همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران

2 استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران

چکیده

وجود تقاضا برای گیاهان دارویی تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی و اجتماعی می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی تقاضای گیاهان دارویی در سه استان همجوار شامل استان‌های همدان، مرکزی و لرستان انجام شد. این تحقیق، به روش پیمایشی انجام شد. داده‌های مورد نیاز این تحقیق از طریق تکمیل پرسش‌نامه به‌صورت مصاحبه مستقیم از تعداد 96 فروشنده گیاهان دارویی در استان‌های منتخب، در سال 1390 جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده با بکارگیری فرمول کوکران برای حجم جامعه نامعلوم انتخاب شدند. روایی پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. از سوی دیگر، ضریب آلفای کرونباخ برابر 787/0 شد که اعتبار پرسش‌نامه را اثبات نمود. در این تحقیق، نوسان تقاضای بازار با بهره‌گیری از ضریب تغییر و رابطه متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه، رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر تقاضای گیاهان دارویی با استفاده از آزمون رتبه‌ای فریدمن انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که در میان انواع مختلف گیاهان دارویی، عرقیات با سهم 8/28 درصدی دارای بیشترین تقاضا در استان‌های منتخب بود. آزمون رتبه‌ای فریدمن بیانگر آن بود که قیمت، سهولت مصرف و دسترسی به کلینیک طب سنتی به‌ترتیب مهمترین عوامل مؤثر بر تقاضای گیاهان دارویی در استان‌های مورد مطالعه می‌باشد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که با وجود همجواری استان‌های مورد بررسی، تقاضا در بازار گیاهان دارویی از لحاظ مقدار و ارزش در این سه استان، فاقد رابطه معنی‌دار بوده و از یکدیگر مستقل هستند. البته ضریب تغییر نشان داد که میزان تقاضای گیاهان دارویی در استان لرستان از نوسان بیشتری در مقایسه با استان‌های مرکزی و همدان برخوردار بوده است.

کلیدواژه‌ها

- عشایری، ن.، عباسیان، ع.، جانبخش، س.، شیبانی، س.، سوداگری، ف. و مینایی، ب.، 1391. شایعترین گیاهان دارویی خریداری شده از عطاری‌ها در شهر تهران در سال 1387. طب سنتی اسلام و ایران، 4: 482-477.
- لشگری، ع. ا.، محرمی پور، س.، مشایخی، س.، ساجدی‌پور، ع.ا. و کمالی، ح.، 1388. بررسی فنی و اقتصادی تأثیر اسانس گیاه نعناء بر کاهش ضایعات گندم ناشی از آفات انباری در استان تهران. مجموعه مقالات چهارمین همایش ملی بررسی ضایعات محصولات کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، 20 آبان: 602-598.
- محمدی زیدی، ع.، اکابری، آ. و پاکپور حاجی آقا، ا.، 1391. عوامل تأثیرگذار بر میزان استفاده از گیاهان دارویی با استفاده از تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده در زنان شهر قزوین. دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی (ویژه‌نامه فرآورده‌های طبیعی و گیاهان دارویی)، 4: 114-103.
- مرادی لاکه، م.، رمضانی، م. و انصاری، ح.، 1387. عوامل جمعیت‌شناختی و اقتصادی- اجتماعی مرتبط با بکارگیری گیاهان دارویی/ داروهای گیاهی در ساکنین شهر تهران. پایش، 7(4): 320-313.
- مشایخی، س.، قادرزاده، ح.، لشگری، ع. ا. و حبیبی، ر.، 1388. بررسی اقتصادی گیاهان دارویی در ایران و جهان. مجموعه مقالات اولین همایش اقتصاد و بازاریابی گیاهان دارویی (غرب کشور)، سنندج، 6-5 اسفند: 75-67.
- نادری، ف.، نژادسبزی، پ. و رسولیان، ب.، 1388. بررسی عرضه و مصرف گیاهان دارویی در عطاری‌های استان لرستان در سال 1387. یافته‌ها، 11(5): 63-57.
- وجدانی، ح.ر.، 1380. ارزیابی اقتصادی تولید و فرآوری گیاهان دارویی استان همدان با هدف بازاریابی صادرات. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان.
- وزارت جهاد کشاورزی، 1391. آمارنامه کشاورزی سال 1390 (جلد 2). مرکز فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات، وزارت جهاد کشاورزی، تهران، 425 صفحه.
- ونوس، د.، ابراهیمی، ع. و روستا، ا.، 1388. تحقیقات بازاریابی (نگرشی کاربردی). سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، تهران، 354 صفحه.
- Botha, J., Witkowski, E.T.F. and Shackleton, C.M., 2004. Market profiles and trade in medicinal plants in the Lowveld, South Africa. Environmental Conservation, 31(1): 38-46.
- Cochran, W.G., 1977. Sampling Techniques. John Wiley & Sons, New York, USA, 428p.
- Hossaini, S.A., Abarsaji, Gh. and Hossaini (Habib), S.A., 2009. Medicinal plants of Golestan province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 24(4): 472-498.
- Idu, M., Ejale, A., Timothy,O. and Comor, A.O., 2008. Common medicinal plants sold in some local markets in Warri, Delta State, Nigeria. Plant Archives, 8(2): 557-561.
- Kalvandi, R., Safikhani, K., Najafi, Gh. and Babakhanlo, P., 2007. Identification of medicinal plants of Hamedan province. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 23(3): 350-374.
- Kessler, R.C., Davis, R.B., Foster, D.F., Van Rompay, M.I., Walters, E.E., Wilkey, S.A., Kaptchuk, T.J. and Eisenberg, D.M., 2001. Long-term trends in the use of complementary and alternative medicinal therapies in the United States. Annals of Internal Medicine, 135(4): 262-268.
- Kingstein, F., Honnef, S., Leaman, D.J. and Schippmann, U., 2006. Sustainable wild collection of medicinal and aromatic plants: practice standards and performance criteria. Federal agency for nature conservation, konstantinstr, bonn, Germany.
- Kumar, P., 2004. Valuation of medicinal plants for pharmaceutical uses. Current Science, 86(7):
930-937.
- Olsen, C.S., 1998. The trade in medicinal and aromatic plants from central Nepal to Northern India. Journal of Economic Botany, 52(3): 279-292.
- Rajeswara Rao, B.R., Rajput, D.K., Nagaraju, G. and Adinarayana, G., 2012. Scope and potential of medicinal and aromatic plants products for small and medium enterprises. Journal of Pharmacognosy, 3(2): 112-114.
- Schippmann, U., leaman, J.D. and Cunningham, A.B., 2002. Impact of cultivation and gathering of medicinal plants on biodiversity: Global trends and issues. Inter-Departmantal Working Group on Biological diversity for Food and Agriculthre, Rome, Italy, 12-13 October: 21p.
- Sekeroglu, N. and Koca, U., 2010. Current status of medicinal and aromatic plants production and trade in Turkey. Biomed, 5(2): 65-73.
- Suresh, R., Kumar, S., Singh, V., Pravesh, R., Tomar, V.K.S. and Singh, A.K., 2012. Economics of production to marketing of aromatic crops in Uttar Pradesh: acase study. Agricultural Economics Reserch Review, 25(1): 157-160.
- WHO., 2003. WHO guidelines on good agricultural and collection practices (GACP) for medicinal plants. World Health Organization, Geneva, Switzerland, 71p.
- Word Wildife Fund, 2006. Trade in medicinal and aromatic plants, Factsheet 4.
- Yesilada, E., 2005. Past and future contributions of traditional medicine in the health care system of the middle-East. Journal of Ethnopharmacology, 100: 135-137.