تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران

بررسی تأثیر فاصله روی ردیف بر عملکرد دو اکوتیپ گیاه دارویی Thymbra spicata L. تحت شرایط کشت در مزرعه

فاطمه ملک ملکی؛ نصرت اله عباسی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مهرشاد براری؛ محمد جواد زارع

دوره 34، شماره 1 ، فروردین و اردیبهشت 1397، ، صفحه 62-76

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2018.114460.2071

چکیده

این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر فواصل کاشت بر عملکرد شاخص‌های مورفولوژیک و میزان اسانس دو اکوتیپ از گیاه دارویی زوفایی (Thymbra spicata L.) در شرایط زراعی طی دو سال زراعی 1395 و 1396، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا گردید. تیمارها شامل سه فاصله کاشت روی ردیف (20، ... بیشتر این تحقیق به‌منظور بررسی تأثیر فواصل کاشت بر عملکرد شاخص‌های مورفولوژیک و میزان اسانس دو اکوتیپ از گیاه دارویی زوفایی (Thymbra spicata L.) در شرایط زراعی طی دو سال زراعی 1395 و 1396، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا گردید. تیمارها شامل سه فاصله کاشت روی ردیف (20، 30 و 45 سانتی‌متر) و دو اکوتیپ (ملکشاهی و سومار) بودند. نتایج حاصل از بررسی مرکب داده‌ها نشان داد که فواصل کاشت و اکوتیپ‌های کاشته شده بر بسیاری از صفات ازجمله عملکرد ماده خشک برگ و بوته، درصد و عملکرد اسانس تولیدی، شاخص سطح برگ، تعداد شاخه فرعی، تعداد گل در بوته و ارتفاع تأثیر معنی‌دار داشت. مقایسه میانگین اثرات ساده و متقابل صفات نشان داد که با افزایش فاصله کاشت بین بوته‌ها تا سطح 30 سانتی‌متر عملکرد ماده خشک بوته، شاخص سطح برگ، تعداد شاخه فرعی و قطر تاج پوشش در گیاه افزایش یافت و با توجه به همبستگی مثبت این صفات با عملکرد اسانس درنهایت بیشترین عملکرد اسانس تولیدی در این تیمار مشاهده گردید. در میان دو اکوتیپ نیز اکوتیپ ملکشاهی از نظر عملکرد ماده خشک برگ و بوته، درصد و عملکرد اسانس تعداد شاخه فرعی، قطر تاج پوشش و سطح برگ‌ بر اکوتیپ سومار برتری داشت. نتایج حاصل شده از کاشت دوساله گیاه زوفایی نشان داد که بیشترین عملکرد ماده خشک بوته، شاخص سطح برگ، تعداد شاخه فرعی، قطر تاج پوشش، طول گل‌آذین و درصد اسانس در سال دوم کاشت در تیمار فاصله روی ردیف 30 سانتی‌متر و اکوتیپ ملکشاهی بدست آمد.

تأثیر تراکم بوته بر عملکرد کمّی ‌و کیفی سه گونه آویشن (Thymus) در شرایط دیم سه استان‌ کشور

محمدحسین لباسچی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مریم مکی زاده تفتی؛ سمانه اسدی صنم؛ خلیل کریم زاده اصل

دوره 33، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1396، ، صفحه 897-914

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2018.109432.1959

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی‌‌‌ و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استان‌های تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه‌ (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم‌ ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر تراکم بوته بر عملکرد کمّی‌‌‌ و کیفی سه گونه آویشن در شرایط دیم استان‌های تهران (دماوند)، کردستان و کرمانشاه آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه سال (1388، 1389 و 1390) و در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه‌ (T. vulgaris L.، T.daenensis Celak. و T. kotschyanus Boiss. & Hohen.) و سه تراکم‌ (8، 6 و 4 بوته در مترمربع) بودند که به‌ترتیب در کرت‌های اصلی و فرعی در نظر گرفته شدند. ویژگی‌های اندازه‌گیری شده شامل عملکرد ماده خشک اندام هوایی، بازده اسانس، عملکرد اسانس و ترکیب‌های موجود در اسانس بود. نتایج نشان داد که برهم‌کنش چهارگانه تراکم، گونه، سال و استان بر مقدار ماده خشک معنی‌دار بود که مقدار آن از 75 تا 5172 کیلوگرم در هکتار در تیمار‌ها و سال های مختلف بدست آمد. بیشترین عملکرد ماده خشک در تراکم 6 بوته در متر‌مربع گونه T. daenensis در سال سوم آزمایش در کرمانشاه مشاهده شد. بیشترین عملکرد اسانس در تراکم 8 بوته در متر‌مربع گونه T. daenensis در سال دوم در کرمانشاه بدست آمد. بیشترین مقدار تیمول (80.3%) متعلق به گونه T.daenensis در دماوند و در تراکم متوسط در سال سوم آزمایش بود. در کل، ظرفیت بالای تولید T. daenensis در استان‌های مورد آزمایش، نشان از سازگاری و عملکرد اقتصادی این گونه بومی و باارزش داشت.

اثر غلظت‌های مختلف IBA و IAA بر ریشه‌زایی قلمه‌های آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss.)

فرزانه بهادری؛ ابراهیم شریفی عاشور آبادی

دوره 33، شماره 1 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 148-156

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2017.109719

چکیده

به‌منظور مطالعه روش‌های تکثیر غیرجنسی گیاهان آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss.)، تأثیر تنظیم‌کننده‌های رشد اکسینی بر تغییرات مورفولوژیک و ریشه‌زایی قلمه‌های ساقه این گیاه در شرایط گلخانه بررسی شد. این پژوهش به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار و 20 مشاهده در هر تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل: دو سطح تنظیم‌کننده ... بیشتر به‌منظور مطالعه روش‌های تکثیر غیرجنسی گیاهان آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss.)، تأثیر تنظیم‌کننده‌های رشد اکسینی بر تغییرات مورفولوژیک و ریشه‌زایی قلمه‌های ساقه این گیاه در شرایط گلخانه بررسی شد. این پژوهش به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار و 20 مشاهده در هر تکرار انجام شد. فاکتور اول شامل: دو سطح تنظیم‌کننده رشد اکسینی (ایندول بوتریک اسید و ایندول استیک اسید) و فاکتور دوم شامل غلظت‌های گوناگون (صفر، 100، 200، 300، 1000، 2000 و 3000 میلی‌گرم بر لیتر) بودند. ویژگی‌های بررسی شده شامل طول و تعداد ریشه، درصد ریشه‌زایی و وزن خشک ریشه و تعداد جوانه تازه در قلمه‌ها بود. نتایج این پژوهش نشان داد که کاربرد غلظت‌های‌ 100 و 300 میلی‌گرم بر لیتر از مواد اکسینی، بالاترین کیفیت ریشه‌زایی را در گیاه آویشن کوهی در پی داشته است. به گونه‌ای که به‌ترتیب کاربرد 100 و 300 میلی‌گرم بر لیتر از اکسین‌ها سبب 3.6 و 3.25 برابر افزایش در وزن خشک ریشه و 150% و 90% افزایش در طول ریشه در مقایسه با گیاهان شاهد (عدم کاربرد مواد اکسینی) شدند. بیشترین تعداد و طول ریشه و همچنین تعداد جوانه تازه در قلمه شاخه آویشن کوهی در اثر کاربرد ایندول استیک اسید در مقایسه با ایندول بوتریک اسید حاصل شد. با توجه به یافته‌های این پژوهش، تیمار قلمه‌های آویشن کوهی با 100 میلی‌گرم بر لیتر از ایندول استیک اسید در سطح اقتصادی می‌تواند سبب تولید قلمه‌های ریشه‌دار با کیفیت برتر شود.

بررسی خصوصیات جوانه‌زنی، استقرار گیاهچه و شناسایی گونه‌های جنس آویشن (Thymus) موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران

محسن نصیری؛ سید اسماعیل سیدیان؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی

دوره 32، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 115-126

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2016.106141

چکیده

جنس آویشن (Thymus) از تیره نعناعیان (Lamiaceae) و یکی از گیاهان بومی با اهمیت ایران است که دارای مصارف متعددی در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی و به‌ویژه دارویی است. به‌منظور بررسی ویژگی‌های جوانه‌زنی و استقرار گیاهان، اکسشن‌های مختلف گونه‌های آویشن موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران (T. daenensis، T. fedchenkoi، T. kotschyanus، T. lancifolius، T. migricus، T. pubescens، T. ... بیشتر جنس آویشن (Thymus) از تیره نعناعیان (Lamiaceae) و یکی از گیاهان بومی با اهمیت ایران است که دارای مصارف متعددی در صنایع غذایی، بهداشتی، آرایشی و به‌ویژه دارویی است. به‌منظور بررسی ویژگی‌های جوانه‌زنی و استقرار گیاهان، اکسشن‌های مختلف گونه‌های آویشن موجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران (T. daenensis، T. fedchenkoi، T. kotschyanus، T. lancifolius، T. migricus، T. pubescens، T. transcaspicus و T. vulgaris)، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار اجرا شد. صفات وزن هزاردانه، درصد جوانه‌زنی، مدت ذخیره‌سازی، سرعت جوانه‌زنی و مراحل رشد رویشی (2، 4، 6 و 8 برگی شدن و ظهور شاخه‌های جانبی) و استقرار اکسشن‌های گونه‌های مختلف جنس آویشن در شرایط گلخانه بررسی شدند. اکسشن‌هایی که نام گونه آنها مشخص نبود پس از گلدهی در گلخانه و تهیه نمونه هرباریومی مورد شناسایی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در بین گونه‌های مورد بررسی، وزن هزاردانه با درصد جوانه‌زنی و درصد استقرار گیاه‌چه همبستگی مثبت و معنی‌دارد اشته، در حالی‌که با تاریخ ظهور برگ همبستگی منفی و معنی‌دار داشت. بیشترین وزن هزاردانه مربوط به گونه‌های T. kotschyanus و T. lancifolius و بالاترین درصد جوانه‌زنی مربوط به گونه T. pubescens بود. درصد جوانه‌زنی اولیه با درصد و سرعت سبز شدن رابطه مثبت و معنی‌دار و با ظهور شاخه جانبی رابطه منفی و معنی‌دار نشان داد. درصد سبز شدن ثانویه با صفات سرعت سبز شدن و تاریخ ظهور برگ به‌ترتیب در سطح یک و پنج درصد رابطه مثبت و معنی‌دار داشت. سرعت سبز شدن با تاریخ ظهور برگ همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان داد. در ویژگی‌های مربوط به ظهور برگ و شاخه جانبی اختلاف معنی‌دار بین گونه‌ها مشاهده نشد.

بررسی کمّی و کیفی اسانس گونه‌های آویشن (Thymus) کاشته شده در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران

مهدی میرزا؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ بهاره الهوردی ممقانی

دوره 31، شماره 5 ، آذر 1394، ، صفحه 864-880

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.103622

چکیده

به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن (Thymus) تحقیقاتی طی سال‌های 1390-1389 در شرایط زراعی انجام شد. این آزمایش در قالب یکی از زیر طرح‌های پروژه ملی استخراج و تجزیه کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن در برخی از استان‌های کشور انجام شد. بدین منظور بذرهای تعداد 74 اکسشن در گلخانه کشت شدند. سپس نشاها به مزرعه تحقیقاتی باغ ... بیشتر به‌منظور بررسی کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن (Thymus) تحقیقاتی طی سال‌های 1390-1389 در شرایط زراعی انجام شد. این آزمایش در قالب یکی از زیر طرح‌های پروژه ملی استخراج و تجزیه کمّی و کیفی اسانس گونه‌های مختلف آویشن در برخی از استان‌های کشور انجام شد. بدین منظور بذرهای تعداد 74 اکسشن در گلخانه کشت شدند. سپس نشاها به مزرعه تحقیقاتی باغ گیاه‌شناسی ملی ایران منتقل شدند. سرشاخه‌های گلدار در زمان حدود50% گلدهی جمع‌آوری شد. سپس در آزمایشگاه در سایه خشک و آسیاب شد. استخراج اسانس از تمامی اکسشن‌ها به روش تقطیر با آب و توسط دستگاه طرح کلونجر (فارماکوپه بریتانیا) برای مدت سه ساعت انجام گردید. اسانس‌های بدست آمده با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی GC و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف‌سنجی جرمی GC/MS آنالیز و ترکیب‌های شیمیایی آنها شناسایی شدند. طبق نتایج بدست‌آمده درصد اسانس بین 04/0% تا 2% متغیر بود. بالا‌ترین بازده تولید اسانس سرشاخه گلدار ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بر حسب وزن خشک متعلق به گونه‌های T. Kotschyanus (2%) از استان آذربایجان‌غربی، T. daenensis (92/1%) از استان لرستان و T. vulgaris (69/1%) از استان مرکزی بود. در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی چندین کموتایپ شامل لینالول، ژرانیول، آلفا-ترپینول، تیمول، کارواکرول و آلفا-ترپینیل استاتو ژرانیل استات شناسایی شدند. در طی دو سال بالاترین درصد ترکیب تیمول مربوط به گونه‌های T. daenensis از استان مرکزی با 6/76% و ترکیب کارواکرول مربوط به T. daenensis از استان سمنان با 9/82% و ژرانیول با 7/62% مربوط به T. lancifolius از استان فارس بود.

بررسی عملکرد نعناع فلفلی (Mentha piperita L.) تحت روشهای تغذیه مختلف (متداول، ارگانیک و تلفیقی)

محمدرضا کدوری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ غلام‌حسین رحمانی

دوره 31، شماره 5 ، آذر 1394، ، صفحه 903-918

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.103625

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر سیستم‌های تغذیه بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی از سال 90-1387 با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا و نتایج سه سال یادداشت‌برداری و مورد تجزیه و تحلیل مرکب قرار گرفت. تیمارها شامل مقادیر مختلف کود شیمیایی به‌عنوان کشاورزی متداول NPK))، مقادیر مختلف کود دامی و کود شیمیایی ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر سیستم‌های تغذیه بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه نعناع فلفلی (Mentha piperita L.)، آزمایشی از سال 90-1387 با طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا و نتایج سه سال یادداشت‌برداری و مورد تجزیه و تحلیل مرکب قرار گرفت. تیمارها شامل مقادیر مختلف کود شیمیایی به‌عنوان کشاورزی متداول NPK))، مقادیر مختلف کود دامی و کود شیمیایی به‌عنوان نظام کشاورزی تلفیقی و مقادیر کود دامی به‌عنوان کشاورزی ارگانیک بود. نتایج نشان داد که سیستم‌های تغذیه بر عملکرد بیولوژیک، عملکرد اقتصادی، درصد ماده خشک، طول و عرض برگ و ارتفاع بوته معنی‌دار می‌باشد. بیشترین عملکرد وزن تر و عملکرد اقتصادی از سال اول و سیستم تغذیه تلفیقی (نیتروژن 120 کیلوگرم، فسفر 90 کیلوگرم، پتاسیم 120 کیلوگرم در هکتار به همراه 5 تن کود دامی در هکتار) به‌ترتیب به میزان 38313 و 5634 کیلوگرم در هکتار بدست آمد. گرچه با افزایش سن گیاه در سال دوم 15% و در سال سوم کاشت 63% کاهش عملکرد وزن تر مشاهده گردید؛ اما در آزمایش حاضر کاربرد نیتروژن 120 کیلوگرم، فسفر 90 کیلوگرم، پتاسیم 120 کیلوگرم در هکتار به همراه 5 تن کود دامی در هکتار دارای بیشترین میزان عملکرد بود. همچنین با توجه به اینکه گیاه نعناع فلفلی گیاهی چندساله بوده استفاده از این گیاه در یک قطعه زمین بیش از سه سال صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

تأثیر کاربرد باکتری‌های ریزوسفری افزاینده رشد و قارچ میکوریز آربسکولار بر جذب عناصر NPK و عملکرد کمّی در گیاه دارویی آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak)

فرزانه بهادری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ مهدی میرزا؛ محمد متینی‌زاده؛ وحید عبدوسی

دوره 31، شماره 3 ، مرداد 1394، ، صفحه 527-538

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.101925

چکیده

برای ارزیابی برهم‌کنش قارچ‌های میکوریز آربسکولار و باکتری‌های ریزوسفری افزاینده رشد گیاه، بر جذب شماری از عناصر غذایی و عملکرد خشک آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak)، آزمایشی به صورت فاکتوریل 3×2 با پایه بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان ( در منطقه شهمیرزاد) ... بیشتر برای ارزیابی برهم‌کنش قارچ‌های میکوریز آربسکولار و باکتری‌های ریزوسفری افزاینده رشد گیاه، بر جذب شماری از عناصر غذایی و عملکرد خشک آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak)، آزمایشی به صورت فاکتوریل 3×2 با پایه بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 91-1390 در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان ( در منطقه شهمیرزاد) اجرا شد. تیمارهای بررسی شده شامل عامل قارچ میکوریز در دو سطح: 1- عدم تلقیح با قارچ میکوریز آربسکولار (NM) و 2- تلقیح با قارچ میکوریز آربسکولار گونه Glomus moseae (GM) و عامل باکتری افزاینده رشد در سه سطح شامل: 1- عدم تلقیح با باکتری (NB)، 2- تلقیح با باکتری Bacillus subtilis (BS) و 3- تلقیح با باکتری Pseudomonas fluorescens (PF) بودند. بر پایه نتایج بدست آمده، اندازه پتاسیم برگی و درصد کلونیزاسیون ریشه با کاربرد قارچ G. moseae در مقایسه با گیاهان شاهد افزایش چشمگیری نشان داد. افزایش معنی‌دار غلظت فسفر برگ نیز در تیمار با باکتری B. subtilis دیده شد. کاربرد همزمان قارچ میکوریز G. moseae و باکتری P. fluorescens اثرات آنتاگونیستی مشهودی را نشان داد و سبب کاهش جذب عناصر نسبت به تیمارهای دیگر گردید و در پی آن کاهش معنی‌دار عملکرد خشک آویشن دنایی دیده شد. اثربخش‌ترین تیمار وابسته به کاربرد همزمان G. moseae و B. subtilis بود که سبب افزایش چشمگیر در میزان جذب عناصر NPK و عملکرد خشک گیاه نسبت به کاربرد هر کدام از دو میکروارگانیسم به تنهایی و همچنین گیاهان شاهد گردید. در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد که همیاری اثربخش قارچ میکوریز G. moseae و باکتری B.subtilis نقش سودمندی در تولید ارگانیک و پایدار گیاه آویشن دنایی دارد.

بررسی سازگاری و فنولوژی برخی از گونه‌های جنس آویشن در شرایط زراعی

عباس زارع‌زاده؛ حسن مداح عارفی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ علی میرحسینی؛ محمدرضا عرب‌زاده

دوره 31، شماره 3 ، مرداد 1394، ، صفحه 539-553

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.101931

چکیده

جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت می‌شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونه‌های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پژوهش به‌منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونه‌های مختلف ... بیشتر جنس Thymus از خانواده Lamiaceae بیش از 215 گونه مختلف آن در سراسر جهان یافت می‌شود. این جنس در ایران شامل 18 گونه معطر و چند ساله است که از میان آنها 4 گونه انحصاری ایران هستند. گونه‌های مختلف آویشن در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پژوهش به‌منظور آشنایی با نحوه کاشت، داشت، برداشت، سازگاری و تولید گونه‌های مختلف جنس آویشن برای مصارف سنتی و تأمین مواد اولیه برای کارخانه‌های داروسازی و اسانس‌گیری و کاهش بهره‌برداری بی‌رویه از طبیعت، از سال 1390-1387 به مدت چهار سال در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد به اجرا درآمد. برای این منظور بذرهای 69 اکسشن از گونه‌های مختلف آویشن ارسالی از بانک ژن منابع طبیعی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور در کرت‌های آزمایشی کشت شد (30 بوته از هر اکسشن). سپس مراحل فنولوژی، میزان استقرار گیاهان و به‌علاوه میزان تولید محصول، سطح تاج پوشش، ارتفاع گیاه، وزن هزاردانه و میزان تولید بذر آنها مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از 69 اکسشن کشت شده 8 اکسشن با شرایط اقلیمی ایستگاه سازگار، 28 اکسشن نسبتاً سازگار و 33 اکسشن کمتر سازگار بودند. میانگین درصد بوته‌های استقرار یافته در هر کرت آزمایشی در سالهای 1388، 1389 و1390 به‌ترتیب 75%، 68% و 58% بود. در پایان اجرای طرح حداقل میزان استقرار 7% مربوط به اکسشن XDRNJI (T. lancifolius×T. pubescens) با منشأ استان مرکزی و حداکثر 100% مربوط به اکسشن BHUXDR (T. fedchenkoi×T. pubescens) با منشأ استان زنجان به‌عنوان اکسشن برتر سازگار معرفی شد.

اثر سیستم‌های مختلف تغذیه‌ای بر خصوصیات کمّی و کیفی گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.)

هومن تهرانی شریف؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ علی‌اکبر تجلی؛ مریم مکی‌زاده تفتی

دوره 31، شماره 2 ، خرداد 1394، ، صفحه 283-306

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.101470

چکیده

به‌منظور مطالعه تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیق آنها بر خصوصیات کمّی و کیفی گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.) آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در زمان با 16 تیمار شامل مقادیر مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در چهار سطح (سیستم تغذیه شیمیایی)، کود دامی ... بیشتر به‌منظور مطالعه تأثیر کودهای شیمیایی، دامی و تلفیق آنها بر خصوصیات کمّی و کیفی گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.) آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در زمان با 16 تیمار شامل مقادیر مختلف کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در چهار سطح (سیستم تغذیه شیمیایی)، کود دامی در چهار سطح (سیستم تغذیه آلی) و تلفیقی از کودهای شیمیایی و دامی در هفت سطح (سیستم تغذیه تلفیقی) در مقایسه با شاهد (بدون کود) در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که افزایش عملکرد علوفه خشک، بیش از همه تحت تأثیر میزان متوسط کود شیمیایی و دامی در روش تلفیقی بوده‌است و بالاترین عملکرد خشک اندام هوایی (2442 کیلوگرم در هکتار) در چین دوم و روش تغذیه تلفیقی (25 تن کود دامی همراه با 60 کیلوگرم در هکتار پتاسیم، 48 کیلوگرم در هکتار فسفر و 60 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) حاصل شد. براساس نتایج میزان اسانس نیز به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای کودی قرار گرفت و بیشترین درصد اسانس (69/0%) در چین دوم از تیمار تلفیقی (10 تن کود دامی همراه با 120 کیلوگرم در هکتار پتاسیم، 96 کیلوگرم در هکتار فسفر و 120 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) بدست آمد. نتایج این تحقیق حکایت از آن داشت که کاربرد کودهای آلی به تنهایی و یا در ترکیب با کود شیمیایی در بهبود عملکرد کمّی و کیفی گیاه دارویی ریحان بنفش تأثیر مثبتی داشته است.

تعیین نیاز آبی گل محمدی (Rosa damascena Mill.) با استفاده از لایسیمتر

ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسن روحی‌پور؛ محمدحسن عصاره؛ سیدرضا طبایی عقدائی؛ محمدحسین لباسچی؛ بهروز نادری

دوره 30، شماره 6 ، بهمن 1393، ، صفحه 923-931

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2015.11927

چکیده

به‌‌منظور تعیین نیاز آبی گل محمدی (Rosa damascena Mill.)، آزمایشی در ‌سال 1391 با استفاده از لایسیمترهای تحقیقاتی مرکز تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. بدین منظور از لایسیمترهای زهکش‌دار که در آن یک گیاه بالغ از گل محمدی قرار داشت، استفاده گردید. لایسیمترهای مشابه‌ای نیز به کشت گیاه مرجع یونجه و همچنین بدون گیاه و دارای ... بیشتر به‌‌منظور تعیین نیاز آبی گل محمدی (Rosa damascena Mill.)، آزمایشی در ‌سال 1391 با استفاده از لایسیمترهای تحقیقاتی مرکز تحقیقات البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. بدین منظور از لایسیمترهای زهکش‌دار که در آن یک گیاه بالغ از گل محمدی قرار داشت، استفاده گردید. لایسیمترهای مشابه‌ای نیز به کشت گیاه مرجع یونجه و همچنین بدون گیاه و دارای خاک اختصاص داده شد. آبیاری کلیه لایسیمترها، براساس نمونه‌برداری و اندازه‌گیری وزن تر و خشک نمونه خاک بود و به‌نحوی تنظیم گردید که در حد ظرفیت زراعی باشد. میزان آب ورودی از طریق حجمی ‌‌اعمال شد و آب خارج شده از هر لایسیمتر نیز در مخازن جداگانه جمع‌آوری و اندازه‌گیری شد. ویژگی‌های مورد مطالعه شامل میزان تبخیر و تعرق گل محمدی و گیاه مرجع یونجه بود. ضرایب گیاهی گل محمدی در طول دوره رشد گیاه از نسبت تبخیر و تعرق گل محمدی به گیاه مرجع یونجه بدست آمد. به‌منظور مقایسه روشهای مستقیم و غیرمستقیم در برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع، از روشهای محاسباتی بلینی کریدل و پنمن مانتیث اصلاح شده توسط فائو استفاده گردید. طبق نتایج بدست آمده، میزان کارایی مصرف آب گل محمدی 18/2 گرم در لیتر و نسبت تعرق برابر با 46/0 لیتر محاسبه شد. میزان تبخیر و تعرق گل محمدی از اول فروردین‌ماه تا اتمام گلدهی با دریافت 820 درجه روز رشد معادل 5/111 میلی‌متر برآورد شد. میزان تبخیر و تعرق گل محمدی تا انتهای دوره رشد با دریافت 3740 درجه روز رشد، معادل 1147 میلی‌متر بود. میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع، با استفاده از لایسیمتر 1247 میلی‌متر تعیین شد، که پس از دریافت حرارتی معادل 8/3832 درجه روز رشد قابل مشاهده بود. این در حالیست که در روشهای محاسباتی مانند بلینی کریدل و پنمن مانتیث اصلاح شده توسط فائو، میزان تبخیر و تعرق گیاه مرجع به‌ترتیب 1392 و 7/1159 میلی‌متر برآورد شد. به بیان دیگر در روشهای لایسیمتری و محاسباتی برآورد مشابهی از تبخیر و تعرق گیاه مرجع ارائه گردید.

بررسی تأثیر تراکم و کشت مخلوط گلرنک (Carthamus tinctorius L.) و منداب (Eruca sativa L.) بر عملکرد و نسبت برابری زمین

سید پوریا قاسمی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی

دوره 30، شماره 2 ، خرداد 1393، ، صفحه 342-352

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2014.6211

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر تراکم و کشت مخلوط گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) و منداب (Eruca sativa L.) بر عملکرد و نسبت برابری زمین، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری واقع در 30 کیلومتری جنوب شهرستان تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر تراکم و کشت مخلوط گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) و منداب (Eruca sativa L.) بر عملکرد و نسبت برابری زمین، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری واقع در 30 کیلومتری جنوب شهرستان تهران انجام شد. این آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل تراکم بوته در سه سطح 40، 20 و 16 بوته در مترمربع به‌عنوان عامل اصلی و آرایش در خطوط کشت در 6 سطح، شامل کشت خالص گلرنگ (CCCCCCCC)، کشت خالص منداب (EEEEEEEE) و همچنین کشت مخلوط آنها به‌صورت CCCCEEEE، ECCCEEEC، CCEECCEE و CECECECE به‌عنوان عامل فرعی بود. ویژگی‌های مورد مطالعه شامل عملکرد، اجزای عملکرد و نسبت برابری زمین بود. نتایج نشان داد که در منداب، بیشترین عملکرد ماده خشک اندام هوایی و همچنین دانه به‌ترتیب معادل 1035 و 246 گرم در مترمربع از تراکم 40 بوته در مترمربع و آرایش CCCCEEEE بدست آمد. در گلرنگ نیز، بیشترین عملکرد ماده خشک اندام هوایی و دانه به‌ترتیب برابر با 1050 و 268 گرم در مترمربع بود که در تراکم 40 بوته در مترمربع از آرایش CCCCEEEE مشاهده شد. به‌طور کلی در ارزیابی سیستم کشت مخلوط مشخص گردید که در تولید ماده خشک اندام هوایی و دانه، بالاترین نسبت برابری زمین مربوط به تراکم بالا از آرایش CCCCEEEE و به‌ترتیب معادل 41/1 و 48/1 بود که بیانگر سودمندی کشت مخلوط نسبت به کشت خالص هر کدام از گونه‌ها به تنهایی می‌باشد.

بررسی تأثیر زمان کاشت بر استقرار و سازگاری گیاه صبر زرد (Aloe vera L.) در دو منطقه شهداد کرمان

محمدرضا کدوری؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ ماشالله غنچه‌ای

دوره 30، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 174-185

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2014.5297

چکیده

یکی از مهمترین گونه‌های دارویی که مقاومت بالایی در برابر کم‌آبی و شوری خاک دارد، آلوئه‌ورا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر مکان و زمان کاشت بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه صبر زرد (Aloe vera L.)، آزمایشی در سال‌های 89-1387 به‌صورت کرت‌های خرد شده در مکان و زمان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل مکان ... بیشتر یکی از مهمترین گونه‌های دارویی که مقاومت بالایی در برابر کم‌آبی و شوری خاک دارد، آلوئه‌ورا می‌باشد. به‌منظور بررسی تأثیر مکان و زمان کاشت بر عملکرد و تعدادی از ویژگی‌های گیاه صبر زرد (Aloe vera L.)، آزمایشی در سال‌های 89-1387 به‌صورت کرت‌های خرد شده در مکان و زمان در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمار اصلی شامل مکان در دو سطح (منطقه تکاب با ارتفاع 329 متر در مقایسه با منطقه چهارفرسخ با ارتفاع 930 متر از سطح دریا که هر دو به‌عنوان مزرعه زارع بود) و تیمار فرعی نیز شامل دو تاریخ کاشت (15/7/87 و 15/11/87) بود. نتایج یادداشت‌برداری در آزمایش از نظر خصوصیاتی مانند عملکرد در بوته، ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، عملکرد ژل و … مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که بیشترین عملکرد بوته از تاریخ کاشت بهاره با 3141 گرم در بوته، بیشترین درصد زنده‌مانی از تاریخ کاشت بهاره با 100%، بالاترین عملکرد ژل از تاریخ کاشت دوم با 106 گرم در بوته و بیشترین تعداد برگ از تاریخ کاشت بهاره با 17 برگ مشاهده گردید. همچنین همبستگی مثبت و معنی‌داری در میان صفات مورد مطالعه وجود داشت، که بالاترین همبستگی با عملکرد گل در بوته، مربوط به طول برگ، قطر برگ و ارتفاع بوته بود. با توجه به نتایج بدست آمده مناسب‌ترین محل کاشت، منطقه تکاب (شهداد) و بهترین زمان کاشت 25 بهمن ماه می‌باشد.

بررسی عملکرد، میزان و ترکیب‌های اصلی اسانس آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) در زمان‌های مختلف برداشت

لیلی صفائی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسین زینلی؛ داود افیونی؛ مهدی میرزا

دوره 29، شماره 2 ، مرداد 1392، ، صفحه 313-324

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2013.2858

چکیده

به‌منظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سال‌های 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمع‌آوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاء‌های حاصل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر زمان برداشت بر میزان و عملکرد اسانس و ترکیب‌های تشکیل‌دهنده اسانس گیاه آویشن کرمانی (Thymus caramanicus Jalas) آزمایشی طی سال‌های 1386 تا 1388 در ایستگاه تحقیقاتی شهید فزوه اصفهان انجام شد. به همین منظور بذرهای گیاه پس از جمع‌آوری از رویشگاه، در شاسی کشت و نشاء‌های حاصل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به زمین اصلی منتقل شدند. سرشاخه‌های گیاه به مدت دو سال (1387 و 1388) در چهار مرحله آغاز گلدهی، 50% گلدهی، گلدهی کامل و بذردهی، برداشت، خشک و اسانس‌گیری شد. جداسازی و شناسایی ترکیب‌های اسانس با دستگاه کروماتوگرافی گازی و گاز کروماتوگراف متصل به طیف‌سنج جرمی انجام گردید. نتایج نشان داد که اثر زمان برداشت بر مجموع عملکرد دو ترکیب تیمول و کارواکرول، درصد اسانس و درصد گاما-ترپینن و بورنئول معنی‌دار بود. بیشترین مجموع عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و بیشترین درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل بدست آمد. اثر متقابل سال در مرحله برداشت مشخص نمود که بیشترین درصد اسانس اندام هوایی در طی دو سال متعلق به مرحله گلدهی کامل سال اول (56/1%) و بالاترین عملکرد مجموع دو ترکیب تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی همان سال (54/28 کیلوگرم در هکتار) بوده‌است. از بین شش ترکیبی که بیشترین درصد اسانس را تشکیل دادند کارواکرول ترکیب غالب در هر چهار مرحله برداشت بود و بیشترین مقدار آن در مرحله ابتدای گلدهی (45/88%) سال دوم حاصل شد. دومین ترکیب غالب تیمول بود که در مرحله گلدهی کامل به حداکثر مقدار خود (77/11%) رسید. پاراسیمن، 1،8- سینئول و گاما-ترپینن در مرحله بذردهی (به‌ترتیب 35/2%، 21/1% و 15/2%) و بورنئول در مرحله گلدهی کامل بیشترین مقدار (52/7%) را نشان دادند. همچنین رابطه مثبت و معنی‌داری بین درصد اسانس با مجموع عملکرد دو ترکیب کارواکرول و تیمول مشاهده گردید. در مجموع براساس نتایج بدست‌آمده بهترین زمان برداشت آویشن کرمانی برای رسیدن به حداکثر عملکرد تیمول و کارواکرول در مرحله بذردهی و برای درصد اسانس در مرحله گلدهی کامل می‌باشد.

بررسی برخی ویژگی‌های اکولوژیکی دو گونه Thymus kotschyanus Boiss. Et Hohen و Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak در استان آذربایجان‌غربی

مژگان لارتی؛ صابر قاسم‌پور؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ بهمن علیزاده

دوره 29، شماره 2 ، مرداد 1392، ، صفحه 412-424

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2013.2865

چکیده

جنس آویشن یکی از گیاهان مهم در صنایع دارویی، غذایی، بهداشتی و آرایشی است. به‌منظور بررسی رویشگاه‌های طبیعی گونه‌های مختلف جنس Thymus در استان آذربایجان‌غربی، مطالعات مختلفی در سال‌های 1386-1384، در شرایط رویشگاهی اجرا شد. ابتدا بررسی‌های رویشگاهی در نقاط مختلف استان انجام شد و بعد با مراجعه به رویشگاه گونه‌های T. pubescens Boiss. ... بیشتر

تعیین نیاز آبی گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L.) با استفاده از لایسیمتر

ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسن روحی‌پور؛ محمدحسن عصاره؛ محمدحسین لباسچی؛ بهلول عباس‌زاده؛ بهروز نادری؛ مهدی رضایی سرخوش

دوره 28، شماره 3 ، آبان 1391، ، صفحه 484-492

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2012.2954

چکیده

به ‌منظور تعیین نیاز آبی گیاه دارویی بومادران (Achillea millefolium L.)، آزمایشی در سالهای 87-1386 در مجتمع تحقیقاتی البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. در این آزمایش، ابتدا نیاز آبی گیاه مرجع یونجه (ETo) با استفاده از معادله پنمن مانتیس تعیین شد و سپس با توجه به نیاز آبی یونجه و با استفاده از لایسمترهای زه‌کش‌دار، نیاز آبی گیاه دارویی ... بیشتر

تأثیر مراحل مختلف برداشت بر عملکرد اندام هوایی، اسانس و ترکیب‌های اصلی اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)

لیلی صفائی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ حسین زینلی؛ مهدی میرزا

دوره 28، شماره 2 ، مرداد 1391، ، صفحه 342-355

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2012.3051

چکیده

به‌منظور بررسی اثر مراحل مختلف برداشت بر عملکرد اندام هوایی، اسانس و ترکیب‌های اصلی اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی طی سال‌های 88-1386 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در استان اصفهان انجام شد و بهترین زمان برداشت گیاه از نظر بالاترین عملکرد اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول بررسی گردید. اندام ... بیشتر به‌منظور بررسی اثر مراحل مختلف برداشت بر عملکرد اندام هوایی، اسانس و ترکیب‌های اصلی اسانس آویشن دنایی (Thymus daenensis Celak.)، آزمایشی طی سال‌های 88-1386 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار در استان اصفهان انجام شد و بهترین زمان برداشت گیاه از نظر بالاترین عملکرد اندام هوایی، درصد و عملکرد اسانس و میزان تیمول بررسی گردید. اندام هوایی گیاه در چهار مرحله فنولوژیکی مختلف شامل: 1) مرحله آغاز گلدهی، 2) مرحله 50% گلدهی 3) مرحله گلدهی کامل و 4) مرحله بذردهی، برداشت و در هوای آزاد و در سایه خشک گردید. نتایج بدست آمده حکایت از اثر معنی‌دار مراحل مختلف برداشت بر کلیه صفات مورد مطالعه داشت. براساس میانگین صفات، بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس در مرحله گلدهی کامل و بیشترین درصد اسانس در مرحله 50% گلدهی بدست آمد. اثر متقابل سال در مرحله برداشت مشخص نمود که در مجموع تیمار مربوط به مرحله گلدهی کامل سال دوم، بیشترین وزن خشک اندام هوایی و عملکرد اسانس را (به‌ترتیب معادل با 3083 و 61/68 کیلو‌گرم در هکتار) تولید نموده‌است. بیشترین درصد اسانس اندام هوایی در طی دو سال متعلق به مرحله 50% گلدهی بود و سال تأثیر معنی‌داری روی درصد اسانس نداشت. شش ترکیب بیشترین درصد اسانس را تشکیل دادند که در بین آنها تیمول ترکیب غالب در هر چهار مرحله برداشت بود. بیشترین مقدار تیمول در مرحله ابتدای گلدهی (9/85%) حاصل شد که نسبت به سایر مراحل برداشت اختلاف معنی‌داری را نشان داد. دومین ترکیب غالب اسانس کارواکرول بود که در مرحله بذردهی به حداکثر مقدار خود رسید و تفاوت معنی‌داری با سایر مراحل برداشت داشت. سه ترکیب پارا سیمن، 1،8-سینئول و گاما-ترپینن در مرحله 50% گلدهی، حداکثر مقدار را دارا بودند (به‌ترتیب 4/3، 4/1 و 8/1%) و بورنئول همانند کارواکرول در مرحله بذردهی بیشترین مقدار (53/2%) را نشان داد. در مجموع براساس نتایج بدست آمده بهترین زمان برداشت آویشن دنایی جهت رسیدن به حداکثر پتانسیل عملکرد اندام هوایی، عملکرد اسانس و عملکرد تیمول مرحله گلدهی کامل می‌باشد.

بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویهMelissa officinalis L. تحت شرایط مزرعه

بهلول عباس زاده؛ ابراهیم شریفی‌عاشورآبادی؛ محمدرضا اردکانی؛ محمدحسین لباسچی؛ فضل ا.. صفی‌خانی؛ محمود نادری حاجی باقرکندی؛ فاطمه سفیدکن

دوره 22، شماره 3 ، آبان 1385، ، صفحه 223-230

چکیده

به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلول‌پاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر روش مصرف کود نیتروژن بر بازده اسانس و درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 1383 تحت شرایط مزرعه در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 7 ماه اجرا شد. این آزمایش با دو سطح 4.5 و 6 درصد کود نیتروژن خالص به فرم اوره و محلول‌پاشی بر روی اندام هوایی گیاه، دو سطح 60 و 90 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار مصرف در خاک مزرعه و در حضور شاهد که هر یک از تیمارها در طول دوره رشد گیاه در طی سه تقسیط مساوی اعمال گردیدند. این تحقیق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تکرار برای هر تیمار اجرا شد. با آغاز گلدهی اقدام به برداشت گیاه گردید و از سرشاخه گلدار گیاه با استفاده از روش کلونجر اسانس‌گیری بعمل آمد. اسانس‌های هر تیمار به منظور بررسی بیشتر توسط دستگاه GC و GC/MS آنالیز گردید. درصد اسانس و عملکرد اسانس در هکتار برای هر تیمار مشخص گردید. طبق نتایج حاصل از تجزیه واریانس، تاثیر مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد اسانس و عملکرد اسانس معنی‌دار بود. همچنین نتایج حاصل از بررسی طیف‌های GCو GC/MS نشان دادند که کاربرد مقادیر مختلف کود نیتروژن و روشهای مصرف آن بر درصد ترکیبهای تشکیل دهنده اسانس بادرنجبویه موثر بود. با مصرف نیتروژن، درصد تعدادی از ترکیبهای موجود در اسانس نسبت به شاهد کاهش و یا افزایش یافت.

مقایسه کشت پاییزه و بهاره رازیانه، زنیان، انیسون و سیاه دانه در شرایط فاریاب و دیم

احمد اکبری‌نیا؛ محمود خسروی‌فرد؛ محمدباقر رضایی؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی

دوره 21، شماره 3 ، آبان 1384، ، صفحه 319-334

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2005.115088

چکیده

به منظور بررسی امکان کاشت پاییزه ویا بهاره گیاهان دارویی رازیانه Foeniculum vulgare، زنیان Carum copticum، انیسون Pimpinella anisumو سیاه دانه Nigella sativa و تاثیر آن بر عملکرد دانه این گیاهان در شرایط فاریاب و دیم، آزمایشی در سالهای زراعی 77-1376 و 78–1377 در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی الموت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین در قالب طرح بلوکهای کامل ... بیشتر به منظور بررسی امکان کاشت پاییزه ویا بهاره گیاهان دارویی رازیانه Foeniculum vulgare، زنیان Carum copticum، انیسون Pimpinella anisumو سیاه دانه Nigella sativa و تاثیر آن بر عملکرد دانه این گیاهان در شرایط فاریاب و دیم، آزمایشی در سالهای زراعی 77-1376 و 78–1377 در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی الموت مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار به اجرا درآمد. برای هریک از گیاهان فوق آزمایش جداگانه ای اجرا گردید و اثر4 تیمار کاشت پاییزه آبی،پاییزه دیم، بهاره آبی و بهاره دیم بر روی آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که گیاهان فوق به فصل کاشت واکنش متفاوتی داشتند. رازیانه و سیاه دانه به علت استقرار بهتر در پاییز، مقاومت به سرما، شروع زودتر رشد بهاره و در نتیجه شاخ و برگ و وزن دانه بیشتر، عملکرد دانه بالاتری داشتند. در حالی که به علت از بین رفتن گیاهچه‌های سبزشده زنیان و انیسون در اثر سرمای زمستان، کاشت پاییزه آنها موفقیت‌آمیز نبود و در منطقه مورد تحقیق امکان کاشت این دو گیاه تنها در فصل بهار می‌باشد. تمامی گیاهان فوق در شرایط دیم عملکرد دانه کمتری در مقایسه با شرایط فاریاب تولید نمودند. اما در این خصوص نیز واکنش گیاهان متفاوت بود و کمترین کاهش عملکرد مربوط به گیاه رازیانه بود. ارتفاع بوته و وزن هزار دانه تمامی گیاهان در شرایط فاریاب بیشتر از دیم بود. همچنین این صفات در کاشت پاییزه رازیانه و سیاه دانه در مقایسه با کاشت بهاره آنها بیشتر بود. عملکرد رازیانه و سیاه دانه با کاشت پاییزه فاریاب به ترتیب 1703 و 1298، پاییزه دیم به ترتیب 985 و 447، کاشت بهاره فاریاب زنیان و انیسون به ترتیب 1147 و 1120 و بهاره دیم به ترتیب 312 و 361 کیلوگرم در هکتار بود. ضرایب همبستگی صفات مورد بررسی در مورد سیاه دانه نشان داد که بین آنها همبستگی معنی داری وجود داشت.

بررسی تأثیر محلول پاشی کود نیتروژن‌دار بر عملکرد گیاه دارویی .Melissa officinalis L تحت شرایط گلخانه‌ای

بهلول عباس زاده؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمدرضا اردکانی؛ فرزاد پاک نژاد

دوره 21، شماره 2 ، مرداد 1384، ، صفحه 213-223

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2005.115179

چکیده

به منظور بررسی تأثیر محلول پاشی کود نیتروژن‌دار بر عملکرد گیاه دارویی بادرنجبویه، آزمایشی در سال 83-1382 تحت شرایط گلخانه‌ای در مجتمع تحقیقات البرز کرج در مدت 4 ماه اجرا شد. این آزمایش با 6 سطح از کود نیتروژن خالص به فرم اوره با مقادیر صفر، 3، 4.5، 6، 7.5 و 9 درصد طی سه تقسیط مساوی بر روی گیاه محلول‌پاشی شد. این تحقیق در قالب طرح کاملاَ تصادفی ... بیشتر

تأثیر دور آبیاری بر عملکرد و خصوصیات زراعی گیاه دارویی سیاه دانه (Nigella sativa)

احمد اکبری نیا؛ محمود خسروی فرد؛ ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ پرویز باباخانلو

دوره 21، شماره 1 ، اردیبهشت 1384، ، صفحه 65-73

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2005.115208

چکیده

به منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاه دانه، آزمایشی در دو سال زراعی 1376 و 1377 در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین انجام گرفت. طرح آزمایشی مورد استفاده، بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بود. تیمارهای آبیاری شامل دور آبیاری 7، 14 و 21 روز و بدون آبیاری (دیم) بود. ... بیشتر به منظور بررسی اثر رژیم‌های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاه دانه، آزمایشی در دو سال زراعی 1376 و 1377 در ایستگاه تحقیقات گیاهان دارویی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین انجام گرفت. طرح آزمایشی مورد استفاده، بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار بود. تیمارهای آبیاری شامل دور آبیاری 7، 14 و 21 روز و بدون آبیاری (دیم) بود. صفات اندازه‌گیری شده شامل ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، نسبت وزن دانه به وزن کپسول و عملکرد دانه بود. نتایج نشان داد که رژیم‌های آبیاری به طور معنی‌داری در هر دو سال آزمایش بر ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته ، تعداد دانه در کپسول و عملکرد دانه تأثیر داشت و تمامی صفات فوق در تیمارهای آبیاری، بالاتر از بدون آبیاری بودند، آبیاری هیچ گونه اثر معنی‌داری بر وزن هزار دانه و نسبت وزن دانه به وزن کپسول نداشت. بالاترین عملکرد دانه در هر دو سال آزمایش مربوط به دور آبیاری 7 روز بود (1118 کیلوگرم در هکتار) بود. البته در زمان کمبود رطوبت و حتی به صورت دیم گیاه نسبت به کم آبی از خود مقاومت نشان داد و با حداقل رطوبت، تولید محصول نمود. از بین صفات اندازه‌گیری شده، ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته و تعداد دانه در کپسول همبستگی مثبت بسیار زیادی با عملکرد دانه نشان دادند.

تأثیر نحوه مصرف کود نیتروژنی بر کارآیی انرژی تولید در گیاه دارویی ملیس (Melissa officinalis)

ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ محمد حسین لباسچی؛ ابوالقاسم متین؛ بهلول عباس زاده؛ کامبیز علیزاده انارکی

دوره 21، شماره 1 ، اردیبهشت 1384، ، صفحه 123-129

https://doi.org/10.22092/ijmapr.2005.115211

چکیده

به منظور بررسی کارآیی انرژی تولید در اکوسیستم‌های زراعی، این تحقیق در سال 1383 در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج به اجرا در آمد. در این آزمایش از گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis) که در سال 1381 استقرار یافته و کف بر شده بود استفاده گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد 80 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به فرم اوره و به صورت مصرف در خاک و همچنین ... بیشتر به منظور بررسی کارآیی انرژی تولید در اکوسیستم‌های زراعی، این تحقیق در سال 1383 در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج به اجرا در آمد. در این آزمایش از گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis) که در سال 1381 استقرار یافته و کف بر شده بود استفاده گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد 80 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به فرم اوره و به صورت مصرف در خاک و همچنین به‌صورت محلول پاشی دو درصدی بر اندام هوایی گیاه در مقایسه با تیمار شاهد بود که در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. در هر دو روش، هنگامی که ارتفاع گیاه به حدود 10 سانتیمتری رسید, اولین تقسیط و 30 روز بعد دومین تقسیط به گیاه داده شد. برداشت گیاه قبل از گلدهی انجام شد. به منظور بررسی کارآیی انرژی تولید در دو روش فوق, نرم افزار کامپیوتری ویژه‌ای که طراحی و برنامه نویسی شده بود مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس نشان داد که روشهای تغذیه گیاه بر کارآیی انرژی تولید, در سطح پنج درصد معنی‌دار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که کارآیی انرژی در روش محلول پاشی معادل 2.14 بود که نسبت به سایر روشها اختلاف معنی‌داری داشت و ضمن افزایش عملکرد، موجب کاهش مصرف نهاده پر انرژی مانند کود شیمیایی نیتروژنی گردید که در نهایت افزایش کارآیی انرژی تولید را در گیاه دارویی ملیس به دنبال داشت. با توجه به نتایج آزمایش، روش محلول پاشی را می‌توان گامی مناسب به منظور کاهش مصرف کود، حفظ محیط زیست، اقتصادی نمودن فرآیند تولید و در نهایت یکی از روشهای دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار معرفی نمود.

تاثیرنحوه مصرف کود نیتروژنی بر عملکرد گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis)

ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ ابوالقاسم متین؛ محمد حسین لباسچی؛ بهلول عباس زاده

دوره 20، شماره 3 ، آبان 1383، ، صفحه 369-376

چکیده

استفاده از سیستم های زراعی کم نهاده1 به منظور ابداع شیوه های نوین مدیریت بهره برداری از منابع و دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار اهمیت قابل توجهی دارد. در این راستا به منظور کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژنی در اکوسیستم های زراعی تحقیقی در سال 1383 بمدت یک سال در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج به اجرا در آمد. در این آزمایش از گیاه دارویی بادرنجبویه ... بیشتر استفاده از سیستم های زراعی کم نهاده1 به منظور ابداع شیوه های نوین مدیریت بهره برداری از منابع و دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار اهمیت قابل توجهی دارد. در این راستا به منظور کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژنی در اکوسیستم های زراعی تحقیقی در سال 1383 بمدت یک سال در مجتمع تحقیقاتی البرز کرج به اجرا در آمد. در این آزمایش از گیاه دارویی بادرنجبویه (Melissa officinalis) استفاده شد. تیمارهای مورد بررسی شامل کاربرد 80 کیلو گرم نیتروژن خالص در هکتار به فرم اوره و بصورت مصرف در خاک و همچنین بصورت محلول پاشی دو درصد بر اندام هوایی گیاه در مقایسه با تیمار شاهد بود که در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار مورد مقایسه قرار گرفتند. در هر دو روش، پس از اینکه ارتفاع گیاه به حدود 10 سانتی متری رسید، در نیمه دوم فروردین اولین تقسیط و 30 روز بعد دومین تقسیط به گیاه داده شد. برداشت گیاه قبل از گلدهی انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که تاثیر روشهای کود دهی بر ماده خشک سرشاخه گیاه در سطح پنج درصد اختلاف معنی دار داشت. مقایسه میانگین ها به روش LSD نشان داد که روش محلول پاشی با میانگین 5532.8 کیلوگرم در هکتار بیشترین ماده خشک را تولید نمود و نسبت به شاهد اختلاف معنی دار داشت. بنابر نتایج آزمایش، روش محلول پاشی، ضمن افزایش عملکرد ماده خشک و در نهایت عملکرد اسانس، میزان مصرف کود شیمیایی نیتروژنی را 87.5 % نسبت به روش مصرف در خاک کاهش داد. بنابر این، استفاده از روش محلول پاشی می تواند به منظور کاهش مصرف کود نیتروژنی و دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار و حفاظت از محیط زیست مورد توجه قرار گیرد.

تأثیر کودهای آلی و شیمیایی بر قابلیت جذب و کارایی نیتروژن در گیاه رازیانه (.Foeniculum vulgare Mill)

ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ ابوالقاسم متین؛ بهلول عباس زاده

دوره 19، شماره 3 ، آبان 1382، ، صفحه 313-329

چکیده

به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی، شیمیایی و تلفیق آنها بر قابلیت جب و کارایی نیتروژن در اکوسیستم زراعی این تحقیق در مجتمع تحقیقات البر کرج انجام شد. در این تحقیق گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill) مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف از کودهای شیمیایی NPK، مورد استفاده در سیستمهای زراعی رایج، مقادیر مختلف از ... بیشتر به منظور بررسی تاثیر کودهای آلی، شیمیایی و تلفیق آنها بر قابلیت جب و کارایی نیتروژن در اکوسیستم زراعی این تحقیق در مجتمع تحقیقات البر کرج انجام شد. در این تحقیق گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare Mill) مورد مطالعه قرار گرفت. تیمارهای مورد بررسی شامل سطوح مختلف از کودهای شیمیایی NPK، مورد استفاده در سیستمهای زراعی رایج، مقادیر مختلف از کود دامی، مورد استفاده در سیستمهای زراعی ارگانیکی و نیز ترکیبی از نسبتهای مختلف از کودهای دامی و شیمیایی، مورد استفاده در سیستمهای تغذیه تلفیقی گیاه در مقایسه با تیمار شاهد بود. این تحقیق به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا در آمد. میانگین تیمارها با استفاده از آزمون دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. در این آزمایش مشخص شد که تیمار مخلوط 20 تن کود دامی همراه 80=K=80، P=64، N کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی از روش تغذیه تلفیقی، بیشترین مقدار پروتئین را معادل 3.63 درصد تولید نمود. بیشترین کارایی نیتروژن نیز در تیمار مخلوط25تن کود دامی همراه 48=K=60، Pو60=N کیلوگرم در هکتار کود شیمیایی بدست آمد. این در حالی است که در روش تغذیه شیمیایی، با افزایش در مصرف کودهای شیمیایی کارایی نیتروژن کاهش یافت. بنابر نتایج حاصل، استفاده از روش تغذیه تلفیقی نسبت به روشهای شیمیایی و ارگانیکی می تواند راهی مناسب جهت دستیابی به اهداف کشاورزی پایدار باشد.

بررسی شاخصهای فیزیولوژیک رشد در گیاه رازیانه (Foeniculum vulgare) تحت شرایط متفاوت حاصلخیزی خاک

ابراهیم شریفی عاشورآبادی؛ ابوالقاسم متین؛ محمدحسین‌ لباسچی

دوره 19، شماره 2 ، مرداد 1382، ، صفحه 157-182

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر روشهای حاصلخیزی خاک بر شاخص‌های فیزیولوژیک رشد، آزمایشی در مجتمع تحقیقاتی البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare.mill) استفاده گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل مخلوطی از کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم، ترکیبی از مقادیر مختلف کودهای شیمیایی به همراه کود دامی ... بیشتر به‌منظور بررسی تأثیر روشهای حاصلخیزی خاک بر شاخص‌های فیزیولوژیک رشد، آزمایشی در مجتمع تحقیقاتی البرز، واقع در جنوب شهرستان کرج انجام شد. در این تحقیق از گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum vulgare.mill) استفاده گردید. تیمارهای مورد بررسی شامل مخلوطی از کودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم، ترکیبی از مقادیر مختلف کودهای شیمیایی به همراه کود دامی و همچنین استفاده از کود دامی خالص در مقایسه با تیمار شاهد بود که بطور منتخب از سه سیستم تغذیه شیمیایی، تلفیقی و ارگانیک انتخاب شدند. آزمایش فوق در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار به اجرا درآمد. در این بررسی شاخص‌‌های فیزیولوژیک رشد از جمله تولید ماده خشک، شاخص سطح برگ و سرعت رشد نسبی تعیین شد. در سال اول آزمایش، تولید ماده خشک، شاخص سطح برگ و رشد نسبی در روش تغذیه تلفیقی (مخلوط 20 تن کود دامی به همراه 64=k=80، P و 80=N کیلوگرم در هکتار)‌ نسبت به سایر روشها وضعیت مطلوبی را حاصل نمود. با توجه به میانگین سالهای آزمایش، در تیمار فوق با افزایش وزن خشک، میزان تولید بذر نسبت به تیمارهای شاهد شیمیایی و ارگانیک به ترتیب 93.2، 14.1 و8.6 درصد افزایش حاصل کرد. در همین تیمار بیشترین مقدار اسانس موجود در بذر، به میزان 3.18 درصد بدست آمد که نسبت به تیمارهای شاهد و شیمیایی 22.8 درصد و نسبت به تیمار ارگانیک 10.8 درصد افزایش نشان داد. همچنین مشخص گردید که اسانس تولید شده از درصد بالایی از آنتول نیز برخوردار بود. استفاده از روش‌ تغذیه تلفیقی موجب جذب بهتر و یکنواخت مواد غذایی در طول مدت رشد گیاه و همچنین بهبود ساختار فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک خاک و در نتیجه موجب افزایش در حجم کانوپی گیاه، افزایش سطح برگ و استفاده بیشتر از نور خورشید می‌باشد.

دوره 40 (1403)

دوره 39 (1402)

دوره 38 (1401)

دوره 37 (1400)

دوره 36 (1399)

دوره 35 (1398)

دوره 34 (1397)

دوره 33 (1396)

دوره 32 (1395)

دوره 31 (1394)

دوره 30 (1393)

دوره 29 (1392)

دوره 28 (1391)

دوره 27 (1390)

دوره 26 (1389)

دوره 25 (1388)

دوره 24 (1387)

دوره 23 (1386)

دوره 22 (1385)

دوره 21 (1384)

دوره 20 (1383)

دوره 19 (1382)

دوره 18 (1381-7)

دوره 17 (1381-6)

دوره 16 (1381-5)

دوره 15 (1381-4)

دوره 14 (1381-3)

دوره 13 (1381-2)

دوره 12 (1381-1)

دوره 11 (1380-5)

دوره 10 (1380-4)

دوره 9 (1380-3)

دوره 8 (1380-2)

دوره 7 (1380-1)

دوره 6 (1379)

دوره 5 (1379)

دوره 4 (1378)

دوره 3 (1378)

دوره 2 (1377)

دوره 1 (1377)

نویسنده = ابراهیم شریفی عاشورآبادی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده