نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین باقری ¹
• سید مهدی ادنانی ¹
• حسین بشری ²

¹ اعضای هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم

² دانشجوی دکترای مرتعداری دانشگاه تهران

چکیده

در این تحقیق، ابتدا فهرست فلورستیک استان تهیه و با توجه به مطالعات کتابخانه ای و همکاری افراد متخصص، اقدام به شناسایی گونه های معطر استان گردید. بعد با مراجعه به عرصه های طبیعی، مناطق پراکنش و خصوصیات اکولوژیک هر یک از گونه ها از جمله تعیین فراوانی و تراکم آنها جهت معرفی بهترین رویشگاهها، تیپ گیاهی، گیاهان غالب همراه و بررسی عوامل اکولوژیک تاثیر گذار شامل وضعیت خاک، شیب، جهت، ارتفاع، وضعیت زمین‏شناسی، میزان بارندگی و اکسترمهای دمایی با استفاده از نقشه‏های موجود و اندازه‏گیری های صحرایی و آزمایشگاهی تعیین گردید.  نتایج نشان داد که از بین حدود 230 گونه دارویی استان تعداد 39 گونه آن جزء گونه‏های اسانس‏دار طبقه‏بندی می‏شوند. از این تعداد 28 گونه در مراتع نیمه استپی و4 گونه در مراتع استپی استان می‏باشند. همچنین تعداد 7 گونه به طور مشترک در هر دو منطقه مذکور یافت می‏شوند. در این بین خانواده نعناعیان با 22 گونه، کاسنی با 12 گونه، چتریان با 3 گونه و  ارمک و شاه پسند با یک گونه جزو تیره های گیاهی اسانس‏دار بودند. از میان جنس‏های مهم نیز می‏توان به جنس‏های Artemisia (با 5 گونه)، Salvia  (با 4 گونه)،    Stachys  و Nepeta (با 3 گونه)، Marrubium, Tanacetum ,Ziziphora, Scutellaria و Achillea  (هر کدام با 2 گونه) اشاره کرد.
طیف زیستی گیاهان اسانس دار نیز نشان می‏دهد که 46 درصد از این گیاهان همی کریپتوفیت، 36 درصد کامفیت، 13 درصد تروفیت و 2.5 درصد ژئوفیت و فانروفیت می‏باشند. از لحاظ موسم گلدهی، گونه‏های خانواده نعناع زودتر و تیره کاسنی دیرتر به گل می‏نشینند. گونه  Echinophora platylobaبا گلدهی در اواخر تابستان و گونه‏های درمنه دشتی و کوهی در اوائل پاییز دیرترین موسم گلدهی را در میان گیاهان اسانس‏دار استان دارا می‏باشند.

کلیدواژه‌ها

• ‌گیاهان اسانس دار
• جمع آوری و شناسایی
• شرایط اکولوژیک
• قم