اکرم رهبری؛ حمیده فاطمی؛ بهروز اسماعیل پور
چکیده
اخیراً روش‌های مختلفی برای کاهش اثرهای مخرب آلاینده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که کاربرد کودهای زیستی با اثرهای مثبت آنها بر خصوصیات خاک و محیط‌زیست می‌توانند جایگزینی مناسب برای بسیاری از این روش‌ها باشند. به‌منظور بررسی اثر دو سویه باکتری سودوموناس فلورسنس بر شاخص‌های رشد، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه شوید (Anethum graveolens ...
بیشتر
اخیراً روش‌های مختلفی برای کاهش اثرهای مخرب آلاینده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که کاربرد کودهای زیستی با اثرهای مثبت آنها بر خصوصیات خاک و محیط‌زیست می‌توانند جایگزینی مناسب برای بسیاری از این روش‌ها باشند. به‌منظور بررسی اثر دو سویه باکتری سودوموناس فلورسنس بر شاخص‌های رشد، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه شوید (Anethum graveolens L.) در شرایط تنش سرب، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1394 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش سرب در دو سطح (صفر و ppm600) و تیمار تلقیح با باکتری در سه سطح (تلقیح با سویه‌های 150 و 159 سودوموناس فلورسنس به‌صورت جداگانه و بدون تلقیح یا شاهد) بود. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که صفات رشدی تعداد برگ، تعداد ساقه، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک اندام هوایی و وزن تر و خشک ریشه به‌طور معنیداری تحت تأثیر آلودگی سرب قرار گرفت و صفت وزن تر و خشک بوته، تعداد برگ و ارتفاع گیاه به‌ترتیب 22، 31، 19 و 9 درصد کاهش یافتند. محتوی پرولین و کربوهیدرات گیاه شوید تحت تأثیر حضور سرب افزایش معنیداری نشان داد، همچنین تلقیح با باکتری نیز محتوی پرولین و کربوهیدرات گیاه را افزایش داد که میزان این افزایش در تلقیح با سویه 150 چشمگیرتر بود. فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی به‌صورت معنیدار تحت تأثیر سرب و باکتری قرار گرفت و حضور سرب به‌ترتیب موجب افزایش و کاهش فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز شد، اما تلقیح با باکتری سودوموناس به‌ویژه سویه 150 سبب افزایش معنیدار فعالیت هر دو آنزیم شد. علاوه‌براین باکتری‌ها توانستند میزان سرب گیاه شوید را کاهش دهند. به‌طور کلی نتایج این پژوهش نشان داد که تلقیح با باکتری سودوموناس با افزایش رشد و بهبود فعالیت‌های آنزیمی در کاهش اثرهای تنش سرب بر گیاه شوید کارآمد بودند.
ابوالفضل کاظمی‌نسب؛ مهرداد یارنیا؛ محمدحسین لباسچی؛ بهرام میرشکار؛ فرهاد رجالی
چکیده
تأثیر ورمی‌کمپوست و کودهای زیستی محرک رشد، بر ترکیب‌های اسانس بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) در شرایط مختلف آبیاری در آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح (۶۰ و 100% ظرفیت زراعی)، ورمی‌کمپوست در سه ...
بیشتر
تأثیر ورمی‌کمپوست و کودهای زیستی محرک رشد، بر ترکیب‌های اسانس بادرنجبویه (Melissa officinalis L.) در شرایط مختلف آبیاری در آزمایشی به‌صورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در دو سطح (۶۰ و 100% ظرفیت زراعی)، ورمی‌کمپوست در سه سطح (0، 5 و 10 تن در هکتار) و کودهای زیستی محرک رشد گیاه در چهار سطح (سودوموناس فلورسنت، ازتوباکتر + آزوسپیریلیوم، ازتوباکتر + آزوسپیریلیوم + سودوموناس فلورسنت و شاهد) بود. ترکیب‌های مورد بررسی شامل سیترونلال، نرال، ژرانیال، بتا-کاریوفیلن و متیل سیترونلات بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل آبیاری×ورمی‌کمپوست بر سیترونلال در سطح 1% و بر ژرانیال و متیل سیترونلات در سطح 5% معنیدار بود. نتایج مقایسه میانگینها نشان داد که تحت تنش خشکی (۶۰% ظرفیت زراعی) بیشترین مقدار سیترونلال، ژرانیال، نرال و بتا-کاریوفیلن تحت تنش خشکی (۶۰% ظرفیت زراعی) و کمترین میزان این ترکیب‌ها در شرایط بدون تنش خشکی (100% ظرفیت زراعی) بدست آمد. اما بیشترین میزان متیل سیترونلات در 100% ظرفیت زراعی و کمترین مقدار آن تحت تنش خشکی مشاهده شد. همچنین، بیشترین مقدار سیترونلال (7/47%) با مصرف 10 تن در هکتار ورمی‌کمپوست و کمترین میزان آن (45%) در تیمار شاهد حاصل گردید. بیشترین مقدار بتا-کاریوفیلن (6%) نیز با مصرف 5 تن در هکتار ورمی‌کمپوست بدست آمد. مقایسه میانگین اثر کودهای زیستی نشان داد که تلقیح ازتوباکتر + آزوسپیریلیوم + سودوموناس فلورسنت بیشترین سیترونلال (2/47%) و بتا-کاریوفیلن (9/5%) و کمترین سیترونلال (6/45%) و بتا-کاریوفیلن (1/5%) مربوط به تیمار شاهد بود. تنش خشکی باعث افزایش ترکیب‌های اسانس شد. اثر ورمی‌کمپوست تنها بر سیترونلال تأثیر داشت. باکتریهای محرک رشد نیز تنها بر سیترونلال و بتا-کاریوفیلن اثر مثبت داشتند.
شهلا شفیعی ادیب؛ مجید امینی دهقی؛ سید علی‌محمد مدرس ثانوی
چکیده
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمّیت و کیفیت گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره شامل کود فسفات زیستی (تلقیح و عدم تلقیح)، ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) و کود شیمیایی فسفر (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1389 در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر کمّیت و کیفیت گیاه دارویی گل‌راعی (Hypericum perforatum L.)، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل سه فاکتوره شامل کود فسفات زیستی (تلقیح و عدم تلقیح)، ورمی‌کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) و کود شیمیایی فسفر (0، 100 و 200 کیلوگرم در هکتار) در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1389 در مرکز تحقیقات گیاهان دارویی دانشگاه شاهد اجرا شد. همچنین یک کرت به‌عنوان تیمار شاهد شیمیایی شامل کود شیمیایی (N=250 kg/h، P2O5=200 kg/h و K2O=100 kg/h) برای مقایسه با کرت‌های کود زیستی در هر تکرار قرار داده شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد بیولوژیک (66/199 گرم در مترمربع)، عملکرد سرشاخه گلدار (33/1149 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد هیپریسین (23/157 گرم در هکتار) در سطح دوم ورمی‌کمپوست بدست آمد و بین سطح دوم و سوم ورمی‌کمپوست اختلاف معنیداری وجود نداشت. در این تحقیق اثرات متقابل دو فاکتور تلقیح بارور-2 و کود شیمیایی فسفر معنیدار شد، به‌طوری که بیشترین میزان عملکرد سرشاخه گلدار (44/1267 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (67/225 گرم در مترمربع)، عملکرد هیپریسین (8/176 گرم در هکتار) و کلروفیل a (247/0 میلی‌گرم بر گرم برگ تازه) در تیمار تلقیح بارور-2 به همراه 100 کیلوگرم کود فسفره بدست آمد که در بیشتر آنها مقدارشان با تیمار 200 کیلوگرم کود فسفره بدون تلقیح با بارور-2 اختلاف معنیداری وجود نداشت. مقایسه شاهد با تیمارهای کود زیستی معنیدار گردید. به نظر می‌رسد که کودهای بیولوژیک می‌توانند در کشاورزی پایدار به‌عنوان یک جایگزین برای کودهای شیمیایی در گیاه دارویی گل‌راعی مورد استفاده قرار گیرند.
خلیل کریم‌زاده اصل؛ فاطمه سفیدکن؛ ناصر مجنون حسینی؛ سیدعلی پیغمبری
چکیده
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف رطوبتی خاک، زئولیت و کودهای بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، این تحقیق در سال 1389 و در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف رطوبتی ...
بیشتر
به‌منظور بررسی اثرات سطوح مختلف رطوبتی خاک، زئولیت و کودهای بیولوژیک بر خصوصیات فیزیولوژیکی، عملکرد و اسانس گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.)، این تحقیق در سال 1389 و در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه تهران انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. عامل اصلی شامل سه سطح مختلف رطوبتی (آبیاری تا رساندن به 90%، 60% و 30% ظرفیت مزرعه) و عامل فرعی شامل دو سطح زئولیت (عدم مصرف زئولیت و مصرف 2 گرم به ازای هر کیلوگرم خاک) و 4 سطح کودهای زیستی (شاهد، نیتروکسین، بیوفسفر و ترکیب کودهای نیتروکسین و بیوفسفر) در نظر گرفته شد. بالاترین مقادیر صفات غلظت کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد اسانس مربوط به تیمار 90% ظرفیت مزرعه بود، ولی بیشترین مقادیر پرولین، قندهای محلول و درصد اسانس به تیمار 30% ظرفیت مزرعه اختصاص یافته بود. بیشترین مقادیر صفات فیزیولوژیکی، درصد و عملکرد اسانس، از تیمار ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر حاصل گردید. اثرات متقابل سطوح رطوبتی در زئولیت در کودهای زیستی، تأثیر معنیداری بر روی غلظت کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b، محتوی آب نسبی برگ، درصد و عملکرد اسانس داشت. بالاترین مقدار عملکرد اسانس مربوط به تیمار 60% ظرفیت مزرعه در مصرف زئولیت در ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر و همچنین تیمار 90% ظرفیت مزرعه در مصرف زئولیت در ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر بود. نتایج این تحقیق نشان داد که تنش خشکی ملایم (60% ظرفیت مزرعه) با مصرف زئولیت و ترکیب نیتروکسین و بیوفسفر، به‌منظور بدست آوردن بیشترین عملکرد اسانس در گیاه بادرشبو مناسب می‌باشد.
محمدتقی درزی؛ امیر قلاوند؛ فرهاد رجالی؛ فاطمه سفیدکن
دوره 22، شماره 4 ، بهمن 1385، ، صفحه 276-292
چکیده
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار در سال 1384 به اجرا ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر کودهای زیستی بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.)، آزمایشی به صورت فاکتوریل با استفاده از فاکتورهای تلقیح مایکوریزایی (تلقیح و عدم تلقیح)، کود فسفات زیستی (0، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار) و ورمی کمپوست (0، 5 و 10 تن در هکتار) در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با هیجده تیمار و سه تکرار در سال 1384 به اجرا در آمد. همچنین مقایسه ای نیز بین این تیمارها با یک تیمار شاهد کود شیمیایی (NPK به میزان 90، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با نوزده تیمار و سه تکرار انجام گرفت. مقایسه میانگینها توسط آزمون چند دامنهای دانکن در سطح احتمال پنج درصد انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین ارتفاع بوته (6/105 سانتیمتر)، تعداد چتر در بوته (31 چتر)، وزن هزار دانه (53/3 گرم)، عملکرد بیولوژیکی (3978 کیلوگرم در هکتار)و عملکرد دانه (1047 کیلوگرم در هکتار) در تلقیح با مایکوریزا حاصل شد، اما شاخص برداشت در مقایسه با عدم تلقیح کاهش یافت. کود فسفات زیستی دارای تأثیر معنیداری بر روی تعداد چتر در بوته، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه نبود، ولی اثر معنیداری بر روی ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک داشت، به طوری که بیشترین ارتفاع بوته (3/105 سانتیمتر) و عملکرد بیولوژیک (3734 کیلوگرم در هکتار) در سطح سوم آن بدست آمد. همچنین بیشترین ارتفاع بوته (6/106 سانتیمتر)، تعداد چتر در بوته (2/37 چتر)، وزن هزار دانه (79/3 گرم)، عملکرد بیولوژیکی (4544 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه (1253 کیلوگرم در هکتار) در سطح سوم ورمی کمپوست حاصل گردید. در این تحقیق، اثرات متقابل دو فاکتور تلقیح مایکوریزایی و کود فسفات زیستی بر روی وزن هزار دانه و دو فاکتور تلقیح مایکوریزایی و ورمی کمپوست بر روی شاخص برداشت، نیز معنی دار گردید. مقایسه شاهد با تیمارهای کودهای زیستی، نیز معنیدار گردید، به طوری که از نظر تعداد چتر در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد بیولوژیکی، تیمار کود زیستی حاوی تلقیح با مایکوریزا، سطح سوم کود فسفات زیستی و سطح سوم ورمی کمپوست (40.2 چتر، 02/4 گرم، 5033 کیلوگرم در هکتار) برتری محسوسی نسبت به تیمار شاهد (7/31 چتر، 71/3 گرم، 4002 کیلوگرم در هکتار) داشت. از نظر عملکرد دانه نیز، تیمار کود زیستی شامل تلقیح با مایکوریزا، سطح دوم کود فسفات زیستی و سطح سوم ورمی کمپوست (1292 کیلوگرم در هکتار) در مقایسه با شاهد (1097 کیلوگرم در هکتار) برتری چشمگیری داشت. همچنین، از نظر ارتفاع بوته، تیمارهای مطلوب کودهای زیستی تفاوت معنی داری نسبت به تیمار شاهد نداشتند.
