محمدرضا اخگر؛ مهران مرادعلیزاده
چکیده
جنس Nepeta (تیره نعناع) با نام فارسی "پونهسا" در ایران شامل 67 گونه است که پونهسای شیرازی با نام علمیNepeta schiraziana Boiss. از گونههای انحصاری آن میباشد. هدف از این مطالعه، شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس ساقه، گل و برگ گونه Nepeta schiraziana بود. بدین منظور، این گیاه از منطقه سپیدان واقع در شمال غرب استان فارس جمعآوری گردید و ...
بیشتر
جنس Nepeta (تیره نعناع) با نام فارسی "پونهسا" در ایران شامل 67 گونه است که پونهسای شیرازی با نام علمیNepeta schiraziana Boiss. از گونههای انحصاری آن میباشد. هدف از این مطالعه، شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس ساقه، گل و برگ گونه Nepeta schiraziana بود. بدین منظور، این گیاه از منطقه سپیدان واقع در شمال غرب استان فارس جمعآوری گردید و از ساقه، گل و برگ آن بهطور جداگانه به روش تقطیر با آب اسانسگیری شد. ترکیبهای تشکیلدهنده روغنهای اسانسی با استفاده از دستگاههای کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی شدند. در هر یک از روغنهای اسانسی ساقه و گل، 14 ترکیب شناسایی شد که 8،1-سینئول (6/45% و 4/39%)، جرماکرن D (4/17% و 8/15%) و بتا-کاریوفیلن (7/11% و 6/10%) ترکیبهای عمده، بهترتیب در اسانس ساقه و گل بودند. از طرف دیگر، از میان 18 ترکیب شناسایی شده در اسانس برگ، 8،1-سینئول (5/38%)، بتا-کاریوفیلن (2/14%) و کاریوفیلن اکسید (7/11%) ترکیبهای اصلی اسانس را تشکیل میدادند. در نتیجه در هر سه اندام مورد بررسی، 8،1-سینئول بیشترین درصد اسانس را به خود اختصاص داده و ایزومرهای نپتالاکتون که در بسیاری از گونههای Nepeta گزارش شده، در گونه Nepeta schiraziana شناسایی نشد.
وریا ویسانی؛ سعیده رحیمزاده؛ یوسف سهرابی
چکیده
مدیریت کود یک عامل مهم در موفقیت کشت گیاهان دارویی میباشد. کاربرد کودهای زیستی در تولید این گیاهان با هدف حذف یا کاهش قابلملاحظه مصرف نهادههای شیمیایی و همچنین افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود رشد و کیفیت گیاه، از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین منظور آزمایشی بهصورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 5 تیمار در ...
بیشتر
مدیریت کود یک عامل مهم در موفقیت کشت گیاهان دارویی میباشد. کاربرد کودهای زیستی در تولید این گیاهان با هدف حذف یا کاهش قابلملاحظه مصرف نهادههای شیمیایی و همچنین افزایش حاصلخیزی خاک و بهبود رشد و کیفیت گیاه، از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین منظور آزمایشی بهصورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار و 5 تیمار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان بر روی گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) به اجرا درآمد. تیمارهای این آزمایش شامل کود بیولوژیک نیتروکسین، فسفاته بارور-2، مخلوط نیتروکسین با فسفاته بارور-2، کود شیمیایی (NP) و تیمار شاهد (عدم مصرف کود) بود. نتایج بدست آمده نشان داد که تیمارهای کودی اثر معنیداری بر صفات وزن خشک کل اندام هوایی، ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک ریشه، تعداد سرشاخه گلدار فتوسنتز، تعرق و میزان و عملکرد اسانس در سطح احتمال 1% و صفت میزان کلروفیل در سطح احتمال 5% داشت، اما صفات طول ریشه، وزن خشک ساقه و CO2 زیر روزنهای اختلاف معنیداری را نشان ندادند. کود شیمیایی و تیمار مخلوط نیتروکسین با فسفاته بارور-2 بیشترین تأثیر را در افزایش صفات یاد شده داشتند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که کودهای بیولوژیک میتوانند بهعنوان جایگزینی مناسب برای بخشی از کودهای شیمیایی در سیستمهای کشاورزی پایدار مورد استفاده قرار گیرند.
نرگس حیدری؛ مجید پوریوسف؛ افشین توکلی؛ جلال صبا
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و زمان برداشت بر عملکرد و اجزای عملکرد انیسون (Pimpinella anisum L.)، آزمایشی در بهار 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش تأثیر تنش خشکی در سه سطح شامل شاهد (آبیاری کامل)، تنش خشکی در مراحل ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی و زمان برداشت بر عملکرد و اجزای عملکرد انیسون (Pimpinella anisum L.)، آزمایشی در بهار 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان به اجرا درآمد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در این آزمایش تأثیر تنش خشکی در سه سطح شامل شاهد (آبیاری کامل)، تنش خشکی در مراحل گلدهی و پُرشدن دانه و زمان برداشت در دو سطح شامل مرحله خمیری سفت و رسیدگی کامل مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که تأثیر تنش خشکی بر عملکرد دانه، وزن هزاردانه، زیستتوده، تعداد چتر در بوته، تعداد چترک در چتر، تعداد دانه در چترک، شاخص برداشت، درصد اسانس و عملکرد اسانس معنیدار (05/0p≤) بود. بهاستثنای درصد اسانس، تمامی صفات مذکور در شرایط تنش خشکی بهطور معنیداری (05/0p≤) کاهش یافتند، اما درصد اسانس افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه (622 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد اسانس (95/20 کیلوگرم در هکتار) از تیمار شاهد (آبیاری کامل) حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد که تأثیر زمان برداشت بر عملکرد دانه، وزن هزاردانه و زیستتوده، شاخص برداشت و درصد اسانس دانه معنیدار (05/0p≤) میباشد. بهطوری که بیشترین عملکرد دانه (83/16 کیلوگرم در هکتار) و درصد اسانس (85/3%) بهترتیب از برداشت در مراحل خمیری سفت و رسیدگی کامل بدست آمد.
حسین بتولی؛ جواد صفائی قمی
چکیده
جنس پونهسا (Nepeta L.) متعلق به خانواده نعناعیان، دارای گونههای دارویی و اسانسدار بسیار ارزشمندی است که تاکنون بالغ بر250 گونه از این جنس در جهان و 67 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسای منطقه کاشان به نامهای پونهسای یزدی (Nepeta gloeocephala Rech. F.)، پونهسای قهرودی (N. sessilifolia ...
بیشتر
جنس پونهسا (Nepeta L.) متعلق به خانواده نعناعیان، دارای گونههای دارویی و اسانسدار بسیار ارزشمندی است که تاکنون بالغ بر250 گونه از این جنس در جهان و 67 گونه از ایران گزارش شدهاست. در این تحقیق ترکیبهای شیمیایی اسانس سه گونه از جنس پونهسای منطقه کاشان به نامهای پونهسای یزدی (Nepeta gloeocephala Rech. F.)، پونهسای قهرودی (N. sessilifolia Bunge) و پونهسای تنک (N. laxiflora Benth.) مورد بررسی قرار گرفتهاند. این گونهها انحصاری ایران بوده و بهترتیب در ارتفاعات درین، قهرود و مشهد اردهال کاشان دارای رویشگاههای طبیعی میباشند. سرشاخههای گلدار گونههای یادشده در بهار و تابستان سال 1384 جمعآوری و در شرایط آزمایشگاه خشک شدند و به روش تقطیر با آب (Hydrodistillation) اسانسگیری شدند. برای شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگرافی متصلشده به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. 29 ترکیب در اسانس گیاه پونهسای یزدی شناسایی شد که اجزای اصلی آن 1،8-سینئول (2/35%)، بتا-پینن (7/21%)، سابینن (7/7%)، ترانس-بتا-اوسیمن (1/7%)، آلفا-پینن (1/7%) و سیس-اوسیمن (9/6%) بودند. 33 ترکیب در اسانس گیاه پونهسای قهرودی شناسایی شد که اجزای اصلی آن اسپاتولنول (7/25%)، لاواندولیل استات (7/16%)، لیمونن (4/6%) و ژرانیلاستات (2/4%) بودند. همچنین تعداد 30 ترکیب در اسانس پونهسای تنک شناسایی شد که بیشترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس این گیاه بهترتیب شامل: آلفا-پینن (7/19%)، 8،1-سینئول (8/11%)، آلفا-بیسابولول (9/6%) و دلتا-کادینن (82/6%) میباشند.
شیوا خالصرو؛ امیر قلاوند؛ فاطمه سفیدکن؛ احمد اصغرزاده
چکیده
انیسون (Pimpinella anisum L.) گیاهی معطر و دارویی است که مهمترین ماده تشکیلدهنده اسانس آن آنتول میباشد و در صنایع داروسازی و غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. این آزمایش برای بررسی تأثیر سطوح ورمیکمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار)، ترکیب سه باکتری Azotobacter، Azospirillum و Pseudomonas در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) و زئولیت (0 و 5/4 تن در هکتار) بر کمّیت و کیفیت ...
بیشتر
انیسون (Pimpinella anisum L.) گیاهی معطر و دارویی است که مهمترین ماده تشکیلدهنده اسانس آن آنتول میباشد و در صنایع داروسازی و غذایی مورد استفاده قرار میگیرد. این آزمایش برای بررسی تأثیر سطوح ورمیکمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار)، ترکیب سه باکتری Azotobacter، Azospirillum و Pseudomonas در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) و زئولیت (0 و 5/4 تن در هکتار) بر کمّیت و کیفیت اسانس و میزان جذب عناصر پر مصرف در گیاه دارویی انیسون بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی در سال زراعی 88-1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سنندج به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که افزایش سطوح ورمیکمپوست سبب بهبود درصد اسانس، عملکرد اسانس، درصد آنتول، درصد متیل کاویکول، میزان نیتروژن، فسفر و پتاسیم دانه گردید. اثر تلقیح باکتری بر صفات مذکور بجز بر درصد متیل کاویکول و پتاسیم معنیدار بود. کاربرد زئولیت نیز باعث افزایش معنیدار درصد اسانس، عملکرد اسانس و درصد آنتول گردید. اما در مورد سایر صفات اختلاف آماری معنیداری مشاهده نشد. اثر متقابل ورمیکمپوست و باکتری بر عملکرد اسانس و میزان فسفر در سطح 5% معنیدار بود و بیشترین مقادیر آنها از برهمکنش تیمارهای تلقیح با باکتری و کاربرد 10 تن ورمیکمپوست در هکتار حاصل گردید.
سودابه مفاخری؛ رضا امیدبیگی؛ فاطمه سفیدکن؛ فرهاد رجالی
چکیده
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناییان است که از اهمیت زیادی در ایران و جهان برخوردار میباشد و از اسانس حاصل از پیکر رویشی آن در صنایع مختلف داروسازی، غذایی و آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بادرشبی شامل مقدار اسانس و میزان ژرانیول، ...
بیشتر
بادرشبی (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی و یکساله از خانواده نعناییان است که از اهمیت زیادی در ایران و جهان برخوردار میباشد و از اسانس حاصل از پیکر رویشی آن در صنایع مختلف داروسازی، غذایی و آرایشی و بهداشتی استفاده میشود. به منظور بررسی اثر کودهای بیولوژیک بر کمّیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی بادرشبی شامل مقدار اسانس و میزان ژرانیول، ژرانیال و ژرانیل استات در اسانس، آزمایشی بهصورت فاکتوریل سه عاملی با استفاده از عاملهای ورمیکمپوست (صفر، 15 و 30 % حجم گلدان)، ازتوباکتر (کاربرد و عدم کاربرد) و بیوفسفات (کاربرد و عدم کاربرد) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار در سال زراعی 1388 بهصورت گلدانی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس به اجرا درآمد. مقایسه میانگینها توسط آزمون مقایسه دانکن در سطح احتمال 5% انجام شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که بیشترین مقدار اسانس در پیکر رویشی (74/0%) و بیشترین میزان ژرانیل استات در اسانس (1/61%) در تیمار سطح سوم ورمیکمپوست حاصل شد. همچنین بیشترین مقدار ژرانیول در اسانس (2/24%) در تیمار سطح دوم ورمیکمپوست × عدم کاربرد بیوفسفات و بیشترین مقدار ژرانیال در اسانس (2/18%) در تیمار سطح دوم ورمیکمپوست × عدم کاربرد ازتوباکتر، حاصل شد.
بابک ترابیسگوند؛ محمود نادری حاجیباقر کندی؛ لیلا صادقزاده
چکیده
اسانسهای موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیبهای طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونههای مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، ...
بیشتر
اسانسهای موجود در گیاهان معطر یک دسته ارزشمند از ترکیبهای طبیعی با خواص دارویی مختلف، ازجمله خواص ضدمیکروبی هستند. همچنین گونههای مختلفی از اکالیپتوس دارای اسانس هستند. در این تحقیق ضمن استخراج اسانس و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس ده گونه اکالیپتوس شامل: Eucalyptus gilli، E. microcarpa، E. kingesmillii، E. loxophleba، E. gongylocarpa، E. salubris، E. erythrocorys، E. salmonophloia، E. spathulata و E. flocktoniae، اثر ضد میکروبی این اسانسها بر علیه دو سویه میکروبی Escherichia coli (1330) و Micrococcus loteus (1110) مورد مطالعه قرار گرفت. اسانسها به روش تقطیر با آب از برگهای گونههای مختلف اکالیپتوس تهیه و ترکیبهای تشکیلدهنده آنها با استفاده از دستگاههای گاز کروماتوگرافی (GC) و گاز کروماتوگراف کوپل شده با طیفسنج (GC/MS)، با محاسبه اندیس بازداری شناسایی شدند. اثر ضدمیکروبی اسانسها پس از رقیق کردن با دی متیل سولفوکساید با روش انتشار در آگار بررسی شد. نتایج نشان داد ترکیب اصلی و عمده همه اسانسها 8،1-سینئول و آلفا-پینن بود. بهطوری که بیشترین میزان 8،1-سینئول (1/82%) در اسانس E. kingesmillii یافت شد و کمترین میزان این ترکیب (6/59) در اسانس E. salubris وجود داشت. همچنین اسانس کلیه گونههای مورد بررسی اثر بازدارندگی قوی بر روی باکتریهای مورد استفاده داشتند. درحالیکه هالههای عدم رشد تشکیلشده بر روی باکتری Micrococus loteus بین 10 تا 49 میلیمتر و بر روی Esherichia coli قطری بین 10 تا 22 میلیمتر داشتند.
میثم علیجانی؛ مجید امینیدهقی؛ محمدعلی ملبوبی؛ منصور زاهدی؛ سیدعلیمحمد مدرسثانوی
چکیده
به منظور مطالعه تأثیر کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (0، 40 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار) در تلفیق و عدم تلفیق با کود زیستی فسفره (بارور-2) بر میزان عملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در تهران ...
بیشتر
به منظور مطالعه تأثیر کود سوپر فسفات تریپل در سه سطح (0، 40 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار) در تلفیق و عدم تلفیق با کود زیستی فسفره (بارور-2) بر میزان عملکرد و تولید اسانس گیاه دارویی بابونه آلمانی (Matricaria recutita L.) آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهد واقع در تهران در سال 1387 اجرا گردید. در این آزمایش صفات فنولوژیک (زمان ظهور اولین غنچه و گل، تعداد گل، وزن تر گل) و فیزیولوژیک (مقدار اسانس، درصد کامازولن اسانس) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدستآمده حکایت از آن داشت که بین تیمارهای کود فسفره از نظر عملکرد (تعداد گل و وزن خشک گل) اختلاف معنیداری در سطح 1% وجود دارد و میزان 40 کیلوگرم فسفر در تلفیق با کود زیستی با تولید 93/452 گل و 74/7 گرم گل خشک در بوته بیشترین عملکرد را در مقایسه با سایر تیمارهای کودی داشتهاست. همچنین تیمار 40 کیلوگرم فسفر در تلفیق با کود زیستی با تولید 53/0 میلیلیتر اسانس و 81/15 درصد کامازولن (ماده مؤثره) در 52/152 گرم گل خشک در واحد سطح دارای بالاترین عملکرد اسانس و درصد کامازولن میباشد. بنابراین در این آزمایش 40 کیلوگرم در هکتار فسفر به همراه 80 کیلوگرم نیتروژن با بذرهای تلقیحشده توسط کود بیولوژیک فسفر بارور-2 توصیه میشود.
نغمه پیروزی؛ حسین آذرنیوند؛ اصغر کهندل؛ فرحناز خلیقی سیگارودی
چکیده
یکی از گونههای مرتعی که با توجه به بررسیهای انجام شده از نظر استفاده چند منظوره قابلیتهای زیادی دارد،Bidens bipinnata L. (دودندان دوشاخه) متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) است. تحقیق حاضر روی گونه Bidens bipinnata L. به منظور بررسی شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در قسمتهای هوایی گیاه دارویی در منطقه کرج انجام شد. به منظور بررسی مواد تشکیلدهنده ...
بیشتر
یکی از گونههای مرتعی که با توجه به بررسیهای انجام شده از نظر استفاده چند منظوره قابلیتهای زیادی دارد،Bidens bipinnata L. (دودندان دوشاخه) متعلق به خانواده کاسنی (Compositae) است. تحقیق حاضر روی گونه Bidens bipinnata L. به منظور بررسی شناسایی ترکیبهای شیمیایی موجود در قسمتهای هوایی گیاه دارویی در منطقه کرج انجام شد. به منظور بررسی مواد تشکیلدهنده اسانس این گیاه پس از شناسایی کامل گیاه و مشخص شدن رویشگاه آن در منطقه کرج، قسمتهای هوایی گیاه در مرحله میوهدهی جمعآوری گردید. نمونههای گیاهی تهیه شده در شرایط سایه، خشک و توسط دستگاه کلونجر به شیوه تقطیر با آب (Hydrodistilation) اسانسگیری شد. پس از تهیه اسانس، به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی کوپل شده به طیفسنج جرمی (GC/MS)، نوع ترکیبها و درصد ترکیبهای شیمیایی اسانس بهطور کامل تفکیک و شناسایی گردید. تعداد 31 ترکیب شیمیایی شناسایی شد که در این میان بهترتیب آلفا-پینن (8/25%)، بتا- میرسن (7/22%)، جرماکرن D (2/10%)، بیسیکلو جرماکرن (6/7%)، گاما-المن (5/3%) و اسپاتولنول (9/2%) ترکیبهای عمده بودند.
فرزانه نجفی؛ زهرا توکلی
چکیده
ترکیبهای اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی (Ziziphora tenuior L.) دو منطقه از ایران، حصارک (کرج) و ونارچ (قم) با یکدیگر مقایسه شد. اسانس گیاهان به روش تقطیر با آب تهیه شد و بعد توسط دستگاههای کروماتوگرافی GC و GC/MS اجزا تشکیلدهنده اسانس مشخص شد. در اسانس گیاهان منطقه حصارک و ونارچ بهترتیب ١٣ و ١٦ ترکیب شیمیایی شناسایی شد. پولگون (٨٥% تا ٨٧%) ...
بیشتر
ترکیبهای اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی (Ziziphora tenuior L.) دو منطقه از ایران، حصارک (کرج) و ونارچ (قم) با یکدیگر مقایسه شد. اسانس گیاهان به روش تقطیر با آب تهیه شد و بعد توسط دستگاههای کروماتوگرافی GC و GC/MS اجزا تشکیلدهنده اسانس مشخص شد. در اسانس گیاهان منطقه حصارک و ونارچ بهترتیب ١٣ و ١٦ ترکیب شیمیایی شناسایی شد. پولگون (٨٥% تا ٨٧%) در هر دو نمونه بالاترین مقدار را نشان داد و تفاوت معنیداری بین آنها مشاهده نشد. ترکیب لیمونن در گیاهان منطقه حصارک (١/٥%) در مقایسه با گیاهان ونارچ (٦٤/٣%) افزایش نشان داد. عصاره اتانولی گیاهان حصارک اثر بازدارندگی بیشتری بر رشد باکتریهای اشریشیاکولی، باسیلوس سوبتیلیس و استافیلوکوس اورئوس در مقایسه با نمونه ونارچ نشان دادند. غلظت عناصر منگنز، آهن و نیکل در خاک ونارچ (بهترتیب 67/2766، 40333 و 384/0 پیپیام) بیشتر از خاک حصارک (بهترتیب 33/558، 28600 و 25/12 پیپیام) است، ولی غلظت منگنز و آهن محلول در خاک حصارک (بهترتیب 53/6 و 4 پیپیام) بیشتر از غلظت منگنز و آهن محلول در خاک ونارچ (بهترتیب ٦/٤ و 9/1 پیپیام) میباشد. بنابراین با توجه به اینکه غلظت منگنز، آهن و نیکل در اندام هوایی و ریشه گیاهان منطقه ونارچ با غلظت عناصر فوق در اندام هوایی و ریشه گیاهان حصارک تفاوت معنیداری را نشان میدهد، گیاهان کاکوتی مناطق ونارچ و حصارک از نظر خواص ضدباکتریایی تفاوت دارند. با توجه به اینکه غلظت آنتوسیانین و پروتئین در بخش هوایی گیاه کاکوتی منطقه ونارچ در مقایسه با گیاهان منطقه حصارک تفاوت معنیداری ندارد؛ از این رو گیاه کاکوتی منطقه ونارچ به تراکم بالای منگنز سازش یافته است و قابلیت انباشتگی منگنز را دارد. به هر حال، با توجه به تغییرات غلظت عناصر در خاک منطقه، کیفیت اسانس و خواص ضدباکتریایی گیاه کاکوتی نیز تحت تأثیر قرار میگیرد.
محمود نادری حاجیباقرکندی؛ فاطمه سفیدک؛ ابراهیم عزیزی؛ محمدرضا پورهروی
چکیده
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. بهعلت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، بهطوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت میشود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر ...
بیشتر
برگبو با نام علمی Laurus nobilis L. درختی دو پایه و بومی نواحی مختلف اروپای جنوبی و منطقه مدیترانه است. بهعلت برگهای همیشه سبز و ظاهر زیبایی که دارد، پرورش آن در ایران معمول گشته، بهطوری که امروزه در منطقه وسیعی از شمال ایران و اماکن دیگر یافت میشود. این درخت برگهای معطر منفرد، به رنگ سبز تیره دارد. با توجه به رابطه بین مدت زمان تقطیر و بازده و درصد ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس، تحقیق در مورد مدت زمان بهینه تقطیر که با کمترین مصرف انرژی بتوان بهترین کمیت و کیفیت را از اسانس هر گیاهی بدست آورد، همواره مورد توجه محققان بوده است. بنابراین در این تحقیق، تأثیر هشت زمان مختلف اسانسگیری بر روی بازده و اجزای تشکیلدهنده اسانس برگبو مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور برگهای این گیاه از باغ گیاهشناسی ملی ایران (تهران) در تیرماه 1388 جمعآوری و پس از خشککردن در سایه به روش تقطیر با آب اسانس آنها استخراج گردید. اسانسها به کمک دستگاههای کروماتوگرافی گازی مجهز به آشکارساز یونش شعلهای و کروماتوگرافی گازی مجهز به طیفسنج جرمی مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بازده اسانس برگ بو (w/w نسبت به وزن خشک) برای زمانهای 15، 30، 45، 60، 75، 90، 105 و 120 دقیقه بهترتیب برابر 35/1%، 92/1%، 97/1%، 2%، 31/2%، 49/2%، 58/2% و 60/2% بدست آمد که بررسی آماری عدم تفاوت معنیدار بازده اسانس در سه مدت زمان 90، 105 و 120 دقیقه را نشان داد. بنابر نتایج این تحقیق، مدت زمان بهینه از نظر بازده کمی برای استخراج اسانس برگ گیاه برگبو زمان 90 دقیقه میباشد. همچنین در بررسی آماری میزان ترکیبهای عمده اسانس برگ گیاه برگ بو مشخص شد که ترکیب 8،1-سینئول در زمان 15 دقیقه بالاترین مقدار را در اسانس دارد، در حالی که ترکیب سابینن در زمانهای پس از 45 دقیقه به نهایت مقدار در اسانس میرسد. بنابراین مقدار ترکیب آلفا-ترپینیل استات در اسانس برگ بو در همه مدت زمانهای مورد بررسی، ثابت باقی ماند.
حمزه امیری؛ حسین لاری یزدی؛ اکبر اسماعیلی؛ فرانک صمصامنیا؛ داریوش اقبالی؛ غلام حسن ویسکرمی؛ بهروز دوستی؛ احسان نورمحمدی
چکیده
گونه Scrophularia striata Boiss. متعلق به تیره Scrophulariaceae بوده که در استان لرستان با نام محلی تشنه دارو معروف است. این گیاه از دامنه کوههای شمال غرب شهرستان کوهدشت در منطقه تنگسیاب واقع در استان لرستان جمعآوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه، اسانسگیری از بخشهای هوایی آن شامل ساقه، برگ و میوه با روش تقطیر با آب انجام شد. شناسایی ترکیبهای ...
بیشتر
گونه Scrophularia striata Boiss. متعلق به تیره Scrophulariaceae بوده که در استان لرستان با نام محلی تشنه دارو معروف است. این گیاه از دامنه کوههای شمال غرب شهرستان کوهدشت در منطقه تنگسیاب واقع در استان لرستان جمعآوری گردید و پس از خشک کردن گیاه در سایه، اسانسگیری از بخشهای هوایی آن شامل ساقه، برگ و میوه با روش تقطیر با آب انجام شد. شناسایی ترکیبهای موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) انجام گردید. مطالعات آناتومیکی نیز توسط روش رنگآمیزی مضاعف با استفاده از دو رنگ سبز متیل و قهوهای بیسمارک انجام شد. آنالیز اسانس S. striata منجر به شناسایی 34 ترکیب شد که 3/90% از کل اسانس را شامل میشود. نتایج این بررسی نشان داد که لینالول (3/18%)، 6، 10، 14- تریمتیل پنتا دکان- 2- اون (4/8%)، دیبوتیل فتالات (9/6%) و بتا-داماسکون (9/5%) مهمترین ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس را شامل میشوند. از طرف دیگر، بررسیهای آناتومیکی نیز نشان داد که در زیر اپیدرم و در منطقه پوست ایدیوبلاستهای ترشحکننده اسانس و ترکیبهای ترپنوئیدی مشاهده میشوند.
هدی اکرمی؛ سعید محرمیپور؛ سهراب ایمانی
چکیده
سوسک چهار نقطهای حبوبات (Callosobruchus maculates F.) یکی از آفات مهم محصولات انباری پس از برداشت محصول میباشد. بهطوری که بذرهای آسیبدیده برای تغذیه انسان و دام و حتی برای کشت در مزرعه نامناسب خواهند بود. در نتیجه برای کنترل این آفت در انبارها، اسانسهای گیاهی بهعنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی مورد توجه هستند. بنابراین در این تحقیق ...
بیشتر
سوسک چهار نقطهای حبوبات (Callosobruchus maculates F.) یکی از آفات مهم محصولات انباری پس از برداشت محصول میباشد. بهطوری که بذرهای آسیبدیده برای تغذیه انسان و دام و حتی برای کشت در مزرعه نامناسب خواهند بود. در نتیجه برای کنترل این آفت در انبارها، اسانسهای گیاهی بهعنوان جایگزین مناسبی برای سموم شیمیایی مورد توجه هستند. بنابراین در این تحقیق اثر بازدارندگی تخمریزی و دورکنندگی اسانس گیاه آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen.) و پونه (Mentha longifolia L.) روی سوسک چهار نقطهای حبوبات مورد بررسی قرار گرفت. این گیاهان از اطراف تهران جمعآوری شدند. اسانسهای گیاهی با استفاده از روش تقطیر با آب به مدت 3 ساعت اسانسگیری شدند. آزمایش در شرایط دمایی 1±27 درجه سانتیگراد و رطوبت 5±65% در تاریکی انجام شد. اسانسهای مورد مطالعه بهطور معنیداری موجب کاهش تخمریزی آفت شدند. بهطوری که 500 میکرولیتر از محلول ppm1800 اسانس آویشن کوهی و پونه بهترتیب موجب 36/86% و 64/87% بازدارندگی تخمریزی در حشرات کامل سوسک چهار نقطهای شدند. همچنین اسانسهای مذکور دارای اثر دورکنندگی روی حشره کامل بوده و در غلظت ppm800 برای آویشن کوهی 33/73% و برای پونه 90% بدست آمد.
شهرام نعمتی؛ فاطمه سفیدکن؛ محمدرضا پورهروی
چکیده
جنس آویشن به دلیل دارا بودن خواص دارویی و بیولوژیکی یک جنس کاملاً شناخته شده است. Thymus daenensis Celak یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. اسانس این گونه یک منبع غنی از تیمول است و به همین دلیل دارای خواص ضدمیکروبی و آنتیاکسیدانی است. در این تحقیق برای بررسی اثر روش خشک کردن بر میزان اسانس و نوع و درصد اجزای تشکیلدهنده آویشن دنایی، ...
بیشتر
جنس آویشن به دلیل دارا بودن خواص دارویی و بیولوژیکی یک جنس کاملاً شناخته شده است. Thymus daenensis Celak یکی از گونههای اندمیک این جنس در ایران است. اسانس این گونه یک منبع غنی از تیمول است و به همین دلیل دارای خواص ضدمیکروبی و آنتیاکسیدانی است. در این تحقیق برای بررسی اثر روش خشک کردن بر میزان اسانس و نوع و درصد اجزای تشکیلدهنده آویشن دنایی، اندامهای هوایی این گونه از ایستگاه تحقیقات البرز (کرج) در مرحله گلدهی کامل برداشت شد. گیاهان برداشت شده در چهار شرایط مختلف (آون C°30، آون C°40، آون C°50 و سایه) خشک شدند. سپس اسانس آنها در سه تکرار به وسیله روش تقطیر با آب استخراج و به وسیله دستگاههای GC و GC/MS تجزیه و شناسایی شدند. دادههای بدستآمده به وسیله نرمافزار SAS و با استفاده از آزمون دانکن مورد تجزیه آماری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بازده اسانس آویشن دنایی بر حسب وزن خشک در روشهای خشک کردن با آون C°30، آون C°40، آون C°50 و سایه بهترتیب 42/1%، 12/1%، 24/1% و 29/1% میباشد. همچنین تیمول بهعنوان جزء اصلی و مهم در اسانسهای حاصل از نمونههای خشک شده در آون C°30، آون C°40، آون C°50 و سایه بهترتیب به میزان 3/75%، 7/75%، 0/72% و 2/67% موجود میباشد. تجزیه و تحلیل آماری نشان داد که تفاوت معنیداری بین بازده اسانس نمونه خشک شده در آون C°30 با سایر روشهای خشک کردن وجود دارد. بالاترین میزان تیمول نیز در اسانس نمونههای خشک شده در آون C°30 و C°40 وجود داشت که اختلاف معنیداری با دو روش دیگر نشان داد.
سعیده رحیمزاده؛ یوسف سهرابی؛ غلامرضا حیدری؛ علیرضا عیوضی؛ طاهر حسینی
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد و کیفیت محصول گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. طرح به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، کود شیمیایی (NPK)، نیتروکسین، فسفاته بارور2، بیوسولفور، ...
بیشتر
این آزمایش به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی بر عملکرد و کیفیت محصول گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، در سال 1387 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزی آذربایجان غربی انجام شد. طرح به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 9 تیمار و در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل شاهد، کود شیمیایی (NPK)، نیتروکسین، فسفاته بارور2، بیوسولفور، نیتروکسین + فسفاته بارور2، نیتروکسین + بیوسولفور، فسفاته بارور2 + بیوسولفور و نیتروکسین + بیوسولفور + فسفاته بارور2 بود. نتایج نشان داد بین تیمارها به لحاظ عملکرد ماده خشک برگ، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک، درصد و عملکرد اسانس و وزن هزاردانه، اختلاف معنیداری در سطح احتمال 1% وجود داشت، در حالی که تأثیر تیمارها روی صفت شاخص برداشت دانه و شاخص برداشت ماده خشک برگ معنیدار نبود. بیشترین عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک برگ و عملکرد بیولوژیک به تیمار کود شیمیایی (NPK) تعلق داشت. بالاترین میزان اسانس در تیمار نیتروکسین + بیوسولفور + فسفاته بارور2 و بیشترین عملکرد اسانس و شاخص برداشت ماده خشک برگ در تیمار نیتروکسین حاصل گردید. با توجه به اینکه نتایج حاصل از کاربرد کود شیمیایی و کود زیستی نیتروکسین اختلاف معنیداری با هم نداشتند، میتوان اظهار داشت که با کاربرد نیتروکسین حداکثر عملکرد دانه و اسانس (عملکرد اقتصادی) از گیاه بادرشبو بدست میآید. در کلیه صفات، کاربرد برخی کودهای زیستی در مقایسه با شاهد (عدم مصرف کود) برتری معنیداری داشت.
نسرین اصفهانیان فرد؛ فاطمه سفیدکن؛ غلامرضا بخشی خانیکی
چکیده
در این پژوهش برای بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس برگ سه گونه اکالیپتوس به نامهای E. melliodora Cunn. ex Schauer و E. kingsmilli Maiden & Blakely و E. dundasii Maiden در مناطق گرمسیری شوشتر و دزفول، برگهای آنها در اواسط چهار فصل سال و طی دو سال متوالی (1385-1384) جمعآوری گردید. اسانس برگها به روش تقطیر با آب استخراج و با دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی ...
بیشتر
در این پژوهش برای بررسی اثر زمان برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس برگ سه گونه اکالیپتوس به نامهای E. melliodora Cunn. ex Schauer و E. kingsmilli Maiden & Blakely و E. dundasii Maiden در مناطق گرمسیری شوشتر و دزفول، برگهای آنها در اواسط چهار فصل سال و طی دو سال متوالی (1385-1384) جمعآوری گردید. اسانس برگها به روش تقطیر با آب استخراج و با دستگاههای کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. بالاترین بازده اسانس E. melliodora در شوشتر، زمستان (9/3%-1/3%) و بهار (7/2%-6/2%) و در دزفول در فصل پاییز (2%-7/1%) بدست آمد. بیشترین مقدار 8،1-سینئول در اسانس گونه نامبرده نیز در در هر دو منطقه، زمستان و پاییز بود. بالاترین بازده اسانس E. kingsmilli شوشتر در زمستان (1/3%-8/2%) و دزفول در پاییز (2/3%-7/2%) مشاهده شد. بالاترین مقدار 8،1-سینئول نیز در شوشتر، پاییز و زمستان و در دزفول پاییز، بهار و زمستان بود. گونه E. dundasii در شوشتر بیشترین بازده اسانس را در زمستان (7/4%-8/2%) و در دزفول بیشترین بازده اسانس را در تابستان (9/0%) دارا بود. بیشترین مقدار 8،1-سینئول در شوشتر در بهار و زمستان و در دزفول در بهار دیده شد. تغییراتی نیز در سایر ترکیبهای عمده و جزئی اسانس هر سه گونه در فصول مختلف سال مشاهده شد. براساس نتایج حاصل از این تحقیق و برای دستیابی به کمیت و کیفیت قابلقبولی از اسانس اکالیپتوس به صورت همزمان، کشت گونه E. melliodora در شوشتر و دزفول قابل توصیه است. بهترین فصل برداشت برگهای E. melliodora به منظور اسانسگیری در شوشتر بهار و زمستان و در دزفول پاییز است. کشت گونه E. kingsmilli نیز در دزفول بهتر از شوشتر است. بهترین فصل برداشت برگهای E. kingsmilli به منظور اسانسگیری در شوشتر بهار و پاییز و در دزفول پاییز است. کشت گونه E. dundasii نیز در شوشتر قابل توصیه است. مناسبترین زمان برداشت این گونه در شوشتر برای دستیابی به بالاترین بازده اسانس فصل زمستان و بالاترین کیفیت اسانس بهار است. کشت این گونه در دزفول با توجه به بازده و کیفیت پایین اسانس قابل توصیه نیست.
علیرضا یاوری؛ وحیده ناظری؛ فاطمه سفیدکن؛ محمداسماعیل حسنی
چکیده
به منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بومشناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی و شناسایی ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) دو رویشگاه بستانآباد و یام در استان آذربایجان شرقی جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شدند. در این پژوهش در بهار سال 1387 در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی برخی از خصوصیات بومشناختی، ریختی و همچنین تعیین سطح پلوئیدی و شناسایی ترکیبهای اسانس آویشن کرکآلود (Thymus pubescens Boiss. & Kotschy ex Celak) دو رویشگاه بستانآباد و یام در استان آذربایجان شرقی جهت انجام مطالعات مذکور انتخاب شدند. در این پژوهش در بهار سال 1387 در مرحله گلدهی، جهت ارزیابی ریختی از هر رویشگاه پنج نمونه کامل گیاهی و سرشاخههای گلدار جهت استخراج اسانس تهیه و به همراه بذر به منظور تعیین سطح پلوئیدی در فصل تولید بذر جمعآوری شد. اطلاعات مربوط به رویشگاهها یادداشتبرداری شد. خصوصیات رویشی و زایشی هر جمعیت مورد مطالعه قرار گرفت و بازده و ترکیبهای اسانس گونه مورد مطالعه توسط دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) اندازهگیری و تعیین شد. به منظور تعیین سطح پلوئیدی، در هر جمعیت حداقل 10 یاخته متافازی نوک ریشه مورد مطالعه قرار گرفت و ضمن شمارش تعداد کروموزوم، سطح پلوئیدی آنها تعیین گردید. نتایج نشان داد که میانگین طول ساقه گلدار، طول و عرض برگ، تعداد گل در گلآذین و طول گلآذین در جمعیت یام بیشتر از جمعیت دیگر بود. از نظر سطح پلوئیدی، جمعیت بستانآباد هگزاپلوئید (90=x6=n2) و جمعیت یام تتراپلوئید (60=x4=n2) مشخص گردید. بازده اسانس رویشگاه بستانآباد و یام بهترتیب 3/1% و 2/2% بدست آمد. ترکیب غالب در اسانس هر دو رویشگاه تیمول میباشد که بهترتیب 6/57% و 9/44% در رویشگاههای بستانآباد و یام میباشد.
حمزه امیری؛ حسین لاری یزدی؛ بهروز دوستی؛ فرانک صمصامنیا
چکیده
جنس Oliveria متعلق به تیره چتریان بوده و فقط یک گونه با نام علمی Oliveria decumbens Vent دارد که اندمیک ایران است. از طرف دیگر اسانسها از متابولیتهای ثانویه گیاهی بوده که بهطور وسیعی در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی و بهعنوان ترکیبهایی با خاصیت ضدمیکروبی مورد استفاده قرار میگیرند. در این تحقیق گیاه Oliveria decumbens Vent. از دامنه کوههای شمال غرب ...
بیشتر
جنس Oliveria متعلق به تیره چتریان بوده و فقط یک گونه با نام علمی Oliveria decumbens Vent دارد که اندمیک ایران است. از طرف دیگر اسانسها از متابولیتهای ثانویه گیاهی بوده که بهطور وسیعی در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی و بهعنوان ترکیبهایی با خاصیت ضدمیکروبی مورد استفاده قرار میگیرند. در این تحقیق گیاه Oliveria decumbens Vent. از دامنه کوههای شمال غرب شهرستان کوهدشت در منطقه تنگسیاب واقع در استان لرستان جمعآوری گردید و پس از خشککردن گیاه در سایه، اسانسگیری از آن با روش تقطیر با آب انجام شد. شناسایی ترکیبهای موجود در اسانس به وسیله کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) انجام شد. مطالعات آناتومیکی نیز توسط روش رنگآمیزی مضاعف با استفاده از دو رنگ سبز متیل و قهوهای بیسمارک انجام شد. نتایج این بررسی منجر به شناسایی 16 ترکیب در اسانس این گیاه شد که 5/96% از کل ترکیبهای اسانس را شامل شده و تیمول (3/49%)، گاما-ترپینن (1/23%) و پارا-سیمن (0/10%) ترکیبهای اصلی آن محسوب میشدند. بنابراین بررسی نتایج آناتومیکی نشان داد که در سطح برگهای این گیاه کرکهای غیرترشحی دیده میشوند، در حالی که در قسمتهای درونی پوست ساقه کانالهای ترشحی مشاهده میشوند که محل تشکیل اسانس در این گیاه هستند.
مهدی میرزا؛ بیبی فاطمه قریشی؛ آقاجان بهادری
چکیده
در این تحقیق تأثیر مراحل مختلف برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس دو گونه Mentha piperita (نعناع فلفلی) و Salvia officinalis (مریمگلی) بررسی شد. ریزوم نعناع فلفلی در تاریخ 15 اسفند 1387 در عمق 5 سانتیمتری خاک در مزرعه شرکت جنگلکار فردوس در استان خوزستان کشت گردید. بذر مریمگلی از مرکز تحقیقات اصفهان دریافت و در تاریخ 25 اسفند 1387 نشاها به زمین اصلی منتقل و ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر مراحل مختلف برداشت بر کمیت و کیفیت اسانس دو گونه Mentha piperita (نعناع فلفلی) و Salvia officinalis (مریمگلی) بررسی شد. ریزوم نعناع فلفلی در تاریخ 15 اسفند 1387 در عمق 5 سانتیمتری خاک در مزرعه شرکت جنگلکار فردوس در استان خوزستان کشت گردید. بذر مریمگلی از مرکز تحقیقات اصفهان دریافت و در تاریخ 25 اسفند 1387 نشاها به زمین اصلی منتقل و بر روی پشتهها نشاکاری شد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و تیمارها شامل سه مرحله قبل از گلدهی، زمان گلدهی و بعد از گلدهی بود. آزمایش در مجموع شامل 6 تیمار و در سه تکرار یعنی در مجموع در 18 واحد آزمایش (کرتچه) انجام شد. نمونههای هر دو گیاه پس از خشک کردن در هوای اتاق و حذف بخشهای چوبی به روش تقطیر با آب در سه تکرار اسانسگیری شدند. پس از هر اسانسگیری، اسانسهای گرفته شده جهت آنالیز و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده به دستگاه GC و GC/MS تزریق شد. طبق نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس مشخص شد که تأثیر مراحل مختلف برداشت بر بازده اسانس گیاه نعناع فلفلی در سطح 5% و برای گیاه مریمگلی در سطح 1% معنیدار بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بالاترین بازده اسانس گیاه نعناع فلفلی مربوط به زمان گلدهی است که معادل 8/2% (قبل از گلدهی 4/2% و بعد از گلدهی 3/2%) بود و برای گیاه مریمگلی مربوط به زمان قبل از گلدهی است که معادل 0/3% (زمان گلدهی 6/0% و بعد از گلدهی 9/0%) بود که نسبت به دو مرحله دیگر اختلاف معنیدار داشتند. تجزیه و شناسایی ترکیبهای تشکیلدهنده اسانسها نشان داد که ترکیبهای شاخص اسانس مریمگلی در مراحل قبل از گلدهی، زمان گلدهی و بعد از گلدهی بهترتیب عبارت بود از: آلفا-توجون (8/20%، 1/27% و 9/35%)، کامفور (2/29%، 6/14% و 2/22%) و بتا-توجون (1/15%، 6/14% و 1/4%). ترکیبهای شاخص اسانس نعناع فلفلی در مراحل قبل از گلدهی، زمان گلدهی و بعد از گلدهی بهترتیب عبارتند از: منتول (7/27%، 9/26% و 0/27%)، منتون (37%، 9/21% و 2/17%) و منتوفوران (0/16%، 0/22% و 3/25%).
محمدرضا اخگر؛ مهران مرادعلیزاده؛ علی فقیهی زرندی؛ مجید خراسانیپور
چکیده
روغن اسانسی اندامهای هوایی گیاه Salvia bazmanica Rech. f. & Esfand. با نام فارسی مریمگلی بزمانی، که گیاهی علفی از خانواده Lamiaceae میباشد و از گونههای انحصاری ایران است، به روش تقطیر با آب استخراج شد. ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس با استفاده از دستگاههای کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی شدند. ...
بیشتر
روغن اسانسی اندامهای هوایی گیاه Salvia bazmanica Rech. f. & Esfand. با نام فارسی مریمگلی بزمانی، که گیاهی علفی از خانواده Lamiaceae میباشد و از گونههای انحصاری ایران است، به روش تقطیر با آب استخراج شد. ترکیبهای تشکیلدهنده اسانس با استفاده از دستگاههای کروماتوگراف گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) جداسازی و شناسایی شدند. با مقایسه اندیس بازداری و طیف جرمی هر ترکیب با اندیسهای بازداری و طیفهای جرمی ترکیبهای استاندارد، 21 ترکیب در روغن اسانسی این گیاه شناسایی شد که در مجموع 1/86% اسانس را تشکیل میدادند. ترکیبهای اصلی تشکیلدهنده اسانس، بتا-پینن (5/37%)، بتا-فلاندرن (3/15%) ، آلفا-توجن (5/9%) و آلفا-پینن (9/8%) بوده و بیشترین درصد اسانس (89/78%) مربوط به منوترپنها بود.
سعید یوسفزاده؛ سید علیمحمد مدرس ثانوی؛ فاطمه سفیدکن؛ احمد اصغرزاده؛ امیر قلاوند
چکیده
بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به خانواده Lamiaceae است. اسانس بادرشبو دارای خاصیت ضدمیکروبی و باکتریایی بوده و در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی، غذایی و عطرسازی کاربردهای فراوانی دارد. در این تحقیق، اثر زمانهای مختلف برداشت بر میزان و ترکیبهای اسانس مورد بررسی قرار گرفت. بذر اصلاح شده و اکوتیپ بومی گیاه ...
بیشتر
بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) گیاهی علفی، یکساله و متعلق به خانواده Lamiaceae است. اسانس بادرشبو دارای خاصیت ضدمیکروبی و باکتریایی بوده و در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی، غذایی و عطرسازی کاربردهای فراوانی دارد. در این تحقیق، اثر زمانهای مختلف برداشت بر میزان و ترکیبهای اسانس مورد بررسی قرار گرفت. بذر اصلاح شده و اکوتیپ بومی گیاه بادرشبو در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجانغربی واقع در شهرستان خوی بهطور همزمان کشت گردید. اندام هوایی گیاه در شش مرحله برداشت و پس از خشک شدن (در سایه و هوای آزاد) اسانسگیری از آنها به روش تقطیر با آب انجام شد. به منظور جداسازی و شناسایی ترکیبهای اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد اسانس برای اکوتیپ بومی و اصلاح شده بهترتیب در مرحله گلدهی کامل (53/0%-52/0%) و کمترین آن در مرحله زرد شدن کل بوته (17/0%-07/0%) بدست آمد. مراحل مختلف برداشت بر روی ترکیبهای اسانس رقم اصلاح شده و اکوتیپ بومی تأثیرات متفاوتی گذاشت. ترکیبهای عمده اسانس ژرانیال، ژرانیول، ژرانیل استات بودند. مجموع بیشترین مقدار دو ترکیب ژرانیال و ژرانیول برای اکوتیپ بومی در مرحله 10% گلدهی (1/65%) و کمترین مقدار آن (9/44%) در مرحله زرد شدن کل بوتهها بدست آمد. بیشترین مقدار ژرانیل استات (7/50%) برای رقم اصلاح شده در مرحله 10% گلدهی و کمترین مقدار آن (1/28%) برای اکوتیپ بومی در مرحلهای که 10 تا 30 درصد گلها روی بوتهها باقی مانده بودند بدست آمد. نتایج نشان داد که مراحل مختلف برداشت بر روی درصد اسانس و ترکیبهای تشکیلدهنده آن مؤثر است.
طیبه بینیاز؛ زهره حبیبی؛ مریم یوسفی
چکیده
جنس Artemisia (درمنه) متعلق به خانواده Asteraceae میباشد و در ایران 34 گونه دارد که دو نوع آنها به نامهای A. melanolepis Boiss. و A. kermanensis Podl. بومی ایران هستند. این گیاه در طب سنتی ایران و چین مورد توجه فراوانی است. هدف این تحقیق تعیین ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس برگ در ساعتهای مختلف تقطیر و بررسی اسانس ساقه پس از چهار ساعت تقطیر میباشد. بنابراین ...
بیشتر
جنس Artemisia (درمنه) متعلق به خانواده Asteraceae میباشد و در ایران 34 گونه دارد که دو نوع آنها به نامهای A. melanolepis Boiss. و A. kermanensis Podl. بومی ایران هستند. این گیاه در طب سنتی ایران و چین مورد توجه فراوانی است. هدف این تحقیق تعیین ترکیبهای شیمیایی موجود در اسانس برگ در ساعتهای مختلف تقطیر و بررسی اسانس ساقه پس از چهار ساعت تقطیر میباشد. بنابراین تأثیر زمانهای مختلف جمعآوری بر ترکیبهای شیمیایی اسانس برگ نیز مورد بررسی قرار گرفته است. ترکیبهای شیمیایی تشکیلدهندة اسانس برگهای گیاه Artemisia turcomanica Gand. پس از یک، دو و سه ساعت تقطیر توسط دستگاه کلونجر استخراج و بهطور جداگانه نگهداری شده و توسط کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. بهطور کلی 39 ترکیب براساس ویژگیهای طیف جرمی، ضریب بازداری و طیف NMR شناسایی گردید. در اسانس جمعآوری شده پس از یک ساعت تقطیر ترکیبهای لینالول (21%)، 8،1-سینئول (19%)، کامفور (17%) و سیس- کریزانتنیل استات (16%) بالاترین درصدها را دارا بودند و بهطور کلی 30 ترکیب شناسایی شد. نتایج آنالیز GC/MS اسانس جمعآوری شده در ساعت دوم تقطیر وجود 25 ترکیب را نشان داد که در میان آنها اجزای عمده سیس- کریزانتیل استات (24%)، بورنیل استات (15%)، لینالول (13%) و کامفور (3/9%) بودند. در اسانس حاصل در ساعت سوم تقطیر 30 ترکیب شناسایی گردید که در میان آنها ترکیبهای عمده سیس- کریزانتیل استات (12%)، سلین- 11 ان- 4- آلفا- ال (7/8%)، بورنیل استات (8%)، سیس- جاسمون (4%) و کامفور (6/3%) بودند. در اسانس ساقة گیاه 18 ترکیب شناسایی شدند که در میان آنها سیس- کریزانتیل استات (29%)، بورنیل استات (19%)، کامفور (9%) و 8،1-سینئول (9/6%) ترکیبهای عمده بودند. در مقایسه میان ترکیب درصد اجزاء تشکیلدهندة اسانس برگ دیده شد که در ساعت اول تقطیر، مونوترپنها بالاترین درصدها را دارا هستند (7/86%)، در صورتی که در ساعتهای دوم و سوم این میزان بهترتیب به 7/72% و 2/38% کاهش مییابد. در مقابل، میزان سزکوییترپنهای اکسیژندار در ساعت سوم به بیشترین مقدار خود میرسد.
فاطمه سفیدکن؛ عاطفه بهمنزادگان؛ مصطفی گلیپور؛ ولیالله مظفریان؛ سعیده مشکیزاده
چکیده
جنس Bunium با نام فارسی زیره در ایران 14 گونه دارد. اغلب این گیاهان دارای غده زیرزمینی بوده و در دامنههای کوهستانی و اراضی زراعی میرویند. تنها گونه شناخته شده جنس زیره در ایران که جایگاه ارزشمندی در صادرات و صنایع داخلی دارد B. persicum است که اسانس آن حاوی کومینآلدئید و آلدئیدهای ترپینن میباشد. در این تحقیق به منظور تعیین نوع و درصد ترکیبهای ...
بیشتر
جنس Bunium با نام فارسی زیره در ایران 14 گونه دارد. اغلب این گیاهان دارای غده زیرزمینی بوده و در دامنههای کوهستانی و اراضی زراعی میرویند. تنها گونه شناخته شده جنس زیره در ایران که جایگاه ارزشمندی در صادرات و صنایع داخلی دارد B. persicum است که اسانس آن حاوی کومینآلدئید و آلدئیدهای ترپینن میباشد. در این تحقیق به منظور تعیین نوع و درصد ترکیبهای موجود در اسانس اندام هوایی و بذر B. cylindricum (Boiss.& Hohen.) Drude وB. rectangulum Boiss.& Hausskn.، این گیاهان از رویشگاه طبیعی خود جمعآوری شده و پس از خشککردن در سایه، اسانس آنها به روش تقطیر با آب استخراج گردید. اجزای تشکیلدهنده اسانسها، با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی (GC) و کروماتوگراف گازی متصل شده به طیفسنج جرمی (GC/MS) شناسایی شدند. 17 ترکیب در اسانس اندام هوایی B. cylindricum شناسایی شد که اجزای اصلی جرماکرن D (2/31%)، دیل آپیول (9/26%)، ترانس-کاریوفیلن (1/11%)، جرماکرن B (1/7%) و ترپینولن (6/5%) بودند. همچنین 20 ترکیب مختلف در اسانس بذر B. cylindricum مورد شناسایی قرار گرفت. ترکیبهای عمده این اسانس دیل آپیول (8/25%)، ترانس-کاریوفیلن (4/15%)، گلوبولول (2/12%)، اسپاتولنول (2/7%) و جرماکرن D (6/6%) بودند. 7 ترکیب مختلف در اسانس گل B. rectangulum مورد شناسایی قرار گرفت که ترکیبهای عمده آن دیل آپیول (8/81%) و جرماکرن D (3/11%) بودند. همچنین 11 ترکیب در اسانس بذر B. rectangulum شناسایی شد که ترکیبهای اصلی دیل آپیول (3/63%)، جرماکرن D (4/22%) و ترانس-کاریوفیلن (1/5%) بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که گرچه اسانس هر دو این گونهها حاوی مقادیر بالایی از ترکیبهای سسکوئیترپنی است اما بین نوع و میزان این ترکیبها در اسانس دو گونه و همچنین اسانس اندامهای مختلف اختلافاتی وجود دارد.
اروجعلی خرسندی؛ عباس حسنی؛ فاطمه سفیدکن؛ حبیب شیرزاد؛ علیرضا خرسندی
چکیده
شوری خاک و آب از عوامل کاهشدهندهی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در ایران میباشد. آگاستاکه (Agastache foeniculum kuntz.) گیاهی علفی، چندساله و معطر متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. از مواد موثرۀ این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و همچنین در بستنیسازی استفاده میشود. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر شوری بر رشد، عملکرد ...
بیشتر
شوری خاک و آب از عوامل کاهشدهندهی رشد و عملکرد بسیاری از محصولات کشاورزی در ایران میباشد. آگاستاکه (Agastache foeniculum kuntz.) گیاهی علفی، چندساله و معطر متعلق به تیره نعناعیان (Lamiaceae) است. از مواد موثرۀ این گیاه در صنایع غذایی، داروسازی، آرایشی و بهداشتی و همچنین در بستنیسازی استفاده میشود. تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر شوری بر رشد، عملکرد و میزان اسانس انجام گردید. این بررسی به صورت یک آزمایش گلدانی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با شش تیمار سطوح شوری شامل صفر (شاهد)، 25، 50، 75، 100 و 125 میلیمول در لیتر کلرور سدیم و چهار تکرار در گلخانه انجام شد و برخی عاملهای رشدی، عملکرد و میزان اسانس اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که تنش شوری اثر معنیداری بر عاملهای اندازهگیری شده دارد. با افزایش سطح شوری، ارتفاع بوته، تعداد و طول شاخههای جانبی، قطر ساقه، فواصل میانگرهها، تعداد و سطح برگ، وزن تر و خشک برگ و ساقه، عملکرد پیکر رویشی تر و خشک در گلدان و میزان اسانس در گلدان کاهش یافت. در اجزاء متشکلهی اسانس ترکیبهایی نظیر بتا-پینن، میرسن، انیسآلدئید و بتا-بوربونن افزایش و بهعکس مقدار لینالول و متیلکاویکول کاهش یافت. همچنین در سطح شوری 100 و 125 میلیمولار کلرور سدیم بوتهها قبل از به گل رفتن از بین رفتند.
ماندانا سلیمی؛ عطاالله ابراهیمی؛ زهرا شجاعی اسعدیه؛ سید سیاوش ساعی دهکردی
چکیده
به دلیل اثرهای جانبی داروهای شیمیایی امروزه توجه به گیاهان دارویی رو به افزایش است. یکی از گیاهان دارویی با ارزشی که بهشدت در ایران مورد استفاده قرار میگیرد و به همین دلیل در معرض خطر انقراض میباشد، گیاه کرفس کوهی با نام علمی Kelussia odoratissima Mozaff. است که بومی کوههای زاگرس مرکزی (بهویژه استان چهار محال و بختیاری) بوده و تنها در ایران ...
بیشتر
به دلیل اثرهای جانبی داروهای شیمیایی امروزه توجه به گیاهان دارویی رو به افزایش است. یکی از گیاهان دارویی با ارزشی که بهشدت در ایران مورد استفاده قرار میگیرد و به همین دلیل در معرض خطر انقراض میباشد، گیاه کرفس کوهی با نام علمی Kelussia odoratissima Mozaff. است که بومی کوههای زاگرس مرکزی (بهویژه استان چهار محال و بختیاری) بوده و تنها در ایران مشاهده شده است. به منظور بررسی میزان مواد مؤثره این گیاه برای پیبردن به خصوصیات دارویی آن ابتدا از سه اکوتیپ مورد مطالعه شامل اکوتیپ کوهرنگ، بازفت و دوآب صمصامی، نمونهها در طول یک ترانسکت 200 متری برداشت شد. از هر اکوتیپ در مرحله رویشی نمونهها تهیه و اسانسگیری با روش تقطیر با آب انجام شد. اسانسهای هر یک از اکوتیپهای مورد بررسی مورد تجزیه قرار گرفت. برای شناسایی و تجزیه اسانس از دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به طیفسنج جرمی استفاده شد. پس از بررسی طیفهای بدست آمده و مراجعه به کتب مرجع، ترکیبهای عمده شیمیایی اسانس سه اکوتیپ گیاه کرفس کوهی شناسایی گردید. بهترتیب تعداد 24، 21 و 24 ترکیب که نشاندهنده 4/90، 6/95 و 6/93 درصد کل ترکیبهای اسانس نمونههای کوهرنگ، بازفت و دوآب صمصامی بودند، شناسایی شد. مقایسه ترکیبهای اصلی اسانس در اکوتیپهای مطالعه شده نشان داد که عمدهترین ترکیبهای موجود در اسانس این گیاه شامل ترکیبهای سیس- لیگوستیلید (Z-ligustilide)، 3-ترانس- بوتیلیدن فتالید، ترانس- لیگوستیلید (E-ligustilide)، کسان، اسپاتولنول، 2–اکتن-1-ال استات، گلوبولول، بوتیل فتالید، بتا-سلینن و پنتیل بنزن بوده که حدود 6/88 درصد از ترکیبهای اسانس اکوتیپهای مورد مطالعه را تشکیل میدادند. دو ترکیب سیس- لیگوستیلید و بوتیلیدن فتالید بهترتیب بهطور متوسط در سه اکوتیپ مورد بررسی با 5/39 و 1/19 درصد مجموعاً 7/58 درصد از ترکیبهای اسانس گیاه کرفس کوهی را تشکیل میدهند. مشتقات فتالیدهای موجود در گیاه در مجموع 6/68 درصد از ترکیبهای گیاه کرفس کوهی را تشکیل میدهند. تغییرات اندک ترکیبهای شیمیایی این گیاه در رویشگاههای مختلف را میتوان تا حدودی ناشی از تأثیر عوامل مختلف اکولوژیکی، جغرافیایی، اقلیمی، خاکی و ارتفاعی بر روی ترکیب اسانس اکوتیپهای مختلف این گونه تلقی کرد.