and enhances the activities of antioxidant enzymes in growing rice seedlings. Plant Growth Regulation, 46(3): 209-221.
- Timothy, P., 2001. Glutation-related enzymes and selenium status: implications for oxidative stress. Biochemical Pharmacology, 62: 273-281.
- Valentovic, P., Luxova, M., Kolarovic, L. and Gasparikova, O., 2006. Effect of osmotic stress on compatible solutes content, membrane stability and water relations in two maize cultivars. Plant Soil and Environment, 52(4): 186-191.
- Wang, X., Vignjevic, M., Jiang, D., Jacobsen, S. and Wollenweber, B., 2014. Improved tolerance to drought stress after anthesis due to priming before anthesis in wheat (Triticum aestivum L. var. vinjett). Journal of experimental botany, 65(22): 6441-6456.
- Yousefzadeh, S. and Sefidkon, F., 2016. Investigation of quantitative and qualitative traits of dragonhead (Dracocephalum moldavica L.) in several habitats of East and West Azerbaijan provinces. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 32(4): 728-741.
- Zhu, Z., Liang, Z., Han, R. and Wang, X., 2009. Impact of fertilization on drought response in the medicinal herb Bupleurum chinense DC. growth and saikosaponin production. Industrial Crops and Products, 29(2-3): 629-633.