نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
استادیار گروه فیزیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه شاهد
چکیده
گیاه تاتوره در کتابهای پزشکی کهن ایران و در سالهای اخیرا توسط محققان امروزی گونه‌های خاصی از این گیاه به عنوان گیاه ضد درد معرفی شده است. مشخص شده است که قسمتهای مختلف این گیاه بخصوص بذر آن حاوی آلکالوئیدهای مختلف می‌باشد. با توجه به تداخل سیستم اوپیوئیدی با مواد مختلف و از جمله مهمترین آنها آلکالوئیدها یا مواد قلیایی و نقش واضح سیستم اوپیایی در کنترل درد، تحقیق حاضر به مطالعه اثر عصاره الکلی بذر گیاه تاتوره به عنوان غنی‌ترین جزء این گیاه در تسکین دردهای حاد و مزمن پرداخته است. برای ایجاد دردهای حاد و مزمن یا التهابی از آزمونهای صفحه داغ و تزریق فرمالین استفاده شد. برای بررسی اثر بذر گیاه، پس از عصاره‌گیری از بذر گیاه، عصاره از طریق داخل صفاقی تزریق و بدنبال آن آزمونهای درد صورت می‌گرفت. با اعمال میزان های متفاوت عصاره در دو نوع آزمون فوق میزان های موثر (ED50 ) 50 و 25 میلی‌گرم به ازای هر کیلو گرم به ترتیب در آزمون فرمالین و صفحه داغ بدست آمد. میزان های موثر این گیاه در دو نوع آزمون در گروه تحت درمان با عصاره حدود 20 دقیقه قبل از آزمون درد تزریق و آزمون درد انجام می‌پذیرفت. میزان درد موشهای عصاره گرفته با میزان درد موشهای کنترل (بدون دریافت عصاره) با کمک آزمون Student t-test تحلیل و با 05/0P< معنی‌دار بودن تفاوت درد در دو گروه در نظر گرفته شد. نتیجه آزمون آماری داده‌های مطالعه ما نشان داد که میزان درد حاد و مزمن حاصل از آزمون فرمالین و همچنین درد مرحله یک حاصل از آزمون صفحه داغ به میزان قابل توجهی توسط عصاره الکلی گیاه تاتوره کاهش می‌یابد. علاوه بر این با اعمال میزان های افزایشی تاتوره از mg/kg4000- 500 به شکل داخل صفاقی میزان مرگ و میر موشها بررسی شد، که نتیجه آن میزان کشنده متوسط (LD50) حدود mg/kg 2500 بدست آمد.
به طور کلی نتایج آزمایش های ما با عصاره الکلی گیاه تاتوره نشان داد که درد حاد و مزمن حاصل از آزمونهای فرمالین و صفحه داغ توسط عصاره الکلی این گیاه به شکل معنی‌داری کاهش پیدا می‌کند. همچنین با توجه به فاصله زیاد بین میزان موثر و میزان کشنده، شاید بتوان بذر گیاه تاتوره را به عنوان ماده ضد درد معرفی کرد.
کلیدواژه‌ها
)