همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ایران

2 استاد، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ایران

3 استادیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ایران

4 دانشیار، گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه ارومیه، ایران

چکیده

گیاهان دارویی منابعی غنی از متابولیت‌های ثانویه هستند. در میان این متابولیت‌ها، آلکالوئیدها گروه مهمی را تشکیل می‌دهند.Papaver bracteatum Lindl.، Papaver orientale L. و Papaver fugax Poir. گیاهان دارویی از خانواده خشخاش هستند. خصوصیات دارویی این گیاهان مربوط به قابلیت تولید و بیوسنتز گروهی از آلکالوئیدهای بنزوفنانتریدین (از زیرگروه آلکالوئیدهای بنزوایزوکوئینولین) است. مورفینان‌ها (مورفین، کدئین و تبائین) رده‌ای از آلکالوئید‌های ایزوکوئینولین با عملکرد متنوع دارویی هستند. در تحقیق حاضر، گیاهان در مراحل آغازین گلدهی جمع‌آوری شدند. سونیکاتور و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا به‌ترتیب برای عصاره‌گیری و اندازه‌گیری مورفینان‌ها استفاده شدند. همچنین برای سنجش آلکالوئید تام از اسپکتروفتومتر استفاده شد. نتایج نشان داد مقادیر نسبتاً بالایی از آلکالوئید تبائین در سه گونه فوق وجود دارد. میزان کدئین نسبت به تبائین کمتر بوده اما توزیع این آلکالوئیدها در قسمت‌های مختلف هر کدام از گیاهان متفاوت بود. طبق نتایج بالاترین میزان آلکالوئید تام در کپسول و ریشه P. Bracteatum و P.orientale وجود داشت، در حالی‌که بیشترین آلکالوئید P. fugax در ساقه مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

- ابراهیم‌زاده، ح.، 1383. فیزیولوژی گیاهی (ترجمه). انتشارات خانه زیست‌شناسی، تهران، 751 صفحه.
- حیدری، ر.، 1360. سیری در زیست شیمی گیاهی (ترجمه). مرکز نشر دانشگاهی، تهران، 285 صفحه.
- دیلمقانی، ک.، فهیمی، ر.، خاوری‌نژاد، ر. ع. و حکمت شعار، ح.، 1386. مقایسه آلکالوئیدهای تروپان گونه‌های
Hyoscyamaus reticulates L.، Hyoscyamaus arachnoideus L. و Hyoscyamaus pojark L.در مراحل مختلف رشد. علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی، 66: 51-61.
- زرگری، ع.، 1376. گیاهان دارویی (جلد 1). انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 976 صفحه.
- قموشی، ر.، شمسا، ف. و منصف اصفهانی، ح.ر.، 1387.
وجود آلکالوئید در نمونه‌های گیاهی: روش معرفهای آلکالوئیدی در مقایسه با بروموکرزول گرین. دانشکده پزشکی،
4(66): 241-237.
- کریمی، ف.، امینی اشکوری، ط. و زینالی، ا.، 1388. تغییرات محتوای آلکالوئید تام، آتروپین و اسکوپولامین در برگ گیاه شاه‌بیزک (Atropa belladonna L.) ازرویشگاه واز- شمال ایران، در ارتباط با برخی عوامل فنولوژیکی و محیطی. زیست‌شناسی گیاهی ایران، 1(2-1): 88-77.
- Alvarez, P.S., Spollansky, T.C. and Giulietti, A.M., 2000. The influence of different biotic and abiotic elisitors on the production and profile of tropane alkaloids in hairy root culture of Brugmensia candida. Enzyme and Microbial Technology,
26(2-4): 252-258.
- Aniszewski, T., 2007. Alkaloids-Secrets of Life: Alkaloid Chemistry, Biological Significance, Applications and Ecological Role. Elsevier, Amsterdam, 316p.
- Aynehchi, Y. and Jaffarian, S., 1973. Determination of thebaine in various parts of Papaver bracteatum during the growing season. Lloydia, 36(4): 427-429.
- Brent, H.T., 2007. Tissue culture of plant material enriched in secondary metabolites. United States Patent, US00160706 B2.
- Cheng, P.C., 1972. Cultivationand and Analysis of Papaver bracteatum Lindley. University of Mississippi, 120p.
- Craker, L.E. and Simon, J.E., 1986. Herbs, Spices and Medicinal Plants. Academic Press, INC. 255p.
- Fairbairn, J.W. and Helliwell, K., 1977. Papaver bracteatum Lindley: Thebaine content in relation to plant development. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 29: 65-69.
- Fakhari, A.R., Nojavan, S., Ebrahimi, S.N. and Evenhuis, C.J., 2010. Optimized ultrasound-assisted extraction procedure for the analysis of opium alkaloids in papaver plants by cyclodextrin-modified capillary electrophoresis. Journal of Separation Science, 33(14): 2153-2159.
- Gaffari, S.M., 2008. Chromosome reports for some plant species from Iran. Journal of Botany, 14(1): 39-46.
- Goldblatt, P., 1974. Biosystematic Studies in Papaver Section Oxytona. Annals of the Missouri Botanical Garden, 297p.
- Kassem, M.A. and Jacquin, A., 2001. Somatic embryogenesis, rhizogenesis, and morphinan alkaloids production in two species of opium poppy. Journal of Biomedicine and Biotechnology, 1(2):
70-78.
- Kern, L., Glantschnig, S. and Sorgner, U., 1998. Determination of the five major opium alkaloids by reversed-phase high-performance liquid chromatography on a base-deactivated stationary phase. Chromatographia, 47: 21-24.
- Klan, Z.F., 1931. Influence of period of vegetation and development of plant on the alkaloidal content of Hyoscyamus niger L. American Pharmaceutical Association, 11: 1163-1174.
- Milo, J. and Levy, A., 1989. Effect of ploidy level on the spectrum of alkaloids in interspecific hybrids of Papaver section oxytona. XII Eucarpia Congress, Book of Poster Abstract, Goettingen (Germany),
27 Feb-4 Mar, 20: 7.
- Milo, J., Levy, A. and Palevitch, D., 1988. High performance liquid chromatographic analysis of the alkaloid spectrum in the roots and capsules of the species and hybrids of Papaver bracteatum section oxytona. Journal of Chromatography B, 452:
563-570.
- Milo, J., Levy, A., Palevitch, D. and Ladizinsky, G., 1987.The baine content and yield in induced tetraploid and triploid plants of Papaver bracteatum Lindl. Euphytica, 36: 361-367.
- Neubauer, D. and Mothes, K., 1963. Uber Papaver bracteatum I. Mitteilung, ein neuer weg zur gewinnung von morphinanen auf pflanztichef rohstoffbasis. Planta Medica, 11: 387-391.
- Pengelly, A., 2004. The constituents of medicinal plants, an introduction to the chemistry and therapeutics of herbal medicine. Allen &Unwin, Australia, 184p.
- Phillipson, J.D., Sariyar, G. and Baytop, T., 1973. Alkaloids from Papaver fugax of Turkish origin. Phytochemistry, 12: 2431-2434.
- Phillipson, J.D., 1983. Interspecific variation and alkaloids of Papaver species. Planta Medica,
48: 187-192.
- Salehi, P., Sonoboli, A., Fakhari Zavareh, A., Sefidkon, F., Dayeni, M. and Cheraghi, B., 2007. Narcotic alkaloids of four Papaver species from Iran. Zeitschrift für Naturforschung, 62: 16-18.
- Shargi, N. and Lalezari, I., 1967. Papaver bracteatum Lindl. a highly rich source of thebaine. Nature,
213: 1244.
- Sariyer, G., 2002. Biodiversity in the alkaloids of Turkish Papaver species. Pure and Applied Chemistry, 74(4): 557-574.
- Theuns, H.G., Lenting, H.B.M., Salemink, C.A., Tanaka, H., Shibata, M., Ito, K. and Lousberg, R.J.J., 1984. Neodihydrothebaine and bractazonine, two dibenz[d,f]azonine alkaloids of Papaver bracteatum. Phytochemistry, 23(5): 1157-1166.
- Yunusov, S.Y., Mnatsakanyan, V.A. and Akramov, S.T., 1965. Alkaloids from some species of papaver and roemeria and the structure of fugapavin. Seriya Khimicheskaya, 3: 502-509.
- Verpoorte, R. and Memelink, J., 2002. Engineering secondary metabolite production in plants. Current Opinion in Biotechnology, 13(2): 181-187.