به‌زراعی و به‌نژادی
برزو یوسفی؛ رویا کرمیان
چکیده
سابقه و هدف: مرزه خزنده (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.) گیاهی دارویی و چند ساله است که در شمال و شمال‌غرب ایران رویش دارد. اسانس این گیاه خاصیت آنتی‌بیوتیک دارد و در تهیه داروهای گیاهی، فراورده‌های غذایی و بهداشتی استفاده میشود. تنش شوری اثرهای نامطلوبی بر فرایندهای فتوسنتزی و رشد و عملکرد گیاه دارد. اسید سالیسیلیک از طریق تنظیم بسیاری از ...
بیشتر
سابقه و هدف: مرزه خزنده (Satureja spicigera (C. Koch) Boiss.) گیاهی دارویی و چند ساله است که در شمال و شمال‌غرب ایران رویش دارد. اسانس این گیاه خاصیت آنتی‌بیوتیک دارد و در تهیه داروهای گیاهی، فراورده‌های غذایی و بهداشتی استفاده میشود. تنش شوری اثرهای نامطلوبی بر فرایندهای فتوسنتزی و رشد و عملکرد گیاه دارد. اسید سالیسیلیک از طریق تنظیم بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی و آنزیمی از گیاهان در برابر تنش محافظت می‌کند. تاکنون اطلاعات چندانی در مورد تأثیر اسید سالیسیلیک در شرایط تنش شوری بر صفات مورفولوژیکی، عملکردی و فیزیولوژیکی مرزه خزنده منتشر نشده است.مواد و روش‌ها: این آزمایش در قالب طرح فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار سطح شوری (صفر، 50، 100 و 150 میلی‌مولار) و 2 سطح اسید سالیسیلیک (صفر و 2 میلی‌مولار) در 3 تکرار در سال 1398 در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه اجرا شد. صفات فلورسانس کلروفیل، شـاخص کلروفیـل، محتوای پرولین برگ، پروتئین محلول، ارتفاع گیاه، سطح برگ، وزن تر برگ، وزن تر ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی، محتوای آب نسبی و هدایت الکتریکی برگ اندازه‌گیری شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار IBM SPSS Statistics (Ver. 26) انجام شد. مقایسه میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن در سطح 5% انجام گردید.نتایج: بیشترین ارتفاع گیاه (92.7 سانتی‌متر)، سطح برگ (0.8 سانتی‌متر مربع)، وزن تازه اندام هوایی (26.8 گرم) و وزن خشک اندام هوایی (9.1 گرم) در تیمار نمک طعام صفر میلی‌مولار + اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار به‌دست آمد. بیشترین وزن تر برگ (13.4 میلی‌گرم)، بیشترین وزن خشک برگ (2.5 میلی‌گرم) و بیشترین عملکرد کوانتومی فتوسیستم II (0.80) در تیمار نمک طعام 50 میلی‌مولار + اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار مشاهده شد. بیشترین وزن تر ریشه (27.3 گرم)، بیشترین وزن خشک ریشه (4.3 گرم)، بیشترین شاخص فتوسنتزی (36.9) و بیشترین محتوای آب نسبی (91.7%) در تیمار شاهد نمک به‌دست آمد. بیشترین محتوای پرولین (12.7 میکروگرم بر گرم) در تیمار 150 میلی‌مولار نمک طعام مشاهده شد. بیشترین پروتئین محلول (1.1 میلی‌گرم بر گرم) در تیمار 100 میلی‌گرم نمک طعام + اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار مشاهده شد. کاربرد اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار در شرایط تنش شوری ارتفاع گیاه (16.3%)، سطح برگ (18.6%)، وزن تازه برگ (17.3%)، وزن تازه اندام هوایی (35.4%)، وزن خشک اندام هوایی (35.7%)، محتوای آب نسبی (8.4%) و پروتئین محلول را 41.4% افزایش داد ولی محتوای پرولین (41.4%) و هدایت الکتریکی (49.4%) را کاهش داد.نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که استفاده از سالسیلیک اسید در شرایط تنش شوری موجب بروز تغییراتی در برخی ویژگی‌های مرفوفیزیولوژیکی، عملکردی، فتوسنتزی و بیوشیمیایی گیاه مرزه خزنده میشود. افزایش شوری صفات رویشی و عملکردی گیاه و نیز برخی صفات فتوسنتزی و فیزیولوژیکی را کاهش داد ولی میزان تنظیم‌کننده‌های اسمزی از قبیل پرولین و پروتئین را افزایش داد. کاربرد سالیسیلیک اسید 2 میلی‌مولار توانست برخی اثرهای مخرب شوری را در گیاه مرزه خزنده بهبود ببخشد، به‌طوری‌که گیاهان تیمار شده با اسید سالیسیلیک نسبت به گیاهانی که تحت تنش شوری بودند ولی اسید سالیسیلیک دریافت نکردند، مقاومت بیشتری به شوری نشان دادند و رشد بهتری داشتند. براساس نتایج این تحقیق، کشت این گیاه در خاک‌های با شوری بیشتر از 100 میلی‌مولار توصیه نمی‌شود. همچنین در صورت کاشت مرزه خزنده در خاک‌های با شوری کمتر از 100 میلی‌مولار، می‌توان از اسید سالیسیلیک 2 میلی‌مولار به صورت محلول‌پاشی برگی برای رشد بهتر گیاه و افزایش درآمد زارعان بیشتر استفاده کرد.
زراعت و باغبانی
عسکر قنبری عدیوی؛ سینا فلاح؛ مجتبی کریمی؛ زهرا لری گوئینی
چکیده
به‌منظور ارزیابی پاسخ تولید زرین‌گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.) به کودهای دامی و شیمیایی آزمایشی به‌صورت اسپیلت پلات در زمان با سه تکرار در سال‌های 1397 و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (بدون کود)، کود شیمیایی، و سطوح مختلف (100، 143 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از هر یک از کودهای مرغی (PM100، PM143، PM250)، گوسفندی (SM100، SM143، SM250) و گاوی (CM100، ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی پاسخ تولید زرین‌گیاه (Dracocephalum kotschyi Boiss.) به کودهای دامی و شیمیایی آزمایشی به‌صورت اسپیلت پلات در زمان با سه تکرار در سال‌های 1397 و 1398 اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد (بدون کود)، کود شیمیایی، و سطوح مختلف (100، 143 و 250 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) از هر یک از کودهای مرغی (PM100، PM143، PM250)، گوسفندی (SM100، SM143، SM250) و گاوی (CM100، CM143، CM250) بودند. صفات شامل رنگیزه‌های فتوسنتزی، شاخص سطح‌برگ، زیست‌توده گیاهی و درصد و عملکرد اسانس بررسی شدند. اثر کود، چین و اثر متقابل کود در چین بر همه صفات معنیدار شد. در چین اول، تیمار PM250 رنگدانههای فتوسنتزی بیشتری در مقایسه با کود شیمیایی تولید نمود. همچنین، تیمارهای SM100 و CM100، کلروفیل a و کلروفیل کل بالاتری را در مقایسه با کود شیمیایی موجب شدند. در چین دوم، میانگین رنگدانههای فتوسنتزی در تیمارهای کود دامی بر کود شیمیایی برتری نداشت. در چین اول، سطح بالای انواع کودهای دامی شاخص سطح برگ بالاتری در مقایسه با کود شیمیایی داشتند ولی در چین دوم، سطح متوسط و بالای کود مرغی و سطح بالای کود گوسفندی دارای این برتری بودند. در چین اول، همه تیمارهای کودهای دامی به استثنای CM100 زیست‌توده گیاهی مشابه با کود شیمیایی تولید کردند ولی در چین دوم، تیمار PM143 زیست توده بالاتری در مقایسه با کود شیمیایی تولید نمود. در چین اول، میزان اسانس تیمار SM250 در مقایسه با کود شیمیایی برتری معنی‌داری داشت. در چین اول، بیشترین عملکرد اسانس با سطح بالای انواع کودهای دامی به‌دست آمد اما در چین دوم، اختلاف معنی‌داری بین عملکرد اسانس سطوح مختلف کودهای دامی با کود شیمیایی مشاهده نشد. به‌طور کلی، نتیجه‌گیری میشود سطح بالای کود مرغی با ایجاد شرایط مطلوب رشد گیاهی جایگزین مطلوبی برای کود شیمیایی در کشت گیاه دارویی زرین‌گیاه به‌شمار میرود.
اعظم حبیبی؛ غلامرضا حیدری؛ یوسف سهرابی؛ خسرو محمدی
چکیده
این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان کلروفیل و فتوسنتز کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo L.) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار طی سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. تیمارهای کودی شامل شاهد یا بدون مصرف کود (1N)، کود زیستی نیتروکسین ...
بیشتر
این تحقیق به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان کلروفیل و فتوسنتز کدوی تخم‌کاغذی (Cucurbita pepo L.) به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی با هشت تیمار و سه تکرار طی سال زراعی 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان انجام شد. تیمارهای کودی شامل شاهد یا بدون مصرف کود (1N)، کود زیستی نیتروکسین (2N)، کود زیستی فسفات بارور 2 (3N)، کودهای زیستی نیتروکسین + فسفات بارور 2 (4N)، کود شیمیایی (اوره120 کیلوگرم در هکتار + فسفات مونوآمونیوم150 کیلوگرم در هکتار) (5N)، 50% کود شیمیایی+ نیتروکسین (6N)، 50% کود شیمیایی+ فسفات بارور (7N)، 50% کود شیمیایی+ نیتروکسین + فسفات بارور 2 (8N) بودند. نتایج نشان داد که تیمارهای کودی بر میزان کلروفیل، فتوسنتز، عملکرد دانه، قطر، وزن متوسط هر میوه، عملکرد میوه و دانه در مترمربع و بوته تأثیر معنی‌داری داشتند، به‌طوری که بیشترین عملکرد دانه (97/97 گرم در مترمربع) در تیمار کودی (8N) و بیشترین عملکرد میوه (2/6272 و 5/5790 گرم در مترمربع)، فتوسنتز (56/15 و 05/14 میکرومول CO2 در مترمربع در ثانیه) و کلروفیل (06/53 و 08/50 عدد SPAD) به‌ترتیب در تیمارهای کودی (8N) و (6N) مشاهده گردید. وزن هزاردانه و تعداد میوه در بوته تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار نگرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد در صورتی‌که کودهای زیستی در تلفیق با 50% کود شیمیایی مصرف گردد، ضمن کاهش مصرف کود شیمیایی بیشترین عملکرد دانه و میوه بدست خواهد آمد.
