بیوتکنولوژی
زهرا آبروش؛ حبیب زارع؛ مصطفی خوشنویس
چکیده
بارانک ایرانی (Sorbus persica Hedl.) درختی کُند رشد از تیره رزاسه و از گونههای انحصاری ایران و در حال انقراض است. از لحاظ ذخیره ژنی، حفظ زیست محیطی و کاربرد دارویی حائز اهمیت است. به منظور تکثیر درونشیشهای این گونه به روش کشت جوانه جانبی، پژوهشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه سطح محیط کشت و سه سطح سیتوکینین در سه تکرار ...
بیشتر
بارانک ایرانی (Sorbus persica Hedl.) درختی کُند رشد از تیره رزاسه و از گونههای انحصاری ایران و در حال انقراض است. از لحاظ ذخیره ژنی، حفظ زیست محیطی و کاربرد دارویی حائز اهمیت است. به منظور تکثیر درونشیشهای این گونه به روش کشت جوانه جانبی، پژوهشی بهصورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی در سه سطح محیط کشت و سه سطح سیتوکینین در سه تکرار اجرا شد. برای شاخهزایی، محیطهایکشت DKW، WPM و MS حاوی سیتوکینینهای BAP، Kin و 2ip و برای ریشهزایی، محیطهای کشت DKW، WPM و MS کامل و تغییر یافته با اکسینهای IBA و NAA بهصورت مجزا و کاربرد متوالی بررسی شدند. نتایج نشان داد که بهترین تیمار سترونسازی، کاربرد متوالی محلول هیپوکلریت سدیم 20% (حجمی/حجمی، 15 دقیقه) و کلرید جیوه 0.1% (3 دقیقه) در فصل تابستان بود. تکثیر بهینه و رشد طولی شاخسارهها در محیط کشت MS با تنظیمکنندههای رشد IBA (0.01 میلیگرم در لیتر)، Kin (0.25 میلیگرم در لیتر) و BAP (3 میلیگرم در لیتر) مشاهده شد. همچنین، ریشهزایی بهینه در محیط کشت DKW با یک چهارم غلظت عناصر بیش مغذی حاوی هورمونهای NAA+IBA (0.3+0.3 میلیگرم در لیتر) بدست آمد.
محمدحسن عصاره؛ زهرا آبروش؛ سیدرضا طباییعقدایی
چکیده
ارزش اقتصادی و دارویی گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) سبب شده تا تکثیر این گیاه مورد توجه و در اولویت تحقیق قرار گیرد. به منظور حفظ ژنوتیپ پایههای برگزیده، مطالعاتی بر روی خوابانیدن ساده در دو فصل پاییز و زمستان بر روی شاخههای جوان و رشدیافتة درختچههای بالغ گلمحمدی در سال 1386 انجام شد. شاخهها تحت دو تیمار هورمونی ایندول بوتیریک اسید ...
بیشتر
ارزش اقتصادی و دارویی گلمحمدی (Rosa damascena Mill.) سبب شده تا تکثیر این گیاه مورد توجه و در اولویت تحقیق قرار گیرد. به منظور حفظ ژنوتیپ پایههای برگزیده، مطالعاتی بر روی خوابانیدن ساده در دو فصل پاییز و زمستان بر روی شاخههای جوان و رشدیافتة درختچههای بالغ گلمحمدی در سال 1386 انجام شد. شاخهها تحت دو تیمار هورمونی ایندول بوتیریک اسید و نفتالین استیک اسید با غلظتهای متفاوت، در بستر ماسه بادی خیسانده شده و به مدت 24 ساعت در شرایط تاریکی خوابانیده شدند. نتایج نشان داد که در دو فصل پاییز و زمستان درصد ریشهزایی شاخههای گلمحمدی در بستر ماسه بادی بالا بود. بهطوری که تیمار ایندول بوتیریک اسید (IBA) با غلظت 50 میلیگرم در لیتر در دو فصل پاییز و زمستان بیشترین درصد ریشهزایی را به میزان 100% داشت و تیمار نفتالین استیک اسید (NAA) با غلظت50 میلیگرم در لیتر در فصل پاییز کمترین درصد ریشهزایی را به میزان 33/53% داشت. بنابراین شاخههای ریشهدار شده، پس از 5/3 ماه از پایة مادری جدا شده و در گلدانهای حاوی مخلوطی از خاک باغبانی، ماسه بادی و پیت با نسبت حجمی (1:1:1) در شرایط گلخانه و تحت آبیاری از پایین (گلدانها درون تشتک) قرار گرفتند، بهنحوی که زندهمانی شاخههای ریشهدار شده به میزان 90% بود.
الهام فتحی؛ فاطمه سفیدکن؛ غلامرضا بخشی خانیکی؛ زهرا آبروش؛ محمدحسن عصاره
دوره 25، شماره 1 ، اردیبهشت 1388، ، صفحه 64-74
چکیده
در این تحقیق برگهای جوان گونهای اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus largiflorens در فصل بهار از شهرستان کاشان در استان اصفهان (نواحی مرکزی ایران) جمعآوری شد. برگهای جمعآوری شده تحت پنج تیمار مختلف شامل آون Cº30، آون Cº40، آون Cº50، آفتاب و سایه خشک شدند. پس از خشک کردن برگها، با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانس آنها در مدت دو ساعت استخراج شد ...
بیشتر
در این تحقیق برگهای جوان گونهای اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus largiflorens در فصل بهار از شهرستان کاشان در استان اصفهان (نواحی مرکزی ایران) جمعآوری شد. برگهای جمعآوری شده تحت پنج تیمار مختلف شامل آون Cº30، آون Cº40، آون Cº50، آفتاب و سایه خشک شدند. پس از خشک کردن برگها، با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانس آنها در مدت دو ساعت استخراج شد و بهوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس این گونه در تیمار خشک شده در آون Cº50 (59/1%) بهترتیب بیش از آون Cº40 (58/1%) و آون Cº30 (37/1%) بدست آمد. بازده اسانس نمونه خشک شده در آفتاب (31/1%) تقریباً برابر با نمونه خشک شده در سایه (32/1%) بود. اجزای عمده اسانس شامل 8،1-سینئول (0/25%، 2/26%، 6/40%، 7/29% و 6/24%)، پارا-سیمن (2/17%، 4/17%، 3/20%، 5/20% و1/17%) و آلفا-پینن (2/16%، 6/12%، 4/14%، 2/7% و 9/9%) بهترتیب در آون Cº30، آون Cº40، آون Cº50، آفتاب و سایه بودند. با توجه به بالاتر بودن بازده اسانس و بیشتر بودن درصد 8،1-سینئول در آون Cº50 میتوان برای این گونه خشک کردن در آون Cº50 را توصیه نمود. در بخش دیگری از تحقیق برگهای خشک شده در سایه، علاوه بر روش تقطیر با آب با استفاده از دو روش تقطیر دیگر یعنی تقطیر با آب و بخار و تقطیر با بخار آب مستقیم، اسانس آنها در مدت دو ساعت استخراج و بهوسیله دستگاههای GC و GC/MS مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس در روش تقطیر با آب 32/1%، در روش تقطیر با آب و بخار 92/0% و در روش تقطیر با بخار مستقیم 77/0% بود. بالاترین درصد ترکیب عمده اسانس یعنی 8،1-سینئول از روش تقطیر با آب و بخار بدست آمد (4/31%). به این ترتیب مشاهده میشود که در روش تقطیر با آب بازده اسانس بالاتر میباشد و بیشترین درصد 8،1-سینئول از روش تقطیر با آب و بخار بدست میآید.
زهرا آبروش؛ فاطمه سفیدکن؛ محمدحسن عصاره
دوره 23، شماره 3 ، آبان 1386، ، صفحه 323-330
چکیده
برگهای جوان پنج گونه از اکالیپتوسهای کاشته شده در ایران به نامهای علمی Eucalyptus stricklandii Maiden، E. brockwayii ، E. sargentii Maiden، E. lagiflorens F. Muell و E. kruseana F. Muell در فصل بهار از شهرستان شوشتر در استان خوزستان جمعآوری گردید. پس از خشک کردن در سایه، با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانس آن در مدت زمان 90 دقیقه استخراج و بوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی ...
بیشتر
برگهای جوان پنج گونه از اکالیپتوسهای کاشته شده در ایران به نامهای علمی Eucalyptus stricklandii Maiden، E. brockwayii ، E. sargentii Maiden، E. lagiflorens F. Muell و E. kruseana F. Muell در فصل بهار از شهرستان شوشتر در استان خوزستان جمعآوری گردید. پس از خشک کردن در سایه، با استفاده از روش تقطیر با آب، اسانس آن در مدت زمان 90 دقیقه استخراج و بوسیله دستگاههای کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. هفده ترکیب در اسانسE. stricklandii شناسایی شد که عمدهترین ترکیبها، 8،1-سینئول (2/71%) و آلفا-پینن (2/9%) بودند. بیست وپنج ترکیب در اسانس E. brockwayii شناسایی شد که مهمترین ترکیبهای اسانس این گونه 8،1-سینئول (8/17%)، ایزوپنتیل ایزووالرات (2/17%)، آلفا-پینن (0/14%)، ترانس پینوکاروئول (0/12%)، بتا-پینن (5/7%) و پارا-سیمن (3/5%) بودند. شانزده ترکیب اسانسE. sargentii را تشکیل میدادند که از بین آنها 8،1-سینئول (7/56%)، بتا-اودسمول (/6%) و آلفا-پینن (9/4%) اجزای عمده بودند. پانزده ترکیب در اسانس E. largiflorens شناسایی شد که 8،1-سینئول (3/41%)، اسپاتولنول (6/11%) و ویردیفلورول (0/7%) مهمترین ترکیبها بودند. همچنین پانزده ترکیب در اسانس E. kruseana شناسایی شد که 8،1-سینئول (3/63%) و آلفا-پینن (9/15%) بیشترین درصد را داشتند. نتایج نشان میدهد که 8،1-سینئول جزء اصلی کلیه اسانسهای مورد مطالعه است. اما درصد نسبی آن در اسانس گونه E. stricklandii بیشتر است. بنابراین برگها و اسانس این گونه با توجه به استانداردهای تعریف شده برای اسانس گونههای اکالیپتوس در فارماکوپهها، به منظور استفاده برای مصارف دارویی مناسبتر میباشد.
فاطمه سفیدکن؛ محمد حسن عصاره؛ مهدی میرزا؛ زهرا آبروش؛ محمد حسن صالحه شوشتری
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 39-50
چکیده
در این تحقیق برگهای پنج گونه اکالیپتوس به نامهای Eucalyptus microtheca F. Muell، E. gongylocarpa Blakely، Maiden E. gillii، Maiden E. woodwardi وE. Salubris F. Muell در فصل بهار، از دو نقطه در استان خوزستان (شوشتر و دزفول) جمعآوری شد و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانسگیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی ...
بیشتر
در این تحقیق برگهای پنج گونه اکالیپتوس به نامهای Eucalyptus microtheca F. Muell، E. gongylocarpa Blakely، Maiden E. gillii، Maiden E. woodwardi وE. Salubris F. Muell در فصل بهار، از دو نقطه در استان خوزستان (شوشتر و دزفول) جمعآوری شد و پس از خشک شدن در محیط آزمایشگاه، به روش تقطیر با آب، مورد اسانسگیری قرار گرفت. سپس ترکیبهای تشکیل دهنده اسانسها با استفاده از کروماتوگرافی گازی تجزیهای (Analytical. GC) و گازکروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS)و محاسبه اندیسهای بازداری، مورد شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس E. microtheca برابر (43/0% و 37/0%)، E. gongylocarpa (37/2% و 78/1%)، E. gillii (5/3% و 95/3%)، E. woodwardi (18/1% و 13/1%) و E. salubris (05/2% و 02/1%) به ترتیب در نمونههای شوشتر و دزفول بود. در اسانس E. microtheca اجزای عمده 1،8-سینئول (7/26% و 9/16%)، پارا-سیمن (8/14% و 4/20%)، و آلفا-پینن (5/12% و 0/12%) به ترتیب در نمونههای شوشتر و دزفول بودند. ترکیبهای اصلی در اسانس E. gongylocarpa 1،8-سینئول (6/66% و 6/78%) و آلفا-پینن (2/5% و 2/7%) در اسانس E. gillii 1،8-سینئول (5/58% و 3/81%) و آلفا-پینن (9/13% و 0/11%)، در اسانس E. woodwardi 1،8-سینئول (7/58% و 1/45%) و آلفا-پینن (1/23% و 4/21%) و در اسانس E. Salubris 1،8-سینئول (0/62% و 0/71%) و آلفا-پینن (0/8% و 0/10%) به ترتیب در نمونههای شوشتر و دزفول بودند. تفاوت در میزان ترکیبهای عمده نمونههای شوشتر و دزفول میتواند به دلیل برخی تفاوتهای اقلیمی مثل تفاوت در بافت خاک و میزان آب در دسترس گیاه باشد.
محمدحسن عصاره؛ زهرا آبروش؛ محمدباقر رضایی
چکیده
برگ درخت گونه اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus caesia Benth. از منطقه شمال خوزستان در اواسط اسفند 1382 جمع آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به وسیله تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس گیری 0.1 درصد بدست آمد (بر اساس وزن برگ خشک گیاه). ...
بیشتر
برگ درخت گونه اکالیپتوس با نام علمی Eucalyptus caesia Benth. از منطقه شمال خوزستان در اواسط اسفند 1382 جمع آوری گردید. روغن اسانسی گیاه به وسیله تقطیر با آب استخراج و به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی GC/MS مورد مطالعه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس گیری 0.1 درصد بدست آمد (بر اساس وزن برگ خشک گیاه). 21 ترکیب در اسانس نمونه مورد آزمایش شناسایی شد که در میان آنها ترکیبهای آلفا-پیننن (9.3%)، 1و8-سینئول (69.4%)، ترانس-پینوکاروئول (2.4%)، کاریوفیلن اکسید (6.1%) و گلوبولول (2.8%) بیشترین میزان را به خود اختصاص میدادند.
کامکار جایمند؛ محمدباقر رضایی؛ زهرا آبروش؛ مصطفی گلی پور؛ مرتضی شریفی
چکیده
در این تحقیق، نسبت به بررسی میزان ترکیب اولئوروپین، که از ترکیبهای مهم دارویی گیاه زیتون محسوب میشود، در برگ 9 رقم زیتون Olea europa L. با نامهای زیتون بگنیا، زیتون محلی گرگان، زیتون دزفولی، زیتون خشاوی، زیتون خرم آبادی، زیتون دگل، زیتون بربر، زیتون زاهدی و زیتون قرمز کشت شده در ایستگاه تحقیقاتی فدک در دزفول اقدام گردید. پس از جمعآوری ...
بیشتر
در این تحقیق، نسبت به بررسی میزان ترکیب اولئوروپین، که از ترکیبهای مهم دارویی گیاه زیتون محسوب میشود، در برگ 9 رقم زیتون Olea europa L. با نامهای زیتون بگنیا، زیتون محلی گرگان، زیتون دزفولی، زیتون خشاوی، زیتون خرم آبادی، زیتون دگل، زیتون بربر، زیتون زاهدی و زیتون قرمز کشت شده در ایستگاه تحقیقاتی فدک در دزفول اقدام گردید. پس از جمعآوری نمونهها در اواسط شهریور 1383، استخراج ترکیب با متانول صورت گرفت. سپس با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) میزان ترکیب اولئوروپین مورد اندازه گیری قرار گرفت. در این بررسی میزان ترکیب اولئوروپین در نمونه برگ رقم زیتون خرمآبادی، با 0.08mg/ml بیشترین و در نمونه برگ رقم زیتون دگل با mg/ml 0.04، کمترین مقدار را نشان داد که این مقادیر نشان دهنده اهمیت انتخاب رقم این گونه میباشد.
زهرا آبروش؛ احمد مجد؛ محمدباقر رضایی؛ صدیقه Mehrabian
چکیده
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفادههای فراوانی برده و میبرد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی ...
بیشتر
گیاهان دارویی از جمله گیاهانی هستند که بشر از آنها استفادههای فراوانی برده و میبرد، ولی کمتر نسبت به بقای آن توجه نموده است. یافتن راهی برای افزایش تولید آنها همیشه مورد توجه بوده است. در این پژوهش سرشاخه گلدار گیاه خلال دندان Ammi visnaga مورد بررسی قرار گرفته است و اسانس آن به روش تقطیر با آب (روش کلونجر) استخراج شده و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری شامل : Streptococcus viridans , Lactobacillus casei , Lactobacillus plantarum و Lactobacillus acidophilus به روش چاهک مورد مطالعه و با محیط شاهد مورد مقایسه قرار گرفته است (شاهد ستیل پیریدینیوم کلرید 0.05 درصد ). روغن فرار موثر در برابر سوسپانسیون باکتریهای فوق الذکر با تراکم 108 میکروارگانیسم در هر میلی لیتر تعیین گردیده تا میزان اثر ضد میکربی آن مورد مطالعه قرار گیرد. فعالیت ضد میکربی اسانس سر شاخه گلدار خلال دندان بعد از مدت 48 ـ24 ساعت بهصورت هالههای عدم رشدی مشاهده شد. قطر این هالهها به ترتیب در مورد استرپتوکوکوس ویریدانسmm 35 ، لاکتوباسیلوس کازئی mm50، لاکتوباسیلوس پلانتاروم mm35 ، لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس mm35 و محیط شاهدmm 12می باشد.
زهرا آبروش؛ محمدباقر رضایی؛ فاطمه اشرفی
دوره 20، شماره 4 ، بهمن 1383، ، صفحه 457-468
چکیده
بسیاری از فراورده های خام گیاهان دارویی به علت داشتن روغن فرار به طور مستقیم در پزشکی مصرف می شوند ولی در بیشتر موارد روغنهای فرار را از مواد خام جدا نموده و به عنوان دارو به کار می برند . اسانس سر شاخه گلدار مریم گلی (Salvia officinalis L.) به روش تقطیر با آب استخراج و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی با نام های Shigella sonnei , E.coli, ...
بیشتر
بسیاری از فراورده های خام گیاهان دارویی به علت داشتن روغن فرار به طور مستقیم در پزشکی مصرف می شوند ولی در بیشتر موارد روغنهای فرار را از مواد خام جدا نموده و به عنوان دارو به کار می برند . اسانس سر شاخه گلدار مریم گلی (Salvia officinalis L.) به روش تقطیر با آب استخراج و تاثیر آن بر روی 4 گونه باکتری گرم مثبت و گرم منفی با نام های Shigella sonnei , E.coli, Bacillus anthracis , Bacillus cereus به روش چاهک مطالعه و ترکیبهای شیمیایی اسانس توسط دستگاه های کروماتوگرافی گازی GC و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) تجزیه و شناسایی شدI وبا محاسبه شاخص های بازداری روشن گردید که در مجموع 10 ترکیب مختلف در اسانس مزبور شناسایی شد. عمده ترین ترکیبها از جمله α- pinene (5.5 %) ، borneol (9.4%) ، α-humulene ( 8.4 %) ، (9.3%)globulol بود. روغن فرار مژثر در برابر سوسپانسیون باکتریهای فوق الذکر با تراکم 108 میکروارگانیسم در هر میلی لیتر تعیین گردیده تا میزان باکتری کشی آن مورد مطالعه قرار گیرد. فعالیت باکتری کشی اسانس سرشاخه گلدار مریم گلی بعد از مدت زمان 24-48 ساعت به صورت هاله های عد رشدی مشاهده ش.قطر این هاله ها به ترتیب در مورد باسیلوس سرئوس 40mm ، باسیلوس آنتراسیس 25mm ، شیگلا سونه ای 24mm و اشرشیا کلی 20mm به دست آمد.