زراعت و باغبانی
محمد هادی شجاعی باغینی؛ مهدی نقی زاده
چکیده
سابقه و هدف: زیره سبز (.Cuminum cyminum L) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان معطر و ادویه‌ای جهان است که از نظر دارویی به‌عنوان دومین گیاه دارویی اهلی در ایران شناخته شده است. تنش خشکی به‌عنوان یک تنش اکسیداتیو بر پاسخ‌های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه تأثیرگذار است. یکی از راهکارهای افزایش مقاومت گیاهان به تنش‌های غیرزیستی ازجمله ...
بیشتر
سابقه و هدف: زیره سبز (.Cuminum cyminum L) یکی از قدیمی‌ترین گیاهان معطر و ادویه‌ای جهان است که از نظر دارویی به‌عنوان دومین گیاه دارویی اهلی در ایران شناخته شده است. تنش خشکی به‌عنوان یک تنش اکسیداتیو بر پاسخ‌های بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی گیاه تأثیرگذار است. یکی از راهکارهای افزایش مقاومت گیاهان به تنش‌های غیرزیستی ازجمله خشکی، استفاده از براسینواستروئید و ملاتونین است که با دامنه گسترده‌ای از فعالیت‌ها در گیاه، دارای تأثیرات بیولوژیکی منحصربه‌فردی در رشد و نمو گیاه می‌باشد و عملکرد گیاه را از راه تغییرات متابولیسمی آن و حفاظت گیاه در برابر تنش‌های محیطی، افزایش می‌دهد. هورمون‌های رشد گیاهی، با تأثیر بر متابولیت‌های گیاه، تحریک بیوسنتز فیتوهورمون‌ها، افزایش میزان جذب عناصر غذایی، بهبود سازوکارهای دفاعی، تحریک رشد ریشه و بهبود تبادلات گازی موجب بهبود عملکرد کمّی و کیفی گیاه در شرایط تنش و غیر تنش می‌گردند. اگرچه نتایج برخی تحقیق‌ها بیان‌کننده آنست که استفاده از تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی براسینواستروئید و ملاتونین که منشأ طبیعی دارند و نیز سازگار با محیط‌زیست هستند، تأثیر بسزایی در کاهش اثرهای سوء ناشی از تنش‌های محیطی دارند، اما استفاده ترکیبی از این هورمون‌های گیاهی و نیز کاربرد این هورمون‌ها در زیره سبز، کمتر گزارش شده است. بنابراین، این پژوهش با هدف ارزیابی تأثیر محلول‌پاشی براسینواستروئید و ملاتونین بر عملکرد کمّی و کیفی زیره سبز در شرایط تنش خشکی اجرا شد.مواد و روش‌ها: این پژوهش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تکرار در سال 1401 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سطوح مختلف تنش خشکی (100% و 50% ظرفیت زراعی مزرعه)، ملاتونین (صفر و 100 میکرومولار) و براسینواستروئید (0 و 75/0 میکرومولار) بودند.نتایج: نتایج نشان داد در رویارویی با تنش خشکی میزان مالون‌دی‌آلدئید، پراکسیدهیدروژن، نشت‌یونی، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی (پراکسیداز (POD)، کاتالاز (CAT)، آسکوربات‌پراکسیداز (APX) و سوپراکسیددیسموتاز (SOD))، غلظت کربوهیدرات‌ها و پرولین در گیاه زیره سبز افزایش یافت. همچنین محلول‌پاشی براسینواستروئید و ملاتونین بهطور قابل‌ملاحظه‌ای فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی و تجمع اسمولیت‌ها را افزایش و سطح مالون‌دی‌آلدئید، پراکسیدهیدروژن و نشت یونی گیاهان رشد کرده در شرایط تنش را کاهش داد. تنش خشکی موجب کاهش عملکرد دانه زیره سبز شد و در مقابل، تحت این شرایط درصد اسانس بذر زیره افزایش یافت. کاربرد براسینواستروئید و ملاتونین در هر دو شرایط تنش و عدم تنش، موجب افزایش عملکرد کمّی و کیفی زیره سبز شد.نتیجه‌گیری: درمجموع می‌توان بیان کرد که کاربرد براسینواستروئید و ملاتونین، مقاومت زیره سبز در برابر تنش خشکی را از طریق افزایش فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی، افزایش تجمع اسمولیت‌های سازگار پرولین و کربوهیدرات‌ها و نیز حفظ پایداری غشاء افزایش داد و درنهایت افزایش عملکرد دانه را به‌همراه داشت. استفاده از ملاتونین و براسینواستروئید کیفیت محصول تولیدی را نیز تحت تأثیر قرار داد و موجب افزایش درصد اسانس گردید. قابل توجه است که تأثیر مثبت استفاده توأم از ملاتونین و براسینواستروئید بر روی کمّیت و کیفیت محصول تولیدی زیره سبز در مقایسه با کاربرد هر یک از این هورمون‌های گیاهی به‌تنهایی، بسیار قابل‌ملاحظه‌تر و مشهودتر بود. در مجموع، با توجه به سازگار با محیط زیست بودن براسینواستروئید و ملاتونین و تأثیر مثبت کاربرد آنها بر بهبود کمّیت و کیفیت محصول تولیدی، کاربرد براسینواستروئید و ملاتونین می‌تواند راهکاری مناسب برای افزایش عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی و اقتصادی ارزشمند زیره سبز در شرایط معمول و تنش خشکی باشد.
اثرات بیولوژیک اسانس‌ها و عصاره‌ها
فریبا ظفرمند کاشانی؛ داریوش خادمی شورمستی
چکیده
مخاطرات زیست محیطی بسته‌بندی‌های بسپاری موجب افزایش تمایل به استفاده از پوشش‌های زیست‌تخریب‌پذیر چندسازه‌ای شده است. با توجه به محدودیت‌های استفاده از پاداکسنده‌ها و زیست‌پادهای مصنوعی، استفاده از فرآورده‌های طبیعی جایگزین توسعه یافته است. در این مطالعه اثرهای پاداکسندگی و ضدمیکروبی عصاره‌های الکلی آویشن شیرازی (Zataria multiflora ...
بیشتر
مخاطرات زیست محیطی بسته‌بندی‌های بسپاری موجب افزایش تمایل به استفاده از پوشش‌های زیست‌تخریب‌پذیر چندسازه‌ای شده است. با توجه به محدودیت‌های استفاده از پاداکسنده‌ها و زیست‌پادهای مصنوعی، استفاده از فرآورده‌های طبیعی جایگزین توسعه یافته است. در این مطالعه اثرهای پاداکسندگی و ضدمیکروبی عصاره‌های الکلی آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در مقایسه با پروپیل گالات در پوشش زیست‌فعال بر ماندگاری گوشت مرغ ارزیابی شد. برای این منظور آزمایشی با 5 تیمار شامل فیله‌های مرغ فاقد پوشش (شاهد)، دارای پوشش کازئینات‌سدیم 8%، دارای پوشش کازئینات‌سدیم غنی شده با عصاره آویشن شیرازی (1.5%)، عصاره زیره‌سبز (1.5%) و پروپیل گالات (ppm100) در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار به‌مدت 10 روز نگهداری در دمای یخچال اجرا شد. نتایج نشان داد که استفاده از پوشش کازئینات‌سدیم موجب کاهش شمار باکتریهای هوازی مزوفیل و باکتریهای سرماگرا، شاخص اسید تیوباربیتوریک، عدد پراکسید و مجموع ترکیب‌های ازته فرّار فیله‌ها طی این مدت نگهداری شد. بکارگیری عصاره‌های گیاهی و پروپیل گالات موجب افزایش کارایی پاداکسندگی و ضدمیکروبی پوشش زیست‌فعال شد. در پایان دوره نگهداری، کمترین میزان باکتریهای هوازی مزوفیل و باکتریهای سرماگرا و مجموع ترکیب‌های ازته فرّار در فیله‌های حاوی پوشش زیست‌فعال حاوی عصاره زیره (p <0.05) و کمترین میزان شاخص اسید تیوباربیتوریک و عدد پراکسید در فیله‌های حاوی پوشش زیست‌فعال حاوی عصاره آویشن شیرازی (p <0.05)دیده شد که تفاوت آماری معنی‌داری با پوشش فعال حاوی پروپیل گالات نداشت. بنابراین می‌توان از پوشش زیست‌فعال کازئینات‌سدیم حاوی عصاره‌های زیره سبز و آویشن شیرازی جهت افزایش زمان ماندگاری فیله مرغ در دمای یخچال حداقل به‌مدت 10 روز استفاده کرد.
به‌زراعی و به‌نژادی
نیما خالدی؛ عباس ده شیری؛ فرشید حسنی
چکیده
این مطالعه به‌منظور بررسی تأثیر بیوپرایمینگ با تعدادی از جدایه‌های بومی قارچ Trichoderma harzianum روی شاخص‌های جوانه‌زنی و بنیه بذر یک توده بومی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) انجام شد. همچنین تأثیر آنزیم‌های خارج سلولی تولیدشده توسط این جدایه‌ها به‌عنوان الیسیتور بر تولید و انباشت متابولیت‌های ثانویه در گیاهچه‌های حاصل از بذرهای بیوپرایم شده ...
بیشتر
این مطالعه به‌منظور بررسی تأثیر بیوپرایمینگ با تعدادی از جدایه‌های بومی قارچ Trichoderma harzianum روی شاخص‌های جوانه‌زنی و بنیه بذر یک توده بومی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) انجام شد. همچنین تأثیر آنزیم‌های خارج سلولی تولیدشده توسط این جدایه‌ها به‌عنوان الیسیتور بر تولید و انباشت متابولیت‌های ثانویه در گیاهچه‌های حاصل از بذرهای بیوپرایم شده بررسی شد. براساس نتایج، تمام جدایه‌های T. harzianumقادر به تولید آنزیم‌های آمیلاز، پروتئاز، سلولاز، زایلاناز، کیتیناز و لیپاز بودند. نتایج همچنین نشان داد که بیوپرایمینگ بذر زیره سبز بهطور قابل‌توجهی روی شاخص‌های بنیه و جوانه‌زنی بذر تأثیر گذاشته و موجب بهبود کیفیت و سلامت بذر و گیاهچه شد. در این مطالعه، اسانس گیاهچه‌های حاصل از بذرهای بیوپرایم شده به روش تقطیر با آب استخراج و ترکیبات شیمیایی آن با استفاده از روش‌های کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی شناسایی شدند. نتایج نشان داد که ترکیب‌های اصلی شناسایی شده شامل بتا-پینن، پارا-سیمن، لیمونن، گاما-ترپینن، ترپینن-4-اُل، آلفا-ترپینئول، کومین آلدهید و بتا-فارنزن بودند. همچنین قارچ T. harzianumو آنزیم‌های ترشح شده توسط آن به‌عنوان الیسیتور موجب افزایش بیان ژن‌های مرتبط با تولید و انباشت متابولیت‌های ثانویه در زیره سبز شدند. این اولین گزارش در مورد تأثیر بیوپرایمینگ بذر با جدایه‌های بومی قارچ T. harzianum روی ترکیب‌های اسانس گیاهچه‌های زیره سبز می‌باشد. یافته‌های این پژوهش نشان داد که مقدار آنزیم‌های خارج سلولی ترشح شده توسط جدایه‌های T. harzianum متفاوت است و روی میزان تولید و انباشت متابولیت‌های ثانویه در زیره سبز تأثیر می‌گذارد.
سارا حیدری مقدم؛ نجمه عظیمی زاده؛ حمید محمدی
چکیده
به علت محدودیت استفاده از سموم در کنترل آفات انباری و خطر ایجاد مسمومیت توسط سموم شیمیایی برای جانوران خونگرم نیاز به استفاده از سموم با خطر کمتر، ازجمله ترکیب‌های گیاهی بیش از پیش احساس می‌گردد. عصاره‌ها و اسانس‌های گیاهی سازگار با طبیعت هستند و در انبارهای مواد غذایی می‌توان از آنها برای مبارزه با آفات انباری استفاده کرد. در ...
بیشتر
به علت محدودیت استفاده از سموم در کنترل آفات انباری و خطر ایجاد مسمومیت توسط سموم شیمیایی برای جانوران خونگرم نیاز به استفاده از سموم با خطر کمتر، ازجمله ترکیب‌های گیاهی بیش از پیش احساس می‌گردد. عصاره‌ها و اسانس‌های گیاهی سازگار با طبیعت هستند و در انبارهای مواد غذایی می‌توان از آنها برای مبارزه با آفات انباری استفاده کرد. در این تحقیق سمّیت تنفسی اسانس گیاهان زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و رزماری (Rosmarinus officinalis L.) و سمّیت گوارشی عصاره گیاه زیره سبز روی شب‌پره آرد Ephestia kuehniella (Zeller) بررسی شد. عصاره‌گیری از زیره سبز به روش الکلی انجام و اسانس‌های زیره سبز و رزماری با استفاده از دستگاه کلونجر استخراج شد. عصاره زیره سبز با جیره غذایی مخلوط و در اختیار آفت قرار گرفت، ولی اسانس‌ها به روش تنفسی یا تدخینی استفاده شدند. آزمایش‌ها در شرایط کنترل‌شده (دمای ºC1±27، رطوبت 5±50% و دوره نوری 14:10 (تاریکی: روشنایی)) انجام شد. تأثیر هر یک از مواد روی درصد مرگ و میر لاروها و شفیره‌ها و طول دوره لاروی، بررسی و با یکدیگر مقایسه شد. نتایج نشان داد، اسانس زیره سبز نسبت به عصاره زیره سبز و اسانس رزماری بیشترین درصد کشندگی را روی آفت دارد. بنابراین با توجه به تأثیر مثبت این ترکیب‌ها در تلفات آفت، استفاده از این عصاره و اسانس‌های گیاهی ضمن مطالعات بیشتر می‌تواند گزینه مناسبی برای کنترل آفات در انبارهای مواد غذایی، سیلوها، سایر مکان‌های بسته و ... باشد.
فریبا یوسفی؛ نادر حسن‌زاده
چکیده
بررسی اثر اسانس گلهای اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.)، بذرهای رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و پیکره رویشی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی قارچ Botrytis cinereaعامل بیماری کپک خاکستری توت‌فرنگی در محیط کشت PDA نشان داد که اسانس‌های رازیانه و زیره سبز دارای بیشترین فعالیت ضد قارچی بوده‌اند. ترکیب‌های موجود در اسانس‌ها ...
بیشتر
بررسی اثر اسانس گلهای اسطوخودوس (Lavandula angustifolia Mill.)، بذرهای رازیانه (Foeniculum vulgare Miller.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و پیکره رویشی نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) روی قارچ Botrytis cinereaعامل بیماری کپک خاکستری توت‌فرنگی در محیط کشت PDA نشان داد که اسانس‌های رازیانه و زیره سبز دارای بیشترین فعالیت ضد قارچی بوده‌اند. ترکیب‌های موجود در اسانس‌ها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی گردیدند. نتایج روی میوههای مایهزنی شده با سوسپانسیون 105×1 اسپور قارچ در میلی‌لیتر آب مقطر استریل نشان داد که اثر اسانس زیره سبز نسبت به رازیانه در کنترل قارچ B. cinerea روی میوه توت‌فرنگی بیشترین تأثیر را داشته است. تیمار با اسانس زیره سبز به روش غوطهورسازی در کنترل پوسیدگی خاکستری میوه توت‌فرنگی بیشترین میزان کنترلکنندگی را نشان داد و در مقایسه با قارچکش تیابندازول (5/1 در هزار) در یک گروه آماری قرار گرفت.
نجمه رئیسی؛ سید محمدعلی وکیلی؛ جواد سرحدی؛ فرشید ترکی‌نژاد
چکیده
به‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در منطقه جیرفت انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور و 18 تیمار در سه تکرار انجام شد. کود حیوانی شامل دو سطح (0 و 15 تن در هکتار) و کود سولفات روی در ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر مقادیر مختلف کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر عملکرد و اجزای عملکرد و درصد اسانس زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در سال زراعی 1391-1390 در منطقه جیرفت انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه فاکتور و 18 تیمار در سه تکرار انجام شد. کود حیوانی شامل دو سطح (0 و 15 تن در هکتار) و کود سولفات روی در سه سطح شامل (0، 25، 40 کیلوگرم در هکتار) و کود آهن شامل سه سطح (0، 5/2، 5 کیلوگرم در هکتار) بود. در این تحقیق پاسخ‌های گیاهی شامل عملکرد، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد چتر و وزن هزاردانه بود. نتایج نشان داد که سطوح کود حیوانی، کود آهن و کود روی بر وزن خشک اندام هوایی، عملکرد، تعداد دانه در بوته، تعداد چتر در بوته، ارتفاع گیاه و وزن هزاردانه و درصد اسانس در سطح 1% معنی‌دار شد. همچنین برهم‌کنش کود آلی، کود روی و کود آهن بر وزن خشک اندام هوایی، عملکرد، تعداد دانه در بوته و وزن هزاردانه معنی‌دار بود. بنابراین با توجه به نتایج این آزمایش می‌توان برای افزایش حداکثر عملکرد و اجزای عملکرد زیره سبز تیمار مرکب 15 تن کود حیوانی، 25 کیلوگرم سولفات روی در هکتار و 5 کیلوگرم کود سکوسترین آهن در هکتار را در منطقه جیرفت توصیه کرد.
مریم‌السادات سلامتی؛ حسین زینلی
چکیده
زیره سبز (Cuminum cyminum L.) یکی از مهمترین و اقتصادی‌ترین گیاهان دارویی است و دارای پراکنش قابل توجهی در نقاط مختلف کشور می‌باشد. این مطالعه به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات مورفولوژیک در 16 جمعیت زیره سبز در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. صفات مورفولوژی شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع بوته، ...
بیشتر
زیره سبز (Cuminum cyminum L.) یکی از مهمترین و اقتصادی‌ترین گیاهان دارویی است و دارای پراکنش قابل توجهی در نقاط مختلف کشور می‌باشد. این مطالعه به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات مورفولوژیک در 16 جمعیت زیره سبز در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار انجام شد. صفات مورفولوژی شامل عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چتر و وزن هزاردانه بود. براساس نتایج تجزیه واریانس، اختلاف جمعیت‌های مورد مطالعه برای کلیه صفات بجز تعداد چترک در چتر در سطح احتمال 1% معنی‌دار بود. ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی برای بیشتر صفات بالا بود، که نشان از تنوع بالا در صفات مورد بررسی دارد. دامنه تغییرات عملکرد دانه در بین جمعیت‌های مورد بررسی از 75/0 گرم در بوته در جمعیت سیرجان تا 99/0 گرم در بوته در جمعیت بیرجند متغیر بود. برآورد ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که عملکرد دانه در بوته با صفات تعداد دانه در چتر، تعداد چتر در بوته، عملکرد بیولوژیک و ارتفاع بوته همبستگی مثبت و بالایی دارد. براساس تجزیه خوشه‌ای، 16 جمعیت مورد مطالعه در چهار گروه مختلف قرار گرفتند. جمعیت‌های موجود در گروه چهارم از لحاظ تعداد دانه در چتر، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و تعداد چتر در بوته نسبت به بقیه گروه‌ها برتری داشتند. بنابراین می‌توان از طریق تلاقی بین ژنوتیپ‌های برتر خوشه‌های مختلف و آزمون نتاج آنها از طریق برنامه‌های به‌نژادی و انتخاب نسبت به تولید ارقام با خصوصیات زراعی مطلوب اقدام نمود.
مه‌لقا قربانلی؛ فریده احمدی؛ اعظم منفرد؛ غلامحسین بخشی‌خانیکی
چکیده
آسکوربات به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی اثرهای زیستی قابل‌توجهی بر روی رشد و نمو گیاهان دارد، ازجمله باعث افزایش تحمل گیاهان به تنش‌های محیطی می‌شود. در پژوهش حاضر اثر تنش شوری و برهم‌کنش آن با آسکوربات روی مقدار پرولین، آنزیم‌های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و مالون دی‌آلدئید در گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، مورد بررسی ...
بیشتر
آسکوربات به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی اثرهای زیستی قابل‌توجهی بر روی رشد و نمو گیاهان دارد، ازجمله باعث افزایش تحمل گیاهان به تنش‌های محیطی می‌شود. در پژوهش حاضر اثر تنش شوری و برهم‌کنش آن با آسکوربات روی مقدار پرولین، آنزیم‌های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز و مالون دی‌آلدئید در گیاه زیره سبز (Cuminum cyminum L.)، مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان مورد مطالعه در گلدانهای حاوی شن، رس و خاک برگ (به نسبت 1: 1: 1) کاشته شده و گیاهان سه هفته بعد از جوانه‌زنی تحت غلظتهای مختلف کلریدسدیم (0، 25، 50، 75، 100، 125 میلیمولار) و آسکوربات (9 میلیمولار) قرار گرفتند. در گیاهان تحت تیمار شوری با افزایش غلظتهای NaCl میزان پرولین، کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز و مالون دی‌آلدئید افزایش یافت و گیاهانی که همزمان تحت تأثیر کلریدسدیم و آسکوربات قرار گرفتند در میزان غلظتهای یکسان NaCl میزان پرولین، کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز افزایش بیشتری نشان دادند. مقدار افزایش مالون دی‌آلدئید کاهش معنی‌داری داشت که نشان‌دهنده اثر آسکوربات بر کاهش خسارت اکسیداتیو است.
عهدیه کالیراد
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کشت در شرایط دیم بر صفات کمّی و کیفی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در پنج تاریخ کشت (15 بهمن به‌عنوان شاهد، 25 بهمن، 5، 15 و 25 اسفند) در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سه سال در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی منطقه بلبلوئیه سیرچ اجرا گردید. صفات مورفولوژیکی (شامل زمان گلدهی، پنجه‌زنی، تشکیل ساقه، تشکیل ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کشت در شرایط دیم بر صفات کمّی و کیفی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) آزمایشی در پنج تاریخ کشت (15 بهمن به‌عنوان شاهد، 25 بهمن، 5، 15 و 25 اسفند) در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سه سال در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی منطقه بلبلوئیه سیرچ اجرا گردید. صفات مورفولوژیکی (شامل زمان گلدهی، پنجه‌زنی، تشکیل ساقه، تشکیل بذر و …)، همچنین میزان تولید بذر (عملکرد) یادداشت‌برداری شد. نتایج نشان داد که تمامی صفات مورد بررسی از نظر تاریخ کشت در سطح 1% با هم اختلاف معنی‌داری را نشان می‌دهند. همچنین تمامی صفات از نظر سال دارای اختلاف معنی‌داری در سطح 1% بودند، بجز صفت زمان گلدهی که در سطح 5% معنی‌دار بود و وزن بذرهای تولیدی اختلاف معنی‌داری را در سال‌های مختلف نشان نداد. در مقایسه میانگین صفات مشخص گردید که تاریخ کاشت شاهد (15 بهمن) برای صفات گلدهی، تشکیل بذر، بذردهی، پنجه‌زنی و تشکیل ساقه دارای بیشترین مقدار بود، اما میزان بذر و وزن بذر تولیدی در تاریخ کاشت 5 اسفند دارای بیشترین مقدار نسبت به سایر زمان‌های کاشت بود. با توجه به نتایج بدست‌آمده جهت تولید محصول بیشتر تاریخ کاشت 5 اسفند توصیه می‌گردد، همچنین معنی‌دار بودن اختلاف صفات در سال‌های متفاوت نشان‌دهنده تغییرات بالای آب و هوایی و شرایط اقلیمی در منطقه سیرچ است.
فاطمه عروجعلیان؛ روحا کسری کرمانشاهی؛ مجید عزیزی؛ محمدرضا باسامی
چکیده
اسانس سه گیاه دارویی شامل زنیان (Carum copticum (L.) C. B. Clarke)، زیره پارسی (Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانس‌های بدست آمده با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) تجزیه شدند و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده آنها براساس شاخص بازداری و طیف جرمی تعیین گردید. سپس ...
بیشتر
اسانس سه گیاه دارویی شامل زنیان (Carum copticum (L.) C. B. Clarke)، زیره پارسی (Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch.) و زیره سبز (Cuminum cyminum L.) به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانس‌های بدست آمده با استفاده از دستگاه گاز کروماتوگراف (GC) و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی (GC/MS) تجزیه شدند و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده آنها براساس شاخص بازداری و طیف جرمی تعیین گردید. سپس با استفاده از تکنیک میکرودایلوشن (ریزرقت) و با استفاده از دستگاه خواننده الایزا خاصیت ضد باکتریایی اسانس‌های مورد نظر با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) و حداقل غلظت کشندگی (MBC) نیز علیه برخی از باکتریهای آلوده کننده مواد غذایی مانند Staphylococcus aureus، Bacillus cereus، Listeria monocytogenes، Escherichia coli O157H7 و Salmonella enteritidisبررسی شد. همچنین با توجه به کاربرد همزمان گیاهان دارویی در طب سنتی و با در نظر گرفتن تأثیر این اسانس‌ها بر خواص ارگانولپتیکی مواد غذایی و MIC اسانس زیره پارسی و زیره سبز واکنش متقابل این دو با استفاده از روش Modified checkboard و محاسیه شاخص بازدارندگی افتراقی (FICindex) علیه باکتریها نیز بررسی گردید. نتایج نشان دادند که از نظر اجزای اسانس بین گونه‌های مورد بررسی اختلاف قابل‌توجهی وجود دارد. این در حالی بود که ترکیب‌هایی چون پارا-سیمن و گاما-ترپینن در هر سه اسانس به میزان متفاوتی تشخیص داده شد. مهمترین ترکیب‌های موجود در اسانس زنیان تیمول (4/48%)، پارا-سیمن (8/21%) و گاما-ترپینن (3/21%) بودند. در اسانس زیره پارسی گاما-ترپینن (2/44%)، کومین‌آلدئید (9/16%)، گاما-ترپینن-7-اُل (5/10%) و پارا-سیمن (8%) از ترکیب‌های اصلی تشخیص داده شدند. ترکیب‌های اصلی در اسانس زیره سبز، کومین‌آلدئید (2/30%)، گاما-ترپینن (8/12%)، سافرانال (4/9%) و پارا-سیمن (1/14%) بودند. حداقل غلظت بازدارندگی (MIC) اسانس‌ها به‌ترتیب برای زنیان در دامنه 03/0 تا 5/0 میلی‌گرم در میلی‌لیتر، برای زیره پارسی 18/0 تا 3 میلی‌گرم در میلی‌لیتر و برای اسانس زیره سبز 37/0تا 3 میلی‌گرم در میلی‌لیتر بدست آمد. اسانس زنیان بهطور مؤثرتری رشد تمام باکتریهای مورد آزمایش را کنترل نمود در حالی‌که بقیه اسانس‌ها به میزان کمتری مؤثر بودند. محاسبه (FICindex) اسانس زیره پارسی و زیره سبز وجود فعالیت سینرژیستی علیه باکتریهای گرم مثبت و فعالیت افزایشی علیه باکتریهای گرم منفی را اثبات نمود. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که اگرچه اثرهای بازدارندگی اسانس زیره پارسی و زیره سبز کمتر از اسانس زنیان است، ولی کاربرد همزمان این دو اسانس به‌ویژه علیه باکتریهای گرم مثبت دارای اثرهای بازدارنده قابل‌توجه بوده و می‌توان در راستای بهینه‌سازی استفاده از اسانس‌ها در کنترل مؤثر پاتوژنهای مواد غذایی به‌عنوان یک روش مکمل که در عین حال اثر نامطلوب کمتری بر خواص ارگانولپتیکی مواد غذایی داشته باشند، استفاده نمود.
جلیل زرین‌زاده؛ مهدی میرزا؛ هوشنگ آلیاری
دوره 23، شماره 1 ، اردیبهشت 1386، ، صفحه 134-140
چکیده
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رژیمهای آّبیاری بر روی کمیّت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در سال 82-1381 آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز با سه تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. در تیمارهای مختلف حداقل و حداکثر اسانس استخراج شده به ترتیب 3/1% و 36/3% بدست ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و رژیمهای آّبیاری بر روی کمیّت و کیفیت اسانس گیاه دارویی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) در سال 82-1381 آزمایش فاکتوریل بر مبنای طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز با سه تکرار به مورد اجرا گذاشته شد. در تیمارهای مختلف حداقل و حداکثر اسانس استخراج شده به ترتیب 3/1% و 36/3% بدست آمد. ترکیب کومین آلدئید (Cuminaldehyde) که بیشترین درصد اسانس زیره سبز را به خود اختصاص داده است، به طور معنی‌داری (در سطح 01/0) تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفت. امّا سطوح مختلف آبیاری اثر معنی‌داری بر آن نداشتند. ترکیب پارا-سیمن (p-cymen) دومین رتبه از نظر میزان درصد در اسانس زیره سبز را دارا بود. تاریخ کاشت اثر معنی‌داری بر روی این تر کیب نشان نداد. امّا سطوح مختلف آبیاری اثر معنی‌داری (در سطح 05/0) بر روی میزا ن (p-cymen) نشان دادند.
