مراد محمدی؛ ناصر مجنون حسینی؛ محمد دشتکی
چکیده
به‌منظور بررسی تأثیر نانو‌اکسید آهن و سولفات روی بر صفات رنگیزهای و عناصر مختلف برگ نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با دو عامل کود آهن (نانو‌اکسید آهن) و کود روی (سولفات روی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج) در سال 1392 اجرا شد. کود آهن ...
بیشتر
به‌منظور بررسی تأثیر نانو‌اکسید آهن و سولفات روی بر صفات رنگیزهای و عناصر مختلف برگ نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل با دو عامل کود آهن (نانو‌اکسید آهن) و کود روی (سولفات روی) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج) در سال 1392 اجرا شد. کود آهن در 4 سطح (شامل 0، 25/0، 50/0 و 75/0 گرم بر لیتر آب) و کود روی 3 سطح (شامل 0، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار سولفات روی) در نظر گرفته شدند و به‌صورت برگ‌پاشی بکار رفتند. صفات رنگیزهای مانند غلظت آنتوسیانین، فلاونوئید (در طول موج 270 نانومتر)، غلظت کلروفیل کل و عناصر (کلسیم، منیزیم، آهن، روی و فسفر) در برگ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که سطوح کودهای روی و آهن بر صفات فلاونوئید و کلروفیل کل تأثیر معنی‌داری داشتند، اما بر میزان آنتوسیانین تأثیر معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین اثر متقابل نانو‌اکسید آهن و سولفات روی بر تمام صفات مورد بررسی بجز آنتوسیانین در سطح 5% معنی‌دار بودند. بیشترین میزان آهن (57/1363 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در برگ نعناع وقتی حاصل شد که از تیمار 75/0 گرم در لیتر آهن استفاده شد و کمترین میزان آن (78/1073 میلی‌گرم بر کیلوگرم) در محلول‌پاشی با غلظت 25/0 گرم در لیتر آهن بدست آمد. در مجموع نتایج تحقیق نشان داد که اثر کاربرد کود سولفات روی (میزان 25 کیلوگرم در هکتار) و کود نانو آهن (سطح 75/0 گرم در لیتر) سبب افزایش آهن برگ و متعاقب آن افزایش کلروفیل برگ شد که از طریق محلول‌پاشی می‌تواند بهینه‌سازی شود.
اعظم‌السادات ریاضی؛ ناصر مجنون‌حسینی؛ حسنعلی نقدی‌بادی؛ محمدرضا نقوی؛ شمسعلی رضازاده
چکیده
ترکیب‌های هیپریسین و هیپرفورین به‌عنوان مواد مؤثره اصلی گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) مطرح هستند. در این تحقیق، تنوع صفات فیتوشیمیایی 25 جمعیت گل راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران بررسی شد. نمونه‌برداری گیاهان به‌طور تصادفی در مرحله گلدهی کامل از استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، ...
بیشتر
ترکیب‌های هیپریسین و هیپرفورین به‌عنوان مواد مؤثره اصلی گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.) مطرح هستند. در این تحقیق، تنوع صفات فیتوشیمیایی 25 جمعیت گل راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران بررسی شد. نمونه‌برداری گیاهان به‌طور تصادفی در مرحله گلدهی کامل از استان‌های گلستان، مازندران، گیلان، آذربایجان‌شرقی، آذربایجان‌غربی، اردبیل، کردستان، همدان، کهگیلویه و بویراحمد، قزوین، زنجان، خراسان و تهران در بهار و تابستان سال 1389 انجام شد. نتایج نشان داد که در بین اندام‌های گل و برگ جمعیت‌ها از نظر میزان هیپریسین و هیپرفورین تفاوت معنی‌داری وجود داشت (05/0>p). گلها در مقایسه با برگ‌ها بیشترین میزان هیپریسین و هیپرفورین را داشتند. میزان هیپرفورین در هر دو اندام در مقایسه با میزان هیپریسین به‌طور معنی‌داری بالاتر بود. ضرایب همبستگی ساده بین صفات، همبستگی مثبت معنی‌دار بین هیپریسین برگ با تعداد غده تیره رنگ و روشن در برگ و تعداد غده روشن در واحد سطح برگ و هیپرفورین برگ با هیپریسین برگ را نشان داد. در تجزیه به مؤلفه‌های اصلی، دو مؤلفه شناسایی شدند که در مجموع 66% از کل تنوع داده‌ها را توجیه نمودند. در تجزیه خوشه‌ای، جمعیت‌ها به سه گروه تقسیم شدند که با تنوع جغرافیایی آنها مطابقت نداشت. در کل نتایج نشان داد که تنوع بالایی بین جمعیت‌های گل‌راعی در رویشگاه‌های طبیعی ایران از نظر صفات فیتوشیمیایی وجود دارد که از این تنوع در برنامه‌های اصلاحی می‌توان استفاده کرد.
منصور قربانپور؛ ناصر مجنون‌حسینی؛ شمسعلی رضازاده؛ منصور امیدی؛ کاظم خاوازی؛ مهرناز حاتمی؛ رضا غفارزادگان
چکیده
این مطالعه با هدف تأثیر تنش کم‌آبی (تخلیه آب تا 30، 60 و 90 درصد ظرفیت مزرعه‌ای به‌ترتیب تنش خفیف، متوسط و شدید) و نیتروژن (براساس 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بر رشد، محتوی کلروفیل، اختصاص زیست‌توده، محتوی نسبی آب برگ، محتوی و عملکرد تروپان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین ریشه و شاخساره گیاه بذرالبنج (Hyoscyamus niger L.) انجام ...
بیشتر
این مطالعه با هدف تأثیر تنش کم‌آبی (تخلیه آب تا 30، 60 و 90 درصد ظرفیت مزرعه‌ای به‌ترتیب تنش خفیف، متوسط و شدید) و نیتروژن (براساس 0، 75، 150 و 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بر رشد، محتوی کلروفیل، اختصاص زیست‌توده، محتوی نسبی آب برگ، محتوی و عملکرد تروپان آلکالوئیدهای هیوسیامین و اسکوپولامین ریشه و شاخساره گیاه بذرالبنج (Hyoscyamus niger L.) انجام شد. استخراج آلکالوئیدها به روش اختصاصی و به‌وسیله حلال‌های مختلفی صورت گرفت و شناسایی آنها براساس مقایسه زمان بازداری دستگاه کروماتوگرافی گازی با داده‌های طیف جرمی و استانداردهای مربوطه هیوسیامین و اسکوپولامین انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین محتوی هیوسیامین (281/0% ماده خشک) و اسکوپولامین در ریشه (232/0%) و همچنین بیشترین محتوی هیوسیامین (937/0%) و اسکوپولامین در شاخساره (416/0%) در تیمار 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط تنش کم‌آبی شدید مشاهده گردید. همچنین بیشترین آلکالوئید کل (52/20 میلی‌گرم در گیاه) در تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط تنش خفیف کم‌آبی و کمترین آن (95/8 میلی‌گرم در گیاه) در تیمار 225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در شرایط تنش کم‌آبی شدید حاصل شد. نتایج این تحقیق حکایت از آن داشت که گیاه بذرالبنج در تیمار تنش کم‌آبی متوسط به همراه کود نیتروژن به میزان 150 کیلوگرم در هکتار علاوه بر اینکه دارای مقادیر مناسبی از محتوی و عملکرد هر دو آلکالوئید می‌باشد، بلکه بیشترین میزان اسکوپولامین را نیز که نشان از کیفیت آلکالوئید است داراست.
خلیل کریم‌زاده اصل؛ فاطمه سفیدکن؛ ناصر مجنون حسینی؛ سیدعلی پیغمبری
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف رطوبتی خاک، زئولیت و کودهای بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، این تحقیق در سال 1389 و در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف رطوبتی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف رطوبتی خاک، زئولیت و کودهای بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، این تحقیق در سال 1389 و در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف رطوبتی (آبیاری تا رساندن به 90%، 60% و 30% ظرفیت مزرعه) و عامل فرعی شامل دو سطح زئولیت (عدم مصرف زئولیت و مصرف 2 گرم به ازای هر کیلوگرم خاک) و 4 سطح کودهای زیستی (شاهد، نیتروکسین، بیوفسفر و ترکیب کودهای نیتروکسین و بیوفسفر) در نظر گرفته شد. بالاترین مقادیر صفات غلظت کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد اسانس مربوط به تیمار 90% ظرفیت مزرعه بود، ولی بیشترین مقادیر پرولین، قندهای محلول و درصد اسانس به تیمار 30% ظرفیت مزرعه اختصاص یافته بود. بیشترین مقادیر صفات فیزیولوژیکی، درصد و عملکرد اسانس، از تیمار ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر حاصل گردید. اثرات متقابل سطوح رطوبتی در زئولیت در کودهای زیستی، تأثیر معنی‌داری بر روی غلظت کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، محتوی آب نسبی برگ، درصد و عملکرد اسانس داشت. بالاترین مقدار عملکرد اسانس مربوط به تیمار 60% ظرفیت مزرعه در مصرف زئولیت در ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر و همچنین تیمار 90% ظرفیت مزرعه در مصرف زئولیت در ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر بود. نتایج این تحقیق نشان داد که تنش خشکی ملایم (60% ظرفیت مزرعه) با مصرف زئولیت و ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر، به‌منظور بدست آوردن بیشترین عملکرد اسانس در گیاه بادرشبو مناسب می‌باشد.
مریم مکی‌زاده تفتی؛ رضا توکل افشاری؛ ناصر مجنون حسینی؛ حسنعلی نقدی بادی
دوره 24، شماره 3 ، آبان 1387، ، صفحه 253-262
چکیده
با توجه به اهمیت دارویی گیاه گاوزبان و فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، این تحقیق طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین حدود مقاومت به شوری و شناسایی مکانیزم آن اجرا شد و تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح شاهد، 4، 8، و12 دسی‌زیمنس بر متر بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل صفات کمی (درصد سبز شدن، وزن خشک ریشه، گل‌آذین ...
بیشتر
با توجه به اهمیت دارویی گیاه گاوزبان و فراوانی منابع آب و خاک شور در کشور، این تحقیق طی دو آزمایش جداگانه اجرا گردید. آزمایش اول با هدف تعیین حدود مقاومت به شوری و شناسایی مکانیزم آن اجرا شد و تیمارهای آزمایش شامل شوری در چهار سطح شاهد، 4، 8، و12 دسی‌زیمنس بر متر بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل صفات کمی (درصد سبز شدن، وزن خشک ریشه، گل‌آذین و ساقه- برگ، ارتفاع، نسبت وزن اندام هوایی به ریشه، تعداد گل و تعداد برگ در هر بوته) و صفات کیفی (درصد موسیلاژ، خاکستر کل، سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) در مرحله گلدهی کامل گیاه بود. نتایج نشان داد شوری، کاهش معنی‌داری در درصد سبز شدن بذرها، ارتفاع و تعداد گل ایجاد کرده و بر وزن خشک ریشه، ساقه- برگ و گل‌آذین، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی و تعداد برگ تأثیر معنی‌داری ندارد. همچنین نتایج نشان داد شوری، کاهش معنی‌داری در میزان موسیلاژ، پتاسیم و کلسیم موجود در بافت گیاهی گیاه گاوزبان ایجاد کرده و سبب افزایش معنی‌داری در میزان سدیم، کلر و خاکستر کل بافت گیاهی گاوزبان می‌شود. آزمایش دوم به منظور بررسی میزان جذب املاح از خاک توسط گیاه گاوزبان انجام گرفت و تیمارهای آزمایش شامل زمان نمونه‌برداری از خاک (قبل و بعد از کشت گیاه) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل مقادیر یونهای سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در خاک قبل و بعد از کشت گیاه گاوزبان بود. نتایج حاکی از کاهش معنی‌داری در میزان سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم موجود درخاک بعد از کشت گیاه گاوزبان می‌باشد. با توجه به عدم تأثیر شوری بر وزن خشک و سایر پارامترهای گیاه و با توجه به محتوای بالای سدیم، کلر و خاکستر کل در بافت گیاهی و همچنین کاهش محتوای یونهای سدیم، کلر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در خاک، می‌توان گفت گاوزبان گیاهی مقاوم به شوری بوده که قادر به جذب این یونها از خاک می‌باشد و می‌توان از این گیاه برای خارج ساختن این یونها از خاک و اصلاح خاکهای شور و قلیا استفاده کرد.
مریم مکی‌زاده تفتی؛ رضا توکل‌افشاری؛ ناصر مجنون حسینی؛ حسنعلی نقدی بادی؛ علی مهدی زاده
دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 216-222
چکیده
گاوزبان (Borago officinalis L.) دارای خواص متعدد صنعتی، علوفه ای و دارویی می‌باشد. نظر به اهمیت این گیاه و مشکلات موجود در زمینه جوانه‌زنی آن، تحقیق حاضر در راستای تکنولوژی آبگیری بذر و به منظور بررسی تأثیر آماده‌سازی اسمزی (اسموپرایمینگ) بذرها بر درصد و میانگین روزهای جوانه‌زنی بذرهای گاوزبان به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا ...
بیشتر
گاوزبان (Borago officinalis L.) دارای خواص متعدد صنعتی، علوفه ای و دارویی می‌باشد. نظر به اهمیت این گیاه و مشکلات موجود در زمینه جوانه‌زنی آن، تحقیق حاضر در راستای تکنولوژی آبگیری بذر و به منظور بررسی تأثیر آماده‌سازی اسمزی (اسموپرایمینگ) بذرها بر درصد و میانگین روزهای جوانه‌زنی بذرهای گاوزبان به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید.تیمارهای آزمایش شامل پتانسیل اسمزی محلول پلی‌اتیلن‌گلیکول با چهار سطح (آب مقطر، 4- ، 8- و 12- بار) و طول دوره آماده‌سازی اسمزی بذر با سه سطح (24 ، 48 و72 ساعت) بود. نتایج نشان داد که تاثیر پتانسیل اسمزی محلول پلی‌اتیلن‌گلیکول بر درصد جوانه‌زنی و میانگین روزهای جوانه‌زنی بذرهای گاوزبان معنی‌دار بوده و بالاترین درصد جوانه‌زنی و کمترین میانگین روزهای جوانه‌زنی مربوط به پتانسیل اسمزی 8- بار می‌باشد. نتایج نشان داد طول دوره آماده‌سازی اسمزی بذر اثر معنی‌داری بر درصد جوانه‌زنی و میانگین روزهای جوانه‌زنی ندارد. همچنین اثر متقابل دو عامل پتانسیل اسمزی و طول دوره آماده‌سازی اسمزی نیز معنی‌دار نمی‌باشد که حاکی از واکنش یکسان توانهای اسمزی مختلف محلول پلی‌اتیلن‌گلیکول بر درصد و میانگین روزهای جوانه‌زنی،در زمانهای مختلف آماده‌سازی اسمزی می‌باشد.البته میانگین‌های اثرات متقابل پتانسیل‌های اسمزی مختلف و طول دوره آماده‌سازی اسمزی بذر،نشان داد که کمترین میانگین روزهای جوانه‌زنی و بیشترین درصد جوانه‌زنی در پتانسیل اسمزی 8- بار و به مدت 72 ساعت آماده‌سازی اسمزی بذر حاصل می‌گردد.
