دوره 31، شماره 4 ، مهر 1394
فضه محمدی؛ رضا حیدری؛ سیاوش حسینی؛ رشید جامعی
چکیده
گیاهان دارویی منابعی غنی از متابولیت‌های ثانویه هستند. در میان این متابولیت‌ها، آلکالوئیدها گروه مهمی را تشکیل می‌دهند.Papaver bracteatum Lindl.، Papaver orientale L. و Papaver fugax Poir. گیاهان دارویی از خانواده خشخاش هستند. خصوصیات دارویی این گیاهان مربوط به قابلیت تولید و بیوسنتز گروهی از آلکالوئیدهای بنزوفنانتریدین (از زیرگروه آلکالوئیدهای بنزوایزوکوئینولین) ...
بیشتر
گیاهان دارویی منابعی غنی از متابولیت‌های ثانویه هستند. در میان این متابولیت‌ها، آلکالوئیدها گروه مهمی را تشکیل می‌دهند.Papaver bracteatum Lindl.، Papaver orientale L. و Papaver fugax Poir. گیاهان دارویی از خانواده خشخاش هستند. خصوصیات دارویی این گیاهان مربوط به قابلیت تولید و بیوسنتز گروهی از آلکالوئیدهای بنزوفنانتریدین (از زیرگروه آلکالوئیدهای بنزوایزوکوئینولین) است. مورفینانها (مورفین، کدئین و تبائین) ردهای از آلکالوئیدهای ایزوکوئینولین با عملکرد متنوع دارویی هستند. در تحقیق حاضر، گیاهان در مراحل آغازین گلدهی جمع‌آوری شدند. سونیکاتور و کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا به‌ترتیب برای عصارهگیری و اندازه‌گیری مورفینانها استفاده شدند. همچنین برای سنجش آلکالوئید تام از اسپکتروفتومتر استفاده شد. نتایج نشان داد مقادیر نسبتاً بالایی از آلکالوئید تبائین در سه گونه فوق وجود دارد. میزان کدئین نسبت به تبائین کمتر بوده اما توزیع این آلکالوئیدها در قسمت‌های مختلف هر کدام از گیاهان متفاوت بود. طبق نتایج بالاترین میزان آلکالوئید تام در کپسول و ریشه P. Bracteatum و P.orientale وجود داشت، در حالیکه بیشترین آلکالوئید P. fugax در ساقه مشاهده شد.
رضا شاه‌حسینی؛ محمد مقدم؛ داود کیانی؛ روح‌اله منصوری
چکیده
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله، دارویی، معطر و متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه به‌دلیل تنوع کاربرد در طراحی فضای سبز و همچنین استفاده مواد مؤثره آن در صنایع مختلف نظیر دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی مورد توجه بسیار واقع شده‌است. این تحقیق به‌صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های ...
بیشتر
رزماری (Rosmarinus officinalis L.) گیاهی چندساله، دارویی، معطر و متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) است. این گیاه به‌دلیل تنوع کاربرد در طراحی فضای سبز و همچنین استفاده مواد مؤثره آن در صنایع مختلف نظیر دارویی، آرایشی- بهداشتی و غذایی مورد توجه بسیار واقع شده‌است. این تحقیق به‌صورت دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی به‌منظور بررسی اثر غلظت‌های مختلف (0، 1000، 2000، 3000، 4000 و 5000 mgl-1) تنظیم‌کننده‌های رشد ایندول‌بوتیریک‌اسید (IBA) و نفتالین‌استیک‌اسید (NAA) در چهار تکرار بر ریشه‌زایی قلمه‌های نیمه‌خشبی گیاه رزماری انجام شد. قلمه‌های تیمار شده در زیر سیستم مه‌پاش نگهداری و درصد و کیفیت ریشه‌زایی قلمه‌ها پس از گذشت 70 روز ارزیابی گردید. اثر سطوح مختلف تنظیم‌کننده‌های رشد مورد استفاده بر روی همه صفات مورد بررسی مؤثر (1%≤p) بود. نتایج نشان داد که در IBA غلظت‌های بیشتر و NAA غلظت‌های کمتر موجب افزایش ریشه‌زایی و رشد قلمه رزماری گردیدند. در NAA با افزایش غلظت بیشتر از mgl-12000 میزان رشد در مقایسه با شاهد کاهش یافت. بیشترین درصد ریشه‌زایی مربوط به تیمار NAA mgl-11000 (84%) و IBA mgl-15000 (66%) بود. نتایج حاصل از ارزیابی صفات کیفی در قلمه‌ها (تعداد، قطر، طول و وزن تر و خشک ریشه‌های تولیدی، وزن و طول گیاهچه حاصل، وزن تر و خشک ساقه و برگ) نشان داد که بهترین کیفیت قلمه‌های تولیدی مربوط به تیمار mgl-14000 IBA بود.
معصومه لایق حقیقی؛ بهلول عباس‌زاده؛ سیدرضا طبایی عقدایی؛ وحیده صمدیان ساربانقلی
چکیده
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونه‌سای خوشه‌ای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال ...
بیشتر
جنس Nepeta 250 گونه در دنیا دارد. این گونه در ایران دارای 67 گونه است که 39 گونه آن بومی ایران می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات کمّی و کیفی گیاه دارویی پونه‌سای خوشه‌ای (Nepeta racemosa Lam.) آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار در ایستگاه تحقیقات البرز، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در سال 1390 اجرا شد. سطوح مختلف تنش خشکی شامل 100% (شاهد یا بدون تنش)،80% (تنش ملایم)، 60% (تنش متوسط) و 40% (تنش شدید) ظرفیت مزرعه‌ای بود. در مرحله گلدهی ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، تعداد ساقه جانبی، وزن ریشه، طول ریشه، قطر ساقه اصلی، تعداد ساقه گل‌دار، طول گل‌آذین‌ها، طول برگ و عرض برگ، عملکرد برگ، گل‌آذین، ساقه و سرشاخه، درصد و عملکرد اسانس برگ، گل‌آذین، ساقه و سرشاخه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه آماری نشان داد که تنش خشکی اثر معنی‌دار بر ارتفاع گیاه، وزن ریشه، طول گل‌آذین‌ها، طول برگ، عرض برگ (1%≥α)، طول ریشه و قطر ساقه اصلی (5%≥α) داشت. همچنین تنش خشکی اثر معنی‌دار بر درصد اسانس برگ، درصد اسانس سرشاخه، عملکرد برگ، ساقه، گل‌آذین و سرشاخه، عملکرد اسانس برگ و گل‌آذین (1%≥α) داشت. بیشترین درصد اسانس برگ (72/1%)، گل‌آذین (93/1%) و درصد اسانس سرشاخه (27/1%) مربوط به تنش ملایم (60% ظرفیت مزرعه) بود. نتایج نشان داد که پونه‌سای خوشه‌ای گیاهی مقاوم به خشکی بوده و با اعمال 60% تنش خشکی می‌توان بیشینه اسانس را بدست آورد.
توحید بومی؛ محسن دانشیار
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات مصرف 4/27 میلی‌گرم نیترات سدیم یا سطوح مختلف صفر، 2/0، 4/0 و 6/0 درصد عصاره آویشن (Thymus vulgaris L.) در آب آشامیدنی حاوی نیترات سدیم بر رشد، خصوصیات لاشه و برخی فراسنجه‌های خونی، تعداد 220 قطعه جوجه نر یک‌روزه نژاد راس (308) به‌طور تصادفی در 5 گروه انتخاب شدند. تفاوت معنی‌داری برای مصرف خوراک، افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات مصرف 4/27 میلی‌گرم نیترات سدیم یا سطوح مختلف صفر، 2/0، 4/0 و 6/0 درصد عصاره آویشن (Thymus vulgaris L.) در آب آشامیدنی حاوی نیترات سدیم بر رشد، خصوصیات لاشه و برخی فراسنجه‌های خونی، تعداد 220 قطعه جوجه نر یک‌روزه نژاد راس (308) به‌طور تصادفی در 5 گروه انتخاب شدند. تفاوت معنی‌داری برای مصرف خوراک، افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک بین جوجه‌های گوشتی تیمارهای مختلف در کل دوره آزمایشی مشاهده نشد (05/0<p). البته استفاده از سطوح مختلف عصاره آویشن یا نیترات تأثیری بر میزان گلوکز، کلسترول و تریگلیسرید و همچنین سطح آنزیمهای آسپارتاتآمینوترانسفراز خون جوجه‌های گوشتی نداشت (05/0<p). مصرف نیترات میزان HDL را به‌طور معنی‌داری در مقایسه با تیمار شاهد افزایش داد (05/0>p) ولی مصرف سطوح 2/0% و 4/0% آویشن به همراه نیترات باعث کاهش میزان HDL گردید. در مقایسات مستقل هم مصرف عصاره آویشن منجر به کاهش HDL خون گردید. همچنین وزن نسبی ران، سینه، کبد، قلب، شش، طحال و چربی محوطه بطنی تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (05/0<p). به‌طور کلی مصرف عصاره آویشن تأثیری بر عملکرد جوجه‌های مصرف‌کننده نیترات نداشت ولی از طریق کاهش اکسیداسیون LDL موجب کاهش سطح HDL خون جوجه‌های گوشتی گردید.
مریم نعمتی؛ مهدی دهمرده؛ عیسی خمری؛ مسعود نجاتی یزدی‌نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر کود دامی و کودهای زیستی بر عملکرد اقتصادی و ویژگی‌های کیفی چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) آزمایشی در مزرعه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال زراعی 91 به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کود دامی در سه مقدار 0، 10 تن و 20 تن در هکتار و کاربرد کود زیستی در هشت سطح: شاهد (بدون مصرف ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر کود دامی و کودهای زیستی بر عملکرد اقتصادی و ویژگی‌های کیفی چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) آزمایشی در مزرعه پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل در سال زراعی 91 به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. کود دامی در سه مقدار 0، 10 تن و 20 تن در هکتار و کاربرد کود زیستی در هشت سطح: شاهد (بدون مصرف کود زیستی)، نیتروکسین، بیوسولفور، فسفات بارور2، نیتروکسین+بیوسولفور، نیتروکسین+فسفات بارور2، بیوسولفور+فسفات بارور2 و نیتروکسین+بیوسولفور+فسفات بارور تیمارهای آزمایشی بودند. سطوح مختلف کود دامی به‌عنوان عامل اصلی و تیمارهای کود زیستی به‌عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد اقتصادی، سنجش سبزینگی برگ، مقدار کلروفیل a، b، کاروتنوئید، کربوهیدرات، آنتوسیانین، میزان پروتئین، میزان پتاسیم و فسفر بود که براساس نتایج، مصرف سطوح مختلف کود دامی و تیمارهای کود زیستی و برهم‌کنش آنها بر این صفات معنی‌دار شد. بیشترین مقدار عملکرد اقتصادی (kg.h-11290) و میزان پروتئین (mg.g-1841.42) با مصرف همزمان 10 تن در هکتار کود دامی و نیتروکسین و بالاترین مقدار آنتوسیانین کاسبرگ (μg.g-1 0.45) و کربوهیدرات (μg.g-110.35.7) در تیمار 20 تن در هکتار کود دامی و بیوسولفور+ فسفات بارور2 حاصل گردید. همچنین استفاده از 20 تن در هکتار کود دامی و تلفیق سه کود زیستی نیتروکسین، بیوسولفور و فسفات بارور2 سبب افزایش سبزینگی برگ، میزان کلروفیل a، b، کاروتنوئید، فسفر و پتاسیم نسبت به شاهد شد. نتایج نشان داد که مصرف همزمان کودهای دامی و زیستی، نسبت به مصرف جداگانه آنها می‌تواند در افزایش عملکرد اقتصادی و ویژگی‌های کیفی چای ترش نقش مؤثری را ایفا کند.
علی‌اصغر ساجدی‌پور؛ سیامک مشایخی
چکیده
وجود تقاضا برای گیاهان دارویی تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی و اجتماعی می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی تقاضای گیاهان دارویی در سه استان همجوار شامل استانهای همدان، مرکزی و لرستان انجام شد. این تحقیق، به روش پیمایشی انجام شد. داده‌های مورد نیاز این تحقیق از طریق تکمیل پرسش‌نامه به‌صورت مصاحبه مستقیم از تعداد 96 فروشنده گیاهان دارویی ...
بیشتر
وجود تقاضا برای گیاهان دارویی تحت تأثیر عوامل مختلف فرهنگی و اجتماعی می‌باشد. این تحقیق با هدف بررسی تقاضای گیاهان دارویی در سه استان همجوار شامل استانهای همدان، مرکزی و لرستان انجام شد. این تحقیق، به روش پیمایشی انجام شد. داده‌های مورد نیاز این تحقیق از طریق تکمیل پرسش‌نامه به‌صورت مصاحبه مستقیم از تعداد 96 فروشنده گیاهان دارویی در استانهای منتخب، در سال 1390 جمع‌آوری گردید. نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده با بکارگیری فرمول کوکران برای حجم جامعه نامعلوم انتخاب شدند. روایی پرسش‌نامه توسط پانل متخصصان مورد تأیید قرار گرفت. از سوی دیگر، ضریب آلفای کرونباخ برابر 787/0 شد که اعتبار پرسش‌نامه را اثبات نمود. در این تحقیق، نوسان تقاضای بازار با بهره‌گیری از ضریب تغییر و رابطه متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از آزمون چند دامنه‌ای دانکن مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه، رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر تقاضای گیاهان دارویی با استفاده از آزمون رتبه‌ای فریدمن انجام شد. نتایج تحقیق نشان داد که در میان انواع مختلف گیاهان دارویی، عرقیات با سهم 8/28 درصدی دارای بیشترین تقاضا در استانهای منتخب بود. آزمون رتبه‌ای فریدمن بیانگر آن بود که قیمت، سهولت مصرف و دسترسی به کلینیک طب سنتی به‌ترتیب مهمترین عوامل مؤثر بر تقاضای گیاهان دارویی در استانهای مورد مطالعه می‌باشد. نتایج تحقیق همچنین نشان داد که با وجود همجواری استانهای مورد بررسی، تقاضا در بازار گیاهان دارویی از لحاظ مقدار و ارزش در این سه استان، فاقد رابطه معنی‌دار بوده و از یکدیگر مستقل هستند. البته ضریب تغییر نشان داد که میزان تقاضای گیاهان دارویی در استان لرستان از نوسان بیشتری در مقایسه با استانهای مرکزی و همدان برخوردار بوده است.
ریحانه حیدری؛ مرتضی خداقلی؛ مرضیه زارعان
چکیده
کشاورزی و منابع طبیعی بشدت به آب و هوا و اقلیم وابسته‌اند و از این‌رو تنوع اقلیمی و تغییرات آن، چه در کوتاه‌مدت (در طول دوره رشد گیاه) و چه در درازمدت، نقش تعیین‌کننده‌ای در میزان تولید و پایداری آن دارد. هدف از این پژوهش، بررسی و تعیین مهمترین عناصر اقلیمی مؤثر بر پراکنش گونه مریم‌نخودی شرقی (Teucrium orientale L.) و در نهایت، پهنه‌بندی ...
بیشتر
کشاورزی و منابع طبیعی بشدت به آب و هوا و اقلیم وابسته‌اند و از این‌رو تنوع اقلیمی و تغییرات آن، چه در کوتاه‌مدت (در طول دوره رشد گیاه) و چه در درازمدت، نقش تعیین‌کننده‌ای در میزان تولید و پایداری آن دارد. هدف از این پژوهش، بررسی و تعیین مهمترین عناصر اقلیمی مؤثر بر پراکنش گونه مریم‌نخودی شرقی (Teucrium orientale L.) و در نهایت، پهنه‌بندی زیست‌اقلیم آن در استان اصفهان بود. بدین منظور، ابتدا اقدام به ایجاد پایگاهی مرکب از 16 متغیر اقلیمی ایستگاه‌های هواشناسی استان اصفهان طی دوره آماری مشترک 40 ساله (2009-1970) که از اهمیت بیشتری در ارتباط با اکولوژی گیاهی برخوردار بودند، گردید. از روش تحلیل عاملی با دوران واریمکس، به‌منظور کاهش ابعاد ماتریس داده‌ها و از روش تحلیل خوشه‌ای سلسله مراتبی به طریق وارد، برای پهنه‌بندی زیست‌اقلیم گونه مریم‌نخودی شرقی در استان استفاده شد و 5 پهنه اقلیم رویشی منطبق بر ارتفاعات استان برای گونه شناسایی و نامگذاری شدند. به‌منظور بررسی فضایی متغیرهای اقلیمی ممیز، نتایج حاصل از تحلیل عاملی به محیط GIS وارد و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، پهنه‌بندی این عوامل نیز انجام شد. یافته‌های این تحقیق نشان داد، 4 عامل اول 6/93% از پراش متغیرهای اولیه را بیان می‌کند. این عوامل عبارت بودند از: بارش، روز یخبندان، تابش و سرعت باد که به‌ترتیب 43/42، 93/31، 40/10 و 83/8 درصد از تغییرات را نشان دادند.
لیدا سرابی؛ فرید شریعتمداری؛ محمدامیر کریمی ترشیزی
چکیده
در این آزمایش، اثر مکمل آلوئه‌ورا (Aloe vera L.) و اسید بوتیریک بر عملکرد، مورفولوژی روده، فاکتورهای خونی و صفات کیفی تخم با استفاده از 120 قطعه بلدرچین در 56 روزگی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 5 تکرار و 4 قطعه بلدرچین در هر تکرار به مدت 7 هفته بررسی شد. گروه‌های آزمایشی شامل: 1- جیره شاهد، 2- جیره حاوی پودر آلوئه‌ورا، 3- جیره حاوی اسید ...
بیشتر
در این آزمایش، اثر مکمل آلوئه‌ورا (Aloe vera L.) و اسید بوتیریک بر عملکرد، مورفولوژی روده، فاکتورهای خونی و صفات کیفی تخم با استفاده از 120 قطعه بلدرچین در 56 روزگی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار و 5 تکرار و 4 قطعه بلدرچین در هر تکرار به مدت 7 هفته بررسی شد. گروه‌های آزمایشی شامل: 1- جیره شاهد، 2- جیره حاوی پودر آلوئه‌ورا، 3- جیره حاوی اسید آلی غیرپوشش‌دار (سدیم بوتیرات)، 4- جیره حاوی اسید آلی پوشش‌دار ((Baby C4، 5- جیره حاوی پودر آلوئه‌ورا و اسید آلی غیرپوشش‌دار (سدیم بوتیرات)، 6- جیره حاوی پودر آلوئه‌ورا و اسید آلی پوشش‌دار (Baby C4) بودند. در این آزمایش درصد تولید تخم، میزان خوراک مصرفی، ضریب تبدیل و وزن تخم بلدرچین تحت تأثیر جیره‌های آزمایشی قرار نگرفت. اضافه کردن آلوئه‌ورا و اسید آلی سبب کاهش معنی‌دار غلظت کلسترول زرده و کلسترول سرم در بلدرچین‌ها شد (01/0>p). البته اثر تیمارهای آزمایشی بر ارتفاع پرز ژژونوم اختلاف معنی‌داری را نشان داد (001/0>p). نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که استفاده از آلوئه‌ورا و اسید آلی و همچنین مخلوط اسید آلی و آلوئه‌ورا سبب کاهش میزان کلسترول سرم و زرده شده‌است. استفاده توأم از گیاه دارویی آلوئه‌ورا و گلیسریدهای اسید بوتیریک به‌طور معنی‌داری ارتفاع و سطح پرز را افزایش داد و بیشترین عرض و عمق کریپت را به خود اختصاص داد.
الناز علیمردان؛ پروین صالحی شانجانی؛ علی اشرف جعفری؛ سیدرضا طبائی عقدایی
چکیده
بومادران (Achillea L.) یکی از جنس‌های مهم گیاهان دارویی بومی ایران است. به‌منظور بررسی عملکرد و صفات مورفولوژیکی 27 جمعیت A. millefoliumو 14 جمعیتA. bieberestini، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. نتایج نشان دادند که اختلاف معنی‌داری بین 27 جمعیت A. millefolium از نظر کلیه خصوصیات مورفولوژیکی و زراعی ...
بیشتر
بومادران (Achillea L.) یکی از جنس‌های مهم گیاهان دارویی بومی ایران است. به‌منظور بررسی عملکرد و صفات مورفولوژیکی 27 جمعیت A. millefoliumو 14 جمعیتA. bieberestini، آزمایشی به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج اجرا شد. نتایج نشان دادند که اختلاف معنی‌داری بین 27 جمعیت A. millefolium از نظر کلیه خصوصیات مورفولوژیکی و زراعی بجز زمان گلدهی کامل وجود داشت. جمعیتهای مورد مطالعه گونه A. bieberestini در کلیه صفات مورفولوژیکی و زراعی اختلافات معنی‌داری نشان دادند. مهمترین همبستگی در خصوصیات گونه A. millefoliumمربوط به قطر گل‌آذین اصلی با حداکثر ارتفاع بوته و در گونه A. biberestini مربوط به عملکرد بوته با ارتفاع بوته بود. مقایسه میزان عملکرد و سایر ویژگی‌های زیستی جمعیتهای هر گونه، با دیدگاه اهلی کردن و اصلاحی نشان داد که جمعیتهای گرم و خشک هر دو گونه A. millefolium و گونه A. bieberestini عملکرد بهتری برای کشت و کار دارند و جمعیت سمنان (21657) در گونه A. millefolium و جمعیت پارک گلستان در گونه A. bieberestiniنسبت به سایر جمعیت‌ها برتری داشتند. بنابراین در برنامه‌های اصلاحی جمعیتهای فوق برای تولید گیاه دورگی با صفات مطلوب‌تر از نظر ارتفاع بوته، قطر بوته، قطر گل‌آذین اصلی، عملکرد بوته و تعداد ساقه گل‌دهنده، توصیه می‌شوند.
مینا عبدالهی؛ سعیده ملکی فراهانی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و برخی ویژگی‌های کیفی دانه گیاه دارویی بالنگوی شهری و شیرازی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. رژیم‌های آبیاری در دو سطح 40% و 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک بر روی اکوتیپ‌های مشهد و ارومیه در دو گونه Lallemantia royleana (Benth.) Benth. (شیرازی)و L. iberica ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و برخی ویژگی‌های کیفی دانه گیاه دارویی بالنگوی شهری و شیرازی، آزمایشی به‌صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. رژیم‌های آبیاری در دو سطح 40% و 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک بر روی اکوتیپ‌های مشهد و ارومیه در دو گونه Lallemantia royleana (Benth.) Benth. (شیرازی)و L. iberica Fisch. & C.A.Mey. (شهری) اعمال شد. افزایش تخلیه آب قابل استفاده خاک باعث افزایش درصد موسیلاژ دانه شد. بیشترین درصد موسیلاژ دانه مربوط به تیمار 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک، گونه L. royleana و اکوتیپ مشهد بود. بیشترین عملکرد موسیلاژ دانه (22/11 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 40% تخلیه آب قابل استفاده خاک و کمترین مقدار آن (25/6 کیلوگرم در هکتار) در تیمار 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک بدست آمد. اکوتیپ مشهد گونه L. iberica در مقایسه با اکوتیپ ارومیه 04/34% عملکرد موسیلاژ بیشتری داشت. با افزایش شدت تخلیه آب قابل استفاده خاک مقدار پروتئین دانه L. iberica 30/7% کاهش یافت اما در گونه L. royleana تغییری نکرد. درصد روغن تحت تأثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. عملکرد روغن در L. iberica و اکوتیپ مشهد در مقایسه با اکوتیپ ارومیه 50/41% بیشتر بود. بیشترین عملکرد دانه در سطح 40% تخلیه آب قابل استفاده خاک با 4/208 کیلوگرم در هکتار و در گونه L. iberica با 4/189 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. عملکرد دانه در سطح 60% تخلیه آب قابل استفاده خاک (3/107 کیلوگرم در هکتار)، نسبت به تیمار 40%، 84/43% کاهش یافت. در گونه L. royleana برخلاف L. iberica تفاوت معنی‌داری به لحاظ عملکرد دانه بین اکوتیپ‌ها دیده شد. به‌طور کلی درصد موسیلاژ در دانه بالنگو تحت تأثیر کاهش مقدار آب آبیاری، افزایش و درصد پروتئین کاهش یافت.
ژیلا اصغری؛ حمیدرضا صادقی‌پور؛ سید خلیل هاشمی دوست؛ محسن مظاهری تهرانی
چکیده
میوه بلوط یکی از انواع مغزهای خوراکی بوده که استفاده از آن در تغذیه انسان قدمتی طولانی دارد. در این پژوهش، ترکیب و مقدار اسید چرب و تانن موجود در میوه بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) در جنگل النگدره استان گلستان بررسی شد. استخراج روغن موجود در میوه از طریق دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال هگزان انجام گردید. اسیدهای چرب قبل از تزریق به ...
بیشتر
میوه بلوط یکی از انواع مغزهای خوراکی بوده که استفاده از آن در تغذیه انسان قدمتی طولانی دارد. در این پژوهش، ترکیب و مقدار اسید چرب و تانن موجود در میوه بلندمازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey.) در جنگل النگدره استان گلستان بررسی شد. استخراج روغن موجود در میوه از طریق دستگاه سوکسله و با استفاده از حلال هگزان انجام گردید. اسیدهای چرب قبل از تزریق به دستگاه کروماتوگرافی گازی، برای بررسی کمّی و کیفی به متیل‌استر تبدیل شدند. نتایج حکایت از حضور اسیدهای چرب اشباع شامل اسید پالمتیک (C16:0)، اسید مارگاریک (C17:0)، اسید استئاریک (C18:0) و اسیدهای چرب غیراشباع شامل اسید اولئیک (C18:1)، اسید لینولئیک (C18:2)، اسید لینولنیک (C18:3) و اسید گادولئیک (C20:1) داشت. بازده خالص استخراج برای روغن 49/7% بدست آمد که 13/81% آن را اسیدهای چرب غیراشباع و 87/18% آن را اسیدهای چرب اشباع تشکیل می‌دادند. سه اسید چرب عمده شناسایی شده به‌ترتیب شامل لینولئیک اسید به میزان 57/49 (میلی‌گرم اسید چرب بر گرم روغن)، اولئیک اسید به میزان 74/34 (میلی‌گرم اسید چرب بر گرم روغن) و پالمتیک اسید به میزان 58/20 (میلی‌گرم اسید چرب بر گرم روغن) بود. استخراج تانن نیز با حلال آب انجام شد. میزان کل تانن موجود در میوه با استفاده از نمودار استاندارد برحسب گالیک اسید و با استفاده از روش اسپکتروفتومتری اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار کل تانن در میوه این گونه 13/178 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در 2 گرم ماده خشک و میزان روغن آن 49/1 گرم در 20 گرم ماده خشک بود.
علی نوبخت
چکیده
این آزمایش به‌منظور بررسی اثراتسطوح مختلف پودر قسمت‌های هوایی گیاه دارویی خارمریم (Silybum marianum L.) بر عملکرد، صفات کیفی تخم‌مرغ، فراسنجه‌های بیوشیمیایی و سلول‌های ایمنی خون مرغ‌های تخم‌گذار انجام شد. تعداد 240 قطعه مرغ تخم‌گذار سویه‌‌های-لاین W36، از سن 65 تا 76 هفتگی در پنج تیمار، چهار تکرار و 12 قطعه مرغ در هر تکرار در قالب یک طرح ...
بیشتر
این آزمایش به‌منظور بررسی اثراتسطوح مختلف پودر قسمت‌های هوایی گیاه دارویی خارمریم (Silybum marianum L.) بر عملکرد، صفات کیفی تخم‌مرغ، فراسنجه‌های بیوشیمیایی و سلول‌های ایمنی خون مرغ‌های تخم‌گذار انجام شد. تعداد 240 قطعه مرغ تخم‌گذار سویه‌‌های-لاین W36، از سن 65 تا 76 هفتگی در پنج تیمار، چهار تکرار و 12 قطعه مرغ در هر تکرار در قالب یک طرح کاملاً تصادفی مورد استفاده قرار گرفتند. پودر گیاه خارمریم مورد استفاده صفر، 5/0، 1، 5/1 و 2 درصد جیره بود. نتایج نشان داد که استفاده از پودر گیاه خارمریم تا 2% نسبت به شاهد موجب افزایش وزن تخم‌مرغ، درصد تولید تخم‌مرغ، توده تخم‌مرغ تولیدی و خوراک مصرفی گردید (05/0>p). در حالیکه بیشترین وزن مخصوص تخم‌مرغ، در بالاترین درصد پوسته با استفاده از 1% خارمریم مشاهده شد (01/0>p). استفاده از خارمریم موجب کاهش سطح تریگلیسرید، کلسترول، آلبومین و پروتئین تام خون مرغها شد (05/0>p). 2% خارمریم در جیره اثرات افزایشی بر سطح هماتوکریت، هموگلوبین و گلبولهای سفید خون مرغها داشت (05/0>p). به‌طور کلی در مرغ‌های تخم‌گذار استفاده از پودر گیاه خارمریم تا سطح 2% جیره، موجب بهبود عملکرد، صفات کیفی تخم‌مرغ و پارامترهای بیوشیمیایی و سلول‌های خون شد.
عزیزه فرجی؛ بهروز اسماعیل‌پور؛ فاطمه سفیدکن؛ بهلول عباس‌زاده؛ کاظم خاوازی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد گیاه، عملکرد اسانس و اجزای اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. سالیسیلیک اسید به‌صورت محلول‌پاشی، در 4 غلظت (0، 1، 2 و 3 میلی‌مولار بر لیتر) و محلول‌پاشی پوتریسین نیز در 5 غلظت (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار بر لیتر) در سه مرحله (مرحله ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر عملکرد گیاه، عملکرد اسانس و اجزای اسانس گیاه مرزه (Satureja hortensis L.)، آزمایشی در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. سالیسیلیک اسید به‌صورت محلول‌پاشی، در 4 غلظت (0، 1، 2 و 3 میلی‌مولار بر لیتر) و محلول‌پاشی پوتریسین نیز در 5 غلظت (0، 5/0، 1، 5/1 و 2 میلی‌مولار بر لیتر) در سه مرحله (مرحله شروع ساقه‌‌دهی، ابتدای مرحله غنچه‌دهی، شروع مرحله گلدهی) بکار برده شدند. نتایج نشان داد که اثر محلول‌پاشی سالیسیلیک اسید و پوتریسین بر وزن خشک و عملکرد اندام هوایی کل، برگ و گل‌آذین، کلروفیل کل، درصد وزنی، بازده و عملکرد اسانس گیاه مرزه و نیز ترکیب‌های اسانس گیاه مرزه در سطح 1% معنی‌دار بود. بیشترین مقدار وزن خشک اندام هوایی (g/p63/45)، عملکرد اندام هوایی (kg/ha5070)، وزن خشک برگ (g/p39/6)، عملکرد برگ (kg/ha710)، وزن خشک گل‌آذین (g/p65/15)، عملکرد گل‌آذین (kg/ha1739) و کلروفیل کل (mg/l44/1) مربوط به محلول‌پاشی با 3 میلی‌مولار سالیسیلیک اسید بود و بیشترین میزان بازده اسانس (35/2%) و عملکرد اسانس (76/76) در تیمار 5/1 میلی‌مولار بر لیتر پوتریسین مشاهده شد. بیشترین میزان تیمول (76/47%) به‌عنوان ترکیب شاخص گیاه مرزه در تیمار 2 میلی‌مولار بر لیتر سالیسیلیک اسید حاصل شد و بیشترین میزان آلفا-پینن، لیمونن و ترانس-بتا-اوسیمن در گیاهان تیمار شده با 50 میلی‌گرم بر لیتر پوتریسین تولید گردید.
امید احمدی؛ جعفر حسین‌زاده؛ امید پناهی؛ حسین فرازمند
چکیده
در راستای تهیه مواد حشره‌کش جدید، که سازگار با محیط زیست بوده و به آسانی قابل فرمولاسیون و کاربرد باشند، اسانس پسته وحشی (بنه، سقز یا چاتلانقوش) با نام علمی Pistacia atlantica Desf. var. kurdica (Anacardiaceae)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Anobiidae))، در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. بررسی و آنالیز اسانس پسته وحشی به‌وسیله کروماتوگراف گازی (GC/MS)، ...
بیشتر
در راستای تهیه مواد حشره‌کش جدید، که سازگار با محیط زیست بوده و به آسانی قابل فرمولاسیون و کاربرد باشند، اسانس پسته وحشی (بنه، سقز یا چاتلانقوش) با نام علمی Pistacia atlantica Desf. var. kurdica (Anacardiaceae)، روی حشرات بالغ سوسک توتون (Lasioderma serricorne F. (Anobiidae))، در شرایط آزمایشگاهی استفاده شد. بررسی و آنالیز اسانس پسته وحشی به‌وسیله کروماتوگراف گازی (GC/MS)، نشان داد که این اسانس شامل 13 نوع ماده شیمیایی مختلف است که مهمترین آنها عبارتند از: آلفا-پینن (75/77%)، کامفن (6/6%) و بتا-پینن (45/3%). این تحقیق در قالب طرح کاملاً تصادفی با 6 تیمار (5 غلطت مختلف از اسانس به همراه شاهد) انجام شد. اسانس با استفاده از روش تقطیر با آب و توسط دستگاه کلونجر تهیه گردید. آزمایش در شرایط دمایی 2±30 درجه سیلسیوس و رطوبت نسبی 5±60% و در تاریکی انجام شد. تیمارها شامل 5 غلظت مختلف از اسانس به همراه شاهد، که هر غلظت در 3 تکرار و هر تکرار شامل 20 حشره بالغ 1 تا 7 روزه بود، انجام شد. مقدار LC50 بدست آمده 67/216 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه گردید. نتایج نشان داد که اسانس پسته وحشی (Pistacia atlantica var. kurdica)، کشندگی معنی‌داری بر روی حشرات بالغ آفت مورد مطالعه داشت.
مریم میرزایی؛ نورالله احمدی؛ فاطمه سفیدکن؛ عبدالعلی شجاعیان؛ علیرضا مظاهری
چکیده
گل‌محمدی از خانواده گل‌سرخیان (Rosaceae)، مهمترین گونه برای تهیه عطر رُز و گلاب است. به‌دلیل حجم زیاد گل‌های برداشت شده در زمان گلدهی و انباشته شدن آنها در کارخانه‌ها و کارگاه‌های استحصال اسانس، از زمان برداشت تا استخراج اسانس به‌طور معمول مدت زمان زیادی طول می‌کشد. انباشته شدن گل‌ها افزایش سرعت تنفس و دما و در نتیجه کاهش کمّیت و ...
بیشتر
گل‌محمدی از خانواده گل‌سرخیان (Rosaceae)، مهمترین گونه برای تهیه عطر رُز و گلاب است. به‌دلیل حجم زیاد گل‌های برداشت شده در زمان گلدهی و انباشته شدن آنها در کارخانه‌ها و کارگاه‌های استحصال اسانس، از زمان برداشت تا استخراج اسانس به‌طور معمول مدت زمان زیادی طول می‌کشد. انباشته شدن گل‌ها افزایش سرعت تنفس و دما و در نتیجه کاهش کمّیت و کیفیت اسانس آنها را به‌دنبال خواهد داشت. در این مطالعه برای بررسی تأثیر شرایط متفاوت نگهداری گل‌ها پس از برداشت، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با عوامل مدت زمان نگهداری پس از برداشت، دمای نگهداری و ظرف نگهداری، در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار طراحی گردید. همچنین به‌منظور بررسی تأثیر مدت زمان‌های متفاوت فرایند اسانس‌گیری بر میزان و کیفیت اسانس، آزمایشی به‌صورت طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. استخراج اسانس از گلبرگ‌ها به روش تقطیر با آب و با استفاده از دستگاه طرح کلونجر انجام شد و به‌منظور جداسازی و شناسایی ترکیب‌های موجود در اسانس، از دستگاه‌های GC و GC/MS استفاده گردید. نتایج بیانگر بالاتر بودن میزان اسانس و همچنین برتری کیفیت اسانس حاصل در روش نگهداری پس از برداشت گلبرگ‌ها در ظرف حاوی آب در یخچال، به‌خصوص به مدت 48 ساعت، نسبت به سایر روشهای نگهداری و حتی نسبت به استخراج اسانس بلافاصله پس از برداشت گل‌ها بود. به‌علاوه اینکه با افزایش مدت زمان اسانس‌گیری میزان اسانس حاصل افزایش یافت و اسانس حاصل از 5/3 ساعت اسانس‌گیری از نظر بازده و ترکیب‌های اسانس بهترین مدت زمان برای فرایند استخراج اسانس از گل‌محمدی در این آزمایش شناخته شد.
