بیوتکنولوژی
نفیسه نعمت شاهی؛ پروانه ابریشم چی؛ طیبه رجبیان؛ سیّدعلیرضا سلامی
چکیده
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.801.103.5.1578.46مریم‌گلی با نام علمی Salvia leriifolia Benth. از گیاهان دارویی بومی ایران است که خواص دارویی آن به حضور ترکیب‌های فنلی، به‌ویژه اسیدهای فنلی نسبت داده شده است. این پژوهش، تأثیر سن (فنولوژی) را بر بیان ژن و فعالیت آنزیم‌های بیوسنتزی اسیدهای فنلی مورد بررسی قرار داد. بذرهای گیاه از شهرستان تربت‌حیدریه ...
بیشتر
شناسه دیجیتال (DOR):98.1000/1735-0905.1399.36.801.103.5.1578.46مریم‌گلی با نام علمی Salvia leriifolia Benth. از گیاهان دارویی بومی ایران است که خواص دارویی آن به حضور ترکیب‌های فنلی، به‌ویژه اسیدهای فنلی نسبت داده شده است. این پژوهش، تأثیر سن (فنولوژی) را بر بیان ژن و فعالیت آنزیم‌های بیوسنتزی اسیدهای فنلی مورد بررسی قرار داد. بذرهای گیاه از شهرستان تربت‌حیدریه (خراسان رضوی) جمع‌آوری و در گلخانه کاشته شد. نمونه‌برداری از برگ‌ها، در مراحل 8، 16 و 24 برگی از دوره رشد انجام شد. محتوای فنل، فلاونوئید و اسید فنلی تام به روش اسپکتروفتومتری و پروفایل اسیدهای فنلی، با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) تعیین شد. فعالیت فنیل‌آلانین آمونیالیاز (PAL) و تیروزین آمینوترانسفراز (TAT) به روش اسپکتروفتومتری و رزمارینیک اسید سنتاز (RAS) با HPLC اندازه‌گیری شد. بیان نسبی ژنهای ذکرشده، با روش RT-PCR کمّی بررسی شد. نتایج حکایت از افزایش معنی‌دار (0.05≥p ) محتوای انواع ترکیب‌های فنلی و فعالیت آنزیم/ژنهای TAT و RAS همراه با افزایش سن داشت. در مرحله 24 برگی، مقدار کل فنل، فلاونوئید و اسید فنلی به‌ترتیب 3.47، 2.80 و 7.78 برابر مرحله 8 برگی بود. محتوای رزمارینیک اسید و کافئیک اسید (به‌ترتیب 0.69 و mg/g DW 0.36 در مرحله 8 برگی)، طی رشد رویشی به‌ترتیب 3.41 و 4.05 برابر شد. لیتوسپرمیک اسید و سالوینولیک اسیدها (mg/g DW 0.06-0.01 در مرحله 8 برگی)، سهم کمتری از کل اسیدهای فنلی را داشتند. مقدار آنها نیز با افزایش سن، بین 2 تا 10 برابر افزایش یافت. همچنین، یک همبستگی مثبت و قوی میان سن گیاه با تجمع اسیدهای فنلی و میان سن و فعالیت آنزیم/ژنهای TAT و RAS مشاهده شد. این امکان وجود دارد که آنزیم TAT (در مقایسه با PAL) نقش اصلی را در بیوسنتز RA داشته باشد.
سکینه عباس‌زاده؛ طیبه رجبیان؛ مسعود تقی‌زاده
چکیده
فیتواسترول نامیست برای بسیاری از استرول‌های گیاهی که دارای فعالیت زیستی مؤثری در انسان‌ها هستند و به‌عنوان یک عامل پایین‌آورنده کلسترول می‌توانند در پیشگیری و مهار بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین انواعی از سرطان‌ها نقش داشته باشند. فیتواسترول‌ها به مقدار زیاد در روغن‌های بعضی گونه‌های گیاهی ازجمله جنس گل‌گاوزبان ...
بیشتر
فیتواسترول نامیست برای بسیاری از استرول‌های گیاهی که دارای فعالیت زیستی مؤثری در انسان‌ها هستند و به‌عنوان یک عامل پایین‌آورنده کلسترول می‌توانند در پیشگیری و مهار بیماری‌های قلبی-عروقی و همچنین انواعی از سرطان‌ها نقش داشته باشند. فیتواسترول‌ها به مقدار زیاد در روغن‌های بعضی گونه‌های گیاهی ازجمله جنس گل‌گاوزبان (Echium) از تیره گل‌گاوزبان (Boraginaceae) یافت می‌شوند. تاکنون در ایران 4 گونه گل‌گاوزبان شناسایی شده‌است. با توجه به نقش منحصر به‌فرد فیتواسترول‌ها در سلامتی انسان، هدف پژوهش حاضر شناسایی و تعیین مقدار این ترکیب‌های دارویی در دو گونه گل‌گاوزبان ایران بود. بذرهای 6 جمعیت از دوگونه گل‌گاوزبان ایرانی (E. amoenum) و گل‌گاوزبان ایتالیایی (E. italicum) از رویشگاه‌های طبیعی آنها جمع‌آوری شدند. وجود فیتواسترول‌ها در نمونه‌های بذر پس از استخراج با حلال‌های مناسب به روش TLC مورد مطالعه قرار گرفت و بعد مقدار آنها با روش‌های GC و طیف‌سنجی نوری تعیین شد. در روش طیف‌سنجی، مقدار فیتواسترول تام در نمونه‌ها با استفاده از معادله منحنی استاندارد بدست آمده از تغییرات جذب محلول‌های با غلظت‌های 4/1-0 میلی‌گرم در لیتر استیگما استرول استاندارد در طول موج 640 نانومتر تعیین شد. به روش GC، ببیشترین مقدار فیتواسترول تام در بذر گل‌گاوزبان ایتالیایی، جمعیت الموت قزوین با 4/399 میلی‌گرم در 100گرم وزن خشک و کمترین مقدار آن با 112 میلی‌گرم در 100گرم وزن خشک در بذر گل‌گاوزبان ایرانی، جمعیت هزارجریب بدست آمد. همچنین بتا-سیتواسترول (با بیش از50% فیتواسترول تام) و کمپسترول (50-20% فیتواسترول تام) به‌عنوان استرول‌های اصلی بذرها شناسایی شدند. بذر گل‌گاوزبان ایرانی، جمعیت بهشهر با 141 میلی‌گرم/100گرم وزن خشک بتا-سیتواسترول و بذر گل‌گاوزبان ایتالیایی، جمعیت الموت قزوین به‌ترتیب با 212 و 4/141 میلی‌گرم/100گرم وزن خشک کمپسترول و بتا-سیتواستانول، غنی‌ترین منابع از نظر فیتواسترول‌ها بودند.
