همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 استادیار، مرکز پژوهشی گیاهان دارویی و زینتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

شناسه دیجیتال (DOR):
98.1000/1735-0905.1398.35.98.93.1.1576.1606
تأثیر بارز گیاهان دارویی در پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف، گرایش روزافزون جوامع انسانی را به سوی آنها سوق داده است. انار شیطان (Tecomella undulate (Roxb.) seem.) از تیره پیچ‌اناری (Bignoniaceae) علاوه‌بر کاربردهای متعدد زینتی، صنعتی و آگروفارستری، به‌دلیل برخورداری از مواد مؤثره کارآمدی همانند لاپاکول که تأثیر اثبات شده‌ای در درمان بیماری‌های مهم شامل سرطان، ایدز، مالاریا و غیره دارد، از گونه‌های ارزشمند دارویی مناطق خشک محسوب می‌شود. در این تحقیق ابتدا رویشگاه‌های انار شیطان در استان شناسایی و بعد خصوصیات اقلیمی، خاک‌شناسی، فنولوژی، گونه‌های همراه و برخی ویژگی‌های مورفولوژیک گیاه تعیین شد. ارزیابی‌ها نشان داد این گیاه دارای 6 رویشگاه کوچک و کم‌جمعیت از دو مورفوتیپ زرد و نارنجی در منطقه بلوچستان می‌باشد که از نظر ارتفاع در دامنه 830-480 متر از سطح دریا، اغلب در مسیر آبراهه‌ها و حاشیه رودخانه‌های فصلی در جهات مختلف و عمدتاً کم‌شیب واقع شده‌اند. شرایط اقلیمی حاکم بر رویشگاه‌ها از نوع بیابانی گرم و بافت خاک آنها سبک تا متوسط با واکنش قلیایی می‌باشد. علاوه‌بر تفاوت‌های فنولوژیک، اختلاف معنی‌داری بین رویشگاه‌ها از نظر صفات مورفولوژیک و شاخص‌های رشدی مشاهده شد که می‌تواند ناشی از عوامل ژنتیکی، محیطی و یا هر دو باشد. نتایج این پژوهش با توجه به کاهش جمعیت روزافزون گیاه تحت تأثیر عوامل مختلف مخصوصاً خشکسالی‌های ممتد ناشی از تغییر اقلیم، نشان‌دهنده آن است که انار شیطان در این استان در آستانه انقراض محلی قرار دارد و لزوم اتخاذ تدابیر فوری در راستای حفاظت، احیاء و اهلی‌سازی آن کاملاً محرز است.

کلیدواژه‌ها

- Ahmed, S.I., Chaudhuri, K.K., Sharma, M. and Kumar, S., 2004. New insect pest records of Kherjri and Rohida from Rajasthan and their possible management strategies. The Indian Forester, 130(12): 1361-1374.
- Bhau, B.S., Negi, M.S., Jindal, S.K., Simgh, M. and Lakshmikumaran, M., 2007. Assessing genetic diversity of Tecomella undulata- an endangered tree species using amplified fragment length polymorphism based molecular markers. Current Science, 93(1): 67-72.
- Esmaeelnejad, M., Saligheh, M. and Barimani, F., 2008. Climatic classification of Sistan and Balouchestan province. Geography and Development Iranian Journal, 12: 101-116.
- Heslop-Harrison, Y. and Shirvanna, K.R., 1977. The receptive surface of the angiosperm stigma. Annals of Botany, 41(176): 1233-1258.
- Hussain, S.S., Ahmed, M., Siddiqui, M.F. and Wahab, M., 2010. Threatened and endangered native plants of Karachi. International Journal of Biology and Biotechnology, 7(3): 259-266.
- Jain, S.K. and Rao, R.R., 1983. An assessment of threatened plants India. Botanical Survey of India, Howrah, India, 334p.
- Jindal, S.K., Solanki, K.R. and Kackar, N.L., 1985. Phenology and breeding systems of Rohida (Tecomella undulata). Indian Journal of Forestry, 8(4): 317-320.
- Kadereit, J.W., 2004. Flowering plants, Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae) series: The families and genera of vascular plants. V.7., Springer press, Berlin, Germany, 567p.
- Kalia, R.K., Rai, M.K., Sharma, R. and Bhatt, R.K., 2014. Understanding Tecomella undulata: an endangered pharmaceutically important timber species of hot arid regions. Genetic Resources and Crop Evolution, 61(7): 1397-1421.
- Kar, A., Garg, B.K., Singh, M.P. and Kathju, S., 2009. Trends in arid zone research in India. Central Arid Zone Research Institute, Jodhpur, 481p.
- Khan, T.I., Dular, A.K. and Solomon, D.M., 2003. Biodiversity conservation in the Thar Desert with emphasis on endemic and medicinal plants. Environmentalist, 23(2): 137-144.
- Khan, T.I., 1998. Biodiversity: Concepts and Need of Conservation. Pointer publishers, Jaipur, India, 584p.
- Mahmoodi, A., Soheili, I. and Farokhnejad, I., 2013. Ecological characteristics of Tecomella undulata, case study (Darab). Journal of Biodiversity and Ecological Sciences, 3(1): 41-47.
- Rezanejad, F., 2015. Flowering biology in Tecomella undulata (Roxb.) seem. (Bignoniaceae). Journal of Plant Researches (Iranian Journal of Biology), 27(4): 647-660.
- Rokde, S.N., 2001. Grazing behavior of Marwari goats in marwar tract of semi-arid Rajasthan. Indian Journal of Small Rumin, 7: 72-74.
- Rowshan, S., Mosleh Arani, A., Azimzadeh, H.R. and Emtahani, H., 2010. Simulation of wind speed using morphological characteristics of Tecomella undulata in Busher and Hormozgun provinces. Proceedings of 2nd National Conference on Wind Erosion and Dust Storms, Iran, 16-17 february: 132-137.
- Sabeti, H., 1994. Forests, Trees and Shrubs of Iran. Yazd University Press, 871p.
- Sharma, M. and Ahmed, S.I., 2006. Influence of temperature and relative humidity on the survival and longevity of larvae and adult weevils of Patialus tecomella Pajni, Kumar and Rose (Coloeoptera: Curculionidae). The Indian Forester, 132(8): 1029-1040.
- Singh, A.K., 2010. Probable agricultural biodiversity heritage sites in India: VII. the arid western region. Asian Agri-History, 14: 337-359.
- Singh, A.K., 2004. Endangered economic species of Indian desert. Genetic Resources and Crop Evolution, 51: 371-380.
- Tewari, V.P., 2007. Comparing the model forms estimating generalised diameter-height relationships in Tecomella undulata plantations in hot arid region of India. The Journal of Forestry Research, 18: 255-260.
- Tripathi, J.P.M. and Jaimini, S.N., 2002. Floral and reproductive biology of Rohida (Tecomella undulata). Indian Journal of Forestry, 25: 341-343.