همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

2 دانشیار، گروه بیولوژی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

3 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران

4 استاد، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

5 دانشیار، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گل‌محمدی (Rosa damascena Mill.) یک گونه مهم دارویی و صنعتی است. برای رسیدن به تولید اسانس بیشتر و با کیفیت بهتر، شناسایی اکسشن‌های برتر این گیاه و روابط ژنتیکی آنها اهمیت زیادی دارد. برای بررسی دقیق روابط بین ژنوتیپ‌های مختلف این گونه و تنوع در ترکیب‌های شیمیایی اسانس، استفاده از آنالیزهای آماری چند متغیره می‌تواند مفید باشد. در این مطالعه 25 اکسشن مختلف گل‌محمدی از استان کرمانشاه و سایر نواحی ایران جمع‌آوری و در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی کشت شدند. با روش تقطیر با آب از گلبرگ‌های آنها اسانس استخراج شد و با استفاده از گازکروماتوگرافی و کروماتوگرافی گازی همراه با طیف‌سنج جرمی، ترکیب‌های شیمیایی اسانس شناسایی و مقدار (درصد) هر ترکیب اندازه‌گیری شد. ترکیب‌های شیمیایی اسانس با استفاده از تجزیه خوشه‌ای (کمّی و کیفی) و تجزیه تابع تشخیص به شکل کیفی و با استفاده از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و تجزیه همبستگی به شکل کمّی، ارزیابی شدند. با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای، اکسشن‌ها در 4 گروه مجزا قرار گرفتند. تجزیه تابع تشخیص، نتایج تجزیه خوشه‌ای را تأیید کرد. نتایج تجزیه به مؤلفه‌ها نیز اکسشن‌ها را در 4 گروه قرار داد و نشان داد که 4 روند متفاوت برای ترکیب‌های شیمیایی اسانس در بین اکسشن‌ها وجود داشت. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که 2 ترکیب مهم اسانس گل‌محمدی، ژرانیول و سیترونلول که از ترکیب‌های مهم عامل افزایش کیفیت اسانس گل‌محمدی بودند، با یکدیگر و با ترکیب‌های سیترونلیل استات و ژرانیال ارتباط مثبت معنی‌دار داشتند.

کلیدواژه‌ها

- Adams, R.P., 1995. Identification of Essential oils Components by Gas Chromatography-Mass Spectrometry. Allured Pub Crop, Carol Stream, Illinois, USA, 346p.
- Babu, K.G.D., Singh, B., Joshi, V.P. and Singh, V., 2002. Essential oil composition of Damask rose (Rosa damascena Mill.) distilled under different pressures and temperatures. Flavor and Fragrance Journal, 17(2): 136-140.
- Baser, K.H.C., 1992. Turkish rose oil. Perfume Flavor, 17(3): 45-52.
- Davies, N.W., 1990. Gas chromatographic retention index of monoterpenes and sesquiterpenes on methyl silicon and carbowax 20M phases. Journal of Chromatography A, 503(1): 1-24.
- Jafari, A.A.F., 2003. Investigation of variation and determination of genetic distance among 20 genotypes of annual ryegrass (Lolium multiflorum) using multivariate statistical methods. Pajouhesh & Sazandegi (In Natural Recources), 64: 78-83.
- Jaimand, K., Rezaii, M.B., Tabaii-Aghdaii, S.R. and Barazendah, M.M., 2004. The study of essential oils of (Rosa damascena Mill.) in different region of Isfahan. Pajouhesh & Sazandegi, 17(4): 86-91.
- Jaimand, K., Rezaii, M.B., Asareh, M.H. and Barazendah, M.M., 2005. Comparison of quantity and quality of essential oils in (Rosa damascena Mill.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 21(3): 283-299.
- Kebriaie, D., Rabiei, B. and Samiazadeh-Lahiji, H., 2012. The multivariate analysis of morphologic traits, grain yield and yield componets of native and improved rice varieties. Iranian Journal of Field Crop Science (Iranian Journal of Agriculture Science), 43(2): 269-279.
- Khatamsaz, M., 1992. Flora of Iran: Rosaceae (No 6). Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, 350p.
- Khavari- Khorasani, S., Mostafavi, Kh., Zandipour, E. and Heidarian, A., 2011. Multivariate analysis of agronomic traits of new corn hybrids (Zea maize L.). International Journal of AgriScience, 1(6): 314-322.
- Kim, H.J., Kim, K., Kim, N.S. and Lee, D.S., 2000. Determination of floral fragrances of Rosa hybrida using solid-phase trapping solvent extraction and gas chromatography-mass spectrometry. Journal of Chromatography A, 902(2): 389-404.
- Kovats, E., 1987. Composition of essential oils: Part 7. Bulgarian oil of rose (Rosa damascena Mill.). Journal of Chromatography A, 406(1): 185-222.
- Lawrence, B., 1991. Rose oils and extracts perfum. Flavour, 16(3): 43-77.
- Marekov, N., Stojanova-Ivanova, B., Mondeshky, L. and Zolotovitch, G., 1968. Biogenesis of alkanes in the flower of essential oil rose (Rosa damascena Mill.). Phytochemistry, 7(2): 231-234.
- Reverchon, E., Porta, G. D. and Gorgoglione, D., 1997. Supercritical CO2 extraction of volatile oil from rose concrete. Flavour and Fragrance Journal, 12(1): 37-41.
- Rezaee, M.B., Jaimand, K., Tabaei-Aghdaei, S.R. and Brazaneh, M.M., 2003. Comparative study of laboratory and industrial essential oils samples of (Rosa damascena Mill.) for quantitative and qualitative constituents from Kashan. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 19(1): 63-72.
- Rosta Baghi, B., Dehghani, H., Alizadeh, B. and Sabaghnia, N., 2012. Investigation of diversity and evaluation of yield and yieled components of (Brassica napus L.). Journal of Agricultural and Gardening Products, 1(2): 53-62.
- Shibamoto, T., 1987. Retention indices in essential oil analysis: 259-274. In: Sandra P. and Bicchi, C., (Eds.). Capillary Gas Chromatography in Essential Oils Analysis. Dr. Alfred Huethig Verlag, New York, USA, 435p.
- Tabaei-Aghdaei, S.R., Sahebi, M., Jafari, A.A. and Rezaei, M.B., 2004. Evaluation of flower yield and morphological characteristics of 11 Rosa damascena Mill. genotypes using multivariate analyses. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 20(2): 199-211.
- Tabaei-Aghdaei, S.R., Rezaei, M.B. and Jaimand, K., 2005a. Study of genetic variation in essential oils yield of Rosa damascena Mill. genotypes from west parts of Iran. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants Research, 20(4): 533-545.
- Tabaei-Aghdaei, S.R., Rezaee, M.B. and Jaimand, K., 2005b. The Study of Genetic Potential of Rosa damascena Mill. Genotypes in Order to Flower Yield and Quality and Quantity Constituents Substances of Essential Oils. Final Report, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, Iran, 102p.
- Yousefi, B., 2009. Extraction and Identification of Chemical Components in Essential Oils of (Rosa damascena Mill.) Planted in Kurdestan. Final Reports, Research Institute of Forests and Rangelands, Tehran, 72p.