همکاری با انجمن علمی گیاهان دارویی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور،

2 برگزیده جشنواره جوان خوارزمی و عضو شرکت پژوهشگران نانو فناوری

3 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

4 عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان

چکیده

جنس Satureja با نام فارسی مرزه، در ایران 15 گونه گیاه علفی یک ساله و چند ساله دارد که 9 تا از آنها انحصاری هستند. در این تحقیق سرشاخه S. bachtiaricaBunge وJamzad S. khuaistanica در دو مرحله (قبل از گلدهی و گلدهی کامل) از رویشگاههای طبیعی آنها جمع‌آوری گردید و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب مورد اسانس‌گیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیه‌ای (Analytical GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) و محاسبه اندیس‌های بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اسانس S. bachtiarica در زمان قبل از گلدهی حاوی 20% کارواکرول و 19% تیمول و در زمان گلدهی کامل حدود 26% کارواکرول و 5% تیمول است. اسانس S. khuaistanica در مرحله قبل از گلدهی و گلدهی کامل حاوی حدود 90% کارواکرول بود. با توجه به خواص ضد میکروبی ترکیبهای فنلی تیمول و کارواکرول، اثرات ضد میکروبی اسانسها با روشDisk diffusion  بر روی پنج نوع باکتری گرم مثبت (Bacillus subtilis،Bacillus cereus،Micrococcus loteus، Staphylococcus sp.وStaphylococcus areous) و سه نوع باکتری گرم منفی (Kellebsiella pneumonia، Kellebsiella oxytoca و Pseudomonas aeroginosa) بررسی شد. نتایج نشان داد که اسانسهای S. khuaistanica در هر دو مرحله برداشت و اسانس S. bachtiarica در مرحله قبل از گلدهی دارای اثرات ضد میکروبی قابل ملاحظه‌ای هستند که می‌توانند به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتی‌بیوتیک‌های سنتزی که مقاومت باکتریها به آنها روز به روز در حال افزایش است بکار روند.

کلیدواژه‌ها

- زرگری، ع.، 1361. گیاهان دارویی، جلد دوم، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، 1001 صفحه.
- سفیدکن، ف.، جمزاد، ز. و برازنده، م.، 1383. اسانس
Satureja bachtiarica Bungeبه عنوان منبعیغنی از کارواکرول.تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 20(4): 425-440.
- قهرمان، ا.، 1378. فلور رنگی، جلد 17، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 125 صفحه.
- میرزا، م. سفیدکن، ف و احمدی، ل.، 1375. اسانسهای طبیعی، استخراج، شناسایی کمی و کیفی، کاربرد، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، 205 صفحه.
- Adams, P.R., 1995. Identification of Essential Oil Components by Gas Chromatography/Mass Spectroscopy, Allured Publishing Corp., Carol Stream, New York. 456 p.
- Sefidkon, F. and Ahmadi, Sh., 2000. Essential oil of Satureja khhuzistanica Jamzad,Journal of Essential Oil Research, 12: 427-428.
- Sefidkon, F. and Jamzad, Z., 2000. Essential oil of Satureja bachtiarica Bunge, Journal of Essential Oil Research, 12: 545-546.