بیوتکنولوژی
مرضیه احمدی روشن؛ قاسم کریم زاده؛ سجاد رشیدی منفرد
چکیده
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) یکی از گونههای انحصاری جنس مرزه در ایران است که بهواسطه دارا بودن ترکیبهایی نظیر کارواکرول و تیمول در اسانس و اسید رزمارینیک و سایر اسیدهای فنولیک در عصاره، دارای اثرات آنتیاکسیدانی و ضد میکروبی قوی و همچنین ارزش اقتصادی و دارویی است. در این مطالعه بهمنظور تولید کلون این گونه با استفاده از روش ...
بیشتر
مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) یکی از گونههای انحصاری جنس مرزه در ایران است که بهواسطه دارا بودن ترکیبهایی نظیر کارواکرول و تیمول در اسانس و اسید رزمارینیک و سایر اسیدهای فنولیک در عصاره، دارای اثرات آنتیاکسیدانی و ضد میکروبی قوی و همچنین ارزش اقتصادی و دارویی است. در این مطالعه بهمنظور تولید کلون این گونه با استفاده از روش ریزازدیادی از 10 تیمار نوساقه زایی و 8 تیمار ریشهزایی در محیط کشت پایه MS استفاده گردید. تیمارهای نوساقه زایی ترکیبی از هورمونهای سیتوکینین (Kin، 2ip و TDZ) و اکسین (IBA و BA) با غلظتهای مختلف بودند. تیمارهای ریشهزایی نیز ترکیبی از غلظتهای مختلف هورمونهای اکسین (IBA و NAA) بودند. با بررسی صفاتی از جمله تعداد و طول شاخه اصلی و فرعی، تعداد برگ، تعداد جوانه فعال جانبی و رنگ برگ، بهترین تیمار نوساقهزایی ](mg l-1 0.01) IBA، (mg l-1 0.05) TDZ و (mg l-1 0.3) [2iP مشخص گردید. تعداد ریشه اصلی و فرعی نیز معیار انتخاب بهترین تیمار ریشهزایی ](mg l-1 0.5) IBA و (mg l-1 0.5) [NAA بودند. از آنجا که مرزه بختیاری گیاهی دگرگشن است و دارای تنوع بالایی برای صفات مختلف از جمله متابولیتها میباشد، هدف کاربردی از تحقیق حاضر، تولید انبوه افراد همسان بهمنظور استفاده در برنامههای اصلاحی بود. این هدف با ارائه پروتکل ریزازدیادی این گیاه با ارزش انجام گردید.
زراعت و باغبانی
مهراب یادگاری
چکیده
با توجه به نقش ارزنده گیاه مرزه (Satureja spp.) در صنایع داروسازی و غذایی کشور، سه آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد به منظور بررسی اثر کودهای NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و اسانس سه گونه مرزه (S. mutica Fisch. & C. A. Mey.، S. bachtiarica Bunge ...
بیشتر
با توجه به نقش ارزنده گیاه مرزه (Satureja spp.) در صنایع داروسازی و غذایی کشور، سه آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1399-1400 در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد به منظور بررسی اثر کودهای NPK، بوتامیسول و اسید هیومیک بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک و اسانس سه گونه مرزه (S. mutica Fisch. & C. A. Mey.، S. bachtiarica Bunge و S. khuzistanica Jamzad) تحت شرایط تنش خشکی اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل عدم استفاده (A1) و استفاده (A2) از کود NPK، عدم استفاده (B1) و استفاده (B2) از اسید هیومیک، عدم استفاده (C1) و استفاده (C2) از بوتامیسول و تنش خشکی در سه سطح ظرفیت مزرعه (D1)، 50% (D2) و 75% تخلیه رطوبتی (D3) بودند. تیمار A2B2C2D1، بیشترین ارتفاع گیاه (1.1±57.5 سانتیمتر)، تعداد شاخه اصلی (7.1±23.4)، کلروفیل کل (0.02±1.55 میلیگرم بر گرم وزن تر) و اسانس (0.03±1.94%) را در S. bachtiarica و تیمار A1B1C1D3، بیشترین میزان پرولین (1.2±13.99 میکروگرم بر گرم ماده تر) و کمترین میزان اسانس (0.02±0.79%) را در S. mutica ایجاد نمود. از 11 ترکیب شناسایی شده اسانس، ترکیبهای غالب اسانس در S. bachtiarica، پارا-سیمن و کارواکرول، در S. khuzistanica، کارواکرول و گاما-ترپینن و در S. mutica، پارا-سیمن و تیمول از دسته مونوترپنها بودند. بهرهمندی از مواد مغذی بهتر و تنش در حداقل ممکن به همراه آب و هوای معتدل منطقه مورد تحقیق، منجر به معرفی گونه S. bachtiarica بهعنوان گونه شاخص شد.
شمایل تاجمیرعالی؛ محبوبه سترکی؛ زهرا هوشمندی
چکیده
با توجه به نقش التهاب و درد در تأخیر در درمان بیماریها و ایجاد عوارض جانبی توسط داروهای شیمیایی و با توجه به خاصیت گیاه مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) در طب سنتی، این تحقیق با هدف بررسی اثر ضددردی و ضدالتهابی اسانس مرزه بختیاری انجام شد. در این مطالعه 80 سر موش کوچک نر نژاد NMRI بهطور تصادفی به 5 گروه تقسیم شدند که گروه اول شامل گروه کنترل ...
بیشتر
با توجه به نقش التهاب و درد در تأخیر در درمان بیماریها و ایجاد عوارض جانبی توسط داروهای شیمیایی و با توجه به خاصیت گیاه مرزه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) در طب سنتی، این تحقیق با هدف بررسی اثر ضددردی و ضدالتهابی اسانس مرزه بختیاری انجام شد. در این مطالعه 80 سر موش کوچک نر نژاد NMRI بهطور تصادفی به 5 گروه تقسیم شدند که گروه اول شامل گروه کنترل بود. به گروههای 2 تا 4 بهترتیب اسانس مرزه بختیاری در دوزهای 25، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم و به گروه 5 ایندومتاسین با دوز 10 میلیگرم بر کیلوگرم بهصورت i.p. تزریق شد. در تست التهاب نیز به گروههای 2 تا 4، دوزهای 25، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم اسانس مرزه بختیاری و به گروه 5 دگزامتازون با دوز 2 میلیگرم بر کیلوگرم بهصورت i.p. تزریق شد. سپس اثر ضد دردی اسانس گیاه مرزه بختیاری به کمک تست اسید استیک و اثر ضد التهابی به کمک تست گزیلن تعیین گردید. دوزهای 25، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم اسانس گیاه و گروه دریافتکننده ایندومتاسین نسبت به گروه کنترل منجر به کاهش معنیدار درد از لحاظ آماری شدند و گروه دریافتکننده دوز 100 میلیگرم بر کیلوگرم اسانس مرزه اثرات ضددردی بیشتری داشت (P<0.001***). در تست گزیلن نیز میزان التهاب در گروههای دریافتکننده اسانس با دوزهای 25، 50 و 100 میلیگرم بر کیلوگرم و گروه دریافتکننده دگزامتازون بهطور معنیداری از لحاظ آماری نسبت به گروه کاهش نشان داد. با توجه به یافتههای بدست آمده، اسانس مرزه بختیاری در کاهش التهاب و درد مؤثر است.
مهدی اسکندری
چکیده
تنشهای محیطی و بهویژه تنش کمآبی یکی از موانع اصلی در تولید محصولات زراعی و باغی در بسیاری از نقاط دنیا بهویژه مناطق خشک و نیمهخشک همچون ایران محسوب میشوند. براسینواستروئیدها ترکیبهای استروئیدی گیاهی با فعالیت گسترده بیولوژیکی هستند که توانایی افزایش عملکرد گیاهان را از طریق تغییرات متابولیسمی گیاه و حفاظت ...
بیشتر
تنشهای محیطی و بهویژه تنش کمآبی یکی از موانع اصلی در تولید محصولات زراعی و باغی در بسیاری از نقاط دنیا بهویژه مناطق خشک و نیمهخشک همچون ایران محسوب میشوند. براسینواستروئیدها ترکیبهای استروئیدی گیاهی با فعالیت گسترده بیولوژیکی هستند که توانایی افزایش عملکرد گیاهان را از طریق تغییرات متابولیسمی گیاه و حفاظت آنها در برابر تنشهای محیطی بهویژه تنش خشکی را دارند. در یک پژوهش گلخانهای در مرکز فنی و حرفهای شهرستان ارسنجان، تأثیر سه سطح آبیاری در ظرفیت زراعی، تنش ملایم و تنش شدید و چهار غلظت ماده تنظیمکننده رشد گیاهی 28-هموبراسینولید، صفر، 10-10، 8-10 و 6-10 مولار بر برخی صفات گیاه دارویی مرزه گونه بختیاری (Satureja bachtiarica Bunge) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدستآمده نشان داد که کاهش آبیاری تأثیر معنیداری در کاهش پارامترهای رشد شامل وزن خشک و طول ریشه، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع گیاه و عملکرد کل اندام هوایی داشت. استفاده از غلظت 8-10 مولار 28-هموبراسینولید موجب افزایش معنیدار وزن خشک ریشه، قطر ساقه، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع گیاه و عملکرد کل مرزه شد. درصد اسانس با کاهش آبیاری، افزایش معنیداری را در سطح 1% نشان داد، بهطوری که مقدار اسانس از 36/0% در تیمار آبیاری کامل، به 87/0% در تنش شدید و استفاده از 8-10 مولار هورمون رسید. بهطور کلی نتایج حاصل از آزمایش نشان میدهد که استفاده از 28-هموبراسینولید از طریق تحریک و افزایش پارامترهای رشد، باعث افزایش عملکرد ماده خشک این گیاه شده و راهکار مناسبی برای مقابله با شرایط تنش آبی میباشد.
شهلا احمدی؛ فاطمه سفیدکن؛ پرویز باباخانلو؛ فاطمه عسگری؛ کریم خادمی؛ ناهید ولیزاده؛ محمدعلی کریمیفر
چکیده
جنس مرزه در دنیا حدود 30 گونه دارد که Satureja bachtiarica Bunge یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. به منظور بررسی تغییرات ترکیبهای اسانس مرزه بختیاری، نمونهها در سال 1382 در خرمآباد و به روش اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 36 کرت کشت شدند. سرشاخههای گیاه جهت بررسی کمیت و کیفیت اسانس در سال دوم و در دو مرحله ...
بیشتر
جنس مرزه در دنیا حدود 30 گونه دارد که Satureja bachtiarica Bunge یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. به منظور بررسی تغییرات ترکیبهای اسانس مرزه بختیاری، نمونهها در سال 1382 در خرمآباد و به روش اسپلیت فاکتوریل در سه تکرار در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در 36 کرت کشت شدند. سرشاخههای گیاه جهت بررسی کمیت و کیفیت اسانس در سال دوم و در دو مرحله قبل از گلدهی و گلدهی از رویشگاه گیاه و مزرعه جمعآوری شدند و از آنها اسانس تهیه شد. اسانسهای حاصل با استفاده از دستگاههای آنالیز GC و GC/MS مورد شناسایی کیفی و کمی قرار گرفتند. در اسانس مرزه بختیاری جمعآوری شده از رویشگاه در مرحله قبل از گلدهی، عمدهترین ترکیبهای شناسایی شده پارا-سیمن (5/36٪)، کارواکرول (0/20٪) و تیمول (2/19٪) و در مرحله گلدهی کامل پارا-سیمن (2/23٪)، کارواکرول (8/25٪)، تیمول (3/1٪) و منتون (5/18٪) بودند. در اسانس مرزه بختیاری جمعآوری شده از مزرعه در مرحله قبل از گلدهی عمدهترین این ترکیبها پارا-سیمن (6/28٪) و کارواکرول (6/48٪) و در مرحله گلدهی کامل پارا-سیمن (2/21٪) و کارواکرول (3/62٪) بودند. بازده اسانس مرزه بختیاری کشت شده و جمعآوری شده از رویشگاه در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل بهترتیب (1/1% و 1/2%) و (8/1% و 1/1%) بود. مقایسه میزان کارواکرول در مرزه بختیاری کشت شده و وحشی در مراحل قبل از گلدهی و گلدهی کامل که بهترتیب 6/48%، 3/62% و 20%، 8/25% بودند، نشاندهنده این است که تغییرات شرایط اکولوژیک ازجمله: ارتفاع از سطح دریا، دما، خاک، رطوبت، اقلیم و ... بر درصد کارواکرول تأثیر مثبت داشته است.
فاطمه سفیدکن؛ لیلا صادقزاده؛ مریم تیموری؛ فاطمه عسکری؛ شهلا احمدی
دوره 23، شماره 2 ، مرداد 1386، ، صفحه 174-182
چکیده
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiaricaBunge وJamzad S. khuaistanica در دو مرحله (قبل از گلدهی و گلدهی کامل) از رویشگاههای طبیعی آنها جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانسگیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده ...
بیشتر
جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiaricaBunge وJamzad S. khuaistanica در دو مرحله (قبل از گلدهی و گلدهی کامل) از رویشگاههای طبیعی آنها جمعآوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانسگیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیهای (Analytical GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیسهای بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسانس S. bachtiarica در زمان قبل از گلدهی حاوی 20% کارواکرول و 19% تیمول و در زمان گلدهی کامل حدود 26% کارواکرول و 5% تیمول است. اسانس S. khuaistanica در مرحله قبل از گلدهی و گلدهی کامل حاوی حدود 90% کارواکرول بود. با توجه به خواص ضد میکروبی ترکیبهای فنلی تیمول و کارواکرول، اثرات ضد میکروبی اسانسها با روشDisk diffusion بر روی پنج نوع باکتری گرم مثبت (Bacillus subtilis،Bacillus cereus،Micrococcus loteus، Staphylococcus sp.وStaphylococcus areous) و سه نوع باکتری گرم منفی (Kellebsiella pneumonia، Kellebsiella oxytoca و Pseudomonas aeroginosa) بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانسهای S. khuaistanica در هر دو مرحله برداشت و اسانس S. bachtiarica در مرحله قبل از گلدهی دارای اثرات ضد میکروبی قابل ملاحظهای هستند که میتوانند به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتیبیوتیکهای سنتزی که مقاومت باکتریها به آنها روز به روز در حال افزایش است بکار روند.